«ԱԼԻՔ» – Իրանի տնտեսական դիւանագիտութիւնը շատ աւելի ճկուն է դարձել, եւ դրա հիմնական պատճառը ԱԳՆ-ի վարած քաղաքականութիւնն ու ուշադրութիւնն է տնտեսական դիւանագիտութեան նկատմամբ,- «Համշահրի-օնլայն»-ին տւած հարցազրոյցում նշել է Իրան-Հայաստանի Առեւտրի պալատի նախագահ Հերւիկ Եարիջանեանը:
Իրանի Իսլ. Հանրապետութեան, Բելոռուսիայի, Ղազախստանի, Կիրգիզստանի, Ռուսաստանի եւ Հայաստանի ղեկավարների միջեւ Սանկտ Պետերբուրգում յատուկ արարողութեան ժամանակ ստորագրւեց ազատ առեւտրի համաձայնագիր։
Իրանի տնտեսութեան վրայ հնարաւոր ազդեցութեան մասին «Համշահրի-օնլայն»-ի հարցերին պատասխանելով Հերւիկ Եարիջանեանը կարեւորելով նման համաձայնագրերի փաստը, ընդգծել է, որ Իրանին անհրաժեշտ են տարածաշրջանային եւ արտատարածաշրջանային համաձայնագրերում ունենալ ճկուն դերակատարութիւն, ինչն առաջինը նպաստելու է կայունութեան հաստատմանը:
Եարիջանեանը նոյն կապակցութեամբ յաւելել է. «Մեր երկիրը մի քանի տարի է, ինչ գտնւում է ԱՄՆ-ի չարդարացւած պատժամիջոցների թիրախում։ Այժմ նոյն պատճառով ստեղծւած խնդիրներից ու հետեւանքներից ազատւելու համար, յատկապէս տնտեսվար մասնաւոր սեկտորի համար, մեզ անհրաժեշտ են տարածաշրջանային եւ արտատարածաշրջանային համաձայնագրեր»։
Նա յաւելել է, որ Եւրասիական պայմանագիրը ենթատարածաշրջանային միաւոր է ընդհանուր տեսլականով, որին, իհարկէ, մենք արդէն իսկ անդամակցում ենք: «Սակայն անդամակցութեան գործընթացը չի աւարտւել եւ այն ներկայումս գտնւում է վերջնական իր փուլում: Պայմանագրի լիարժէք գործարկմամբ Իրանը ձեռնահասութիւն կունենայ 200 միլիոն բնակչութիւն ունեցող տարածաշրջանի շուկային»,- նշել է նա։
Իրանական արդիւնաբերութեան մրցակցային առաւելութիւններին անդրադառնալով տնտեսական հարցերով փորձագէտը նշել է, որ Իրանն այս պայմանագրին զուգահեռ անդամակցում է նաեւ Շանհայի պայմանագրին: Սակայն մեզ համար առաջնայիններից է ԵԱՏՄ-ի ընձեռած տնտեսական հնարաւորութիւնները: Հայաստանի հետ ցամաքային սահման ունենալը, հնարաւոր է դարձնում իրանական ապրանքատեսակները 24 ժամւայ ընթացքում տեղափոխել համաձայնագրի տարածք համարւող երկրներ։ «Սա անվտանգութեան փական է մեզ, յատկապէս մասնաւոր սեկտորի համար, որպէսզի համապատասխան երկրներ մտնեն այնպիսի ապրանքներ, ինչպիսիք են հումքը, սննդամթերքը, պոլիմերային նիւթերը եւ իրանական արտադրութեան այլ ապրանքատեսակներ։ Կարեւորն այն է, որ այդ երկրները ունեն մեր հումքի ու արտադրանքի կարիքը: Հետեւաբար, Եւրասիական պայմանագիրը կարող է առանձնայատուկ նշանակութիւն ունենալ Իրանի արդիւնաբերութեան ոլորտի համար»-, նշել է նա։
Հերւիկ Եարիջանեանը յաւելել է, որ իրանական արտադրանքը ցոյց է տւել, որ գրաւիչ է շուկայական մրցակցութիւններում, յատկապէս հարեւան երկրների, նոյնիսկ Չինաստանի պէս հեռաւոր երկրների համար։ «Սա նշանակում է, որ իրանական արտադրանքը կարող է մրցակցել նաեւ իւրաքանչիւր երկրի տեղական արտադրանքի հետ»,- կարեւորելով որակի եւ գնի առումով մրցակցային առաւելութիւնները, նշել է պրն. Եարիջանեանը։
Իրանը գտնւելով կլիմայական չոր պայմաններում, ինչպէս նաեւ մատնւելով ցամաքելու վտանգի առաջ կարող է օգտագործել այս համաձայնագրով ամրագրւած հնարաւորութիւններից, որը ենթադրում է նաեւ արտատարածաշրջանային հիւրընկալ ագրոտարածքներում ցանքի առիթներ, որին անհրաժեշտ է մեծ քանակութեամբ ջրային պաշարներ, ինչը, յատկապէս, Իրանի տարածքով մէկ շարունակւող երաշտի պատճառով գնալով անհնարին է դառնում»,- նշել է հայազգի գործարարը:
Փորձագէտի գնահատմամբ՝ Իրանի տնտեսական դիւանագիտութիւնը դարձել է աւելի ճկուն, յատկապէս հարեւան երկրների հետ գործարքներում: «Դրա հիմնական պատճառները պէտք է տեսնել ԱԳՆ-ի որդեգրած մօտեցումներում, կապւած տնտեսական դիւանագիտութեամբ տարածաշրջանում կայունութիւն հաղորդելու հնարքի հետ»:
«Փաստ է, որ շատ երկրների քաղաքականութիւնն է ազդւած իրենց տնտեսական համակարգի ունակութիւններից: Իրանը եւս բացառւած չէ: Միգուցէ նախկինում դիւանագիտութեան այս տեսակը միայն մի քանի երկրների մօտեցումներում էր կարելի տեսնել: Պէտք է արձանագրել, որ այսօր Իրանն արդիւնաւէտ տնտեսական յարաբերութիւններ է կառուցում իր բոլոր հարեւան երկրների հետ։ Իրանի դիւանագիտական ապարատը ներդաշնակութիւն է հաղորդում Հանքերի եւ առեւտրի նախարարութեան հետ իր յարաբերութիւններում: Կարելի է դրական շարժի սպասել Իրանի մակրոտնտեսական քաղաքականութեան ասպարէզում»,- եզրափակել է Իրան-Հայաստանի Առեւտրի պալատի նախագահ Հերւիկ Եարիջանեանը:
