نماینده مسیحیان ارمنی شمال در مجلس با بیان اینکه سردار قاسم سلیمانی امنیت و صلح را برای همه‌مردم منطقه و مذاهب و ادیان گوناگون به ارمغان آورد، گفت: خداوند آدمیان بزرگ را چنین می‌آفریند تا پس از مرگ هم موجب خیرات شوند.
«آلیک» - کارن خانلری نماینده مسیحیان ارمنی شمال در مجلس شورای اسلامی در نشست علمی «حقوق اقلیت‌های دینی در نظام جمهوری اسلامی ایران الگوی تحقق عدالت اجتماعی» که امروز سه شنبه (۲۴ دی ۱۳۹۸) در تالار ایوان شمس و به همت معاونت فرهنگی اجتماعی سپاه برگزار شد، با اشاره به شهادت سپهبد قاسم سلیمانی اظهار داشت: ایشان امنیت و صلح را برای همه‌مردم‌منطقه و مذاهب و ادیان گوناگون از شیعه و سنی مسیحی و آشوری، کلیمی و زرتشتی فراهم‌کرد و به ارمغان آورد.
متن کامل سخنان دکتر کارن خانلری به این شرح می باشد:
به نام خداوند بخشایندهٔ مهربان
ریاست محترم جلسه، مهمانان ارجمند و حضار گرانقدر،
مایلم از وقتی که در اختیار قرارداده شده است استفاده کرده و نخست به شهادت مظلومانهٔ سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی اشاره ای نمایم:
سردار شهید حاج قاسم سلیمانی با حیات پربرکت و منش بی‌بدیل خود امنیت و صلح را برای تمامی ملل منطقه اعم از شیعه و سنی، ارمنی و آشوری، علوی و ایزدی تامین کرده و آنان را حول محور مقاومت هم‌داستان نمود.
حدود چهار سال پیش جمعی از جوانان ارمنی مدافع شهر حلب را در ارمنستان ملاقات کردم که از حقیر می‌خواستند تا درود بی‌کران و بوسه‌های گرمشان را نثار «ژنرال سلیمانی» نمایم. آنان می‌گفتند که این ژنرال بزرگ و شجاع ایرانی بارها و بارها ارامنهٔ سوریه را از گزند تروریست‌های «داعش» و «جبهة النصره» در امان داشته است. در نخستین فرصت دیدار با سردار ادای وظیفه نموده و در پاسخ از تبسم دلنشین پدرانهٔ این بزرگوار تداعی اصل الهی حراست از کرامت انسانی را دریافت نمودم.
سپهبد حاج قاسم سلیمانی با شهادت پرافتخار خود نیز برکت تحکیم و تعمیق انسجام ملی را برای ملت بزرگ ایران به ارمغان آورد. آری خداوند آدمیان بزرگ را اینچنین می‌آفریند که حتی پس از مرگ نیز برای زندگان منشاء خیر باشند. ای کاش خداوند ذره‌ای قدرت قضاوت، بینایی جهت رویت حقایق و نیز هوشمندی برای تحلیل وقایع به دشمنان کشورمان اعطا می‌نمود، تا شاید آنان دریابند که از هر قطرهٔ خون آن سردار شهید هزاران رهروی جان‌برکف برای پیمایش مشی قهرمانانه‌اش تکوین یافته‌اند.
شهادت سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی بر کل ملت ایران، تسلیت باد.
* * *
حضار ارجمند،
تلاش بنده در این گزارش، ارائه موضوع حقوق اقلیت‌های دینی در نظام جمهوری اسلامی ایران به عنوان الگویی مناسب و مطلوب از منظر عدالت اجتماعی، از طریق بررسی موردی و اجمالی وضعیت جامعهٔ ارمنیان ایران است.
ایران کشوری است که در آن حدود دو هزار و پانصد سال پیش منشور کوروش هخامنشی وجود داشته است و براساس آن به پیروان ادیان مختلف آزادی نیایش داده شده و در عین حال همبستگی آنان تضمین گردیده است. ایران کشوری است که در آن به آموزه‌های قرآن، کتاب آسمانی مسلمین در مورد خاستگاه مشترک ادیان توحیدی و اصل عدم تفاوت ماهوی میان پیامبران الهی ارج فراوان نهاده شده است. ایران کشوری است که مبانی فکری و منش اخلاقی حضرت علی ابن ابی طالب، و دیگر امامان شیعی را که به عدالت، انصاف و تسامح دینی شهره‌اند، به‌خوبی فراگرفته و در نظام مملکت داری به آن وفادار بوده است.
جمهوری اسلامی ایران نظامی است که اصول مردم‌سالاری را با سنت‌ها و اعتقادات ملی و دینی ایران درآمیخته و براساس آن بستری بی‌بدیل برای حفظ موجودیت، رشد و پویایی اقوام مختلف و پیروان ادیان توحیدی گوناگون را مهیا ساخته است. بدین ترتیب اقلیت‌های دینی ایران، ارمنیان، زرتشتیان، کلیمیان و آشوریان براساس اصول قانون اساسی جمهوری اسلامی، نه تنها در احوال شخصیهٔ خود آزاد بوده و طبق موازین دینی خود در قبال آنها رفتار می‌کنند، بلکه نمایندگی‌های مجزا و مستقیم خود را در مجلس کشور دارند. این نمایندگان، باز طبق اصول قانون اساسی، دارای اختیارات و مسئولیت‌های قانونی برابر با سایر نمایندگان بوده و در کنار آنان در کمیسیون‌های مختلف مانند بودجه، اقتصاد، انرژی، عمران، قضایی، آموزش، بهداشت و غیره به انجام وظایف تقنینی و نظارتی خود مشغول‌اند.
براساس مفاهیم قانون اساسی جمهوری اسلامی، مسیحیان ایران مشتمل بر دو گروه قومی–دینی آشوریان و ارمنیان می‌باشند. این دو گروه از کهن ترین ملل جهان و اولین ملل مسیحی محسوب می‌گردند. آشوریان با حدود چهارهزار و پانصد سال تاریخ مدنیت، از حدود سه هزار سال پیش در ایران حضور داشته‌اند. ارامنه نیز تاریخ تمدن حدود چهارهزار ساله دارند و ارمنستان اولین کشوری است که در سال ۳۰۱م و پنج سال قبل از امپراتوری روم، مسیحیت را به عنوان دین رسمی مملکتی پذیرفت. ارمنیان طی مهاجرات‌های ادواری از حدود هزارسال پیش از ارمنستان به ایران آمده و کولونی‌های خود را تشکیل داده‌اند. بعد ازحملهٔ سلجوقیان به ارمنستان در قرن یازدهم میلادی اولین موج مهاجرت صورت یافته است. موج دوم در دورهٔ صفویه حدود ۴۱۰ سال پیش و موج سوم بعد از نسل‌کشی ارمنیان در سال ۱۹۱۵م در حکومت عثمانی، به وقوع پیوسته است.
در حال حاضر حدود صدهزار ارمنیان ایران در پانزده شهر و آبادی کشور ساکن بوده و مجموعاً حدود دویست و پنجاه کلیسا، سه حوزهٔ خلیفه‌گری در آذربایجان، اصفهان و تهران، سی و پنج کودکستان، دبستان و دبیرستان، یک موسسهٔ آموزش عالی، چهل انجمن ورزشی، فرهنگی، صنفی، بانوان و خیریه، یک روزنامه و سه گاهنامهٔ ارمنی‌زبان، یک فصل‌نامهٔ فارسی‌زبان، یک درمانگاه مجهز، چهار ورزشگاه و بیش از سی سالن اجتماعات عمومی خودشان را دارا می‌باشند.
با چنین شرایط بالقوه، ارمنیان ایران به عنوان زیرمجموعه‌ای از جامعهٔ بزرگ ایرانی در تمامی عرصه‌های سیاسی، اجتماعی، اقتصادی، صنعتی، فرهنگی، موسیقی، تئاتر، سینما و ورزش جمهوری اسلامی ایران حضور داشته و دارند. مثلاً در عرصهٔ علمی کشور، پدر علم رباتیک ایران دانشمند ارمنی پروفسور کارو لوکاس و مادر اخترشناسی ایران پروفسور آلنوش دریان محسوب می‌گردند. پروفسور‌هاروتیون داویدیان از چهره‌های ماندگار فرهنگستان علوم ایران است. نام پروفسور مگردیچ تومانیان در فهرست صد ریاضی‌دان بزرگ معاصر جهان و نام پرفسور گورک کاراپتیان در لیست پرشمارترین تولیدکننگان متون علمی جهان مشاهده می‌گردد. در عرصهٔ هنری نیز به نام‌هایی چون لوریس چکناوریان، رازمیک اوهانیان و ادنا زینالیان می‌توان اشاره کرد.
یکی از جلوه‌های بارز همزیستی و تعامل میان‌فرهنگی و بین‌دینی، حفظ و نگهداری نیایشگاه‌های ادیان گوناگون در ایران است. ثبت جهانی کلیساهای تاریخی ارمنیان در استان‌های آذربایجان شرقی و غربی، که در سال ۱۳۸۷ش توسط نمایندگی دائمی جمهوری اسلامی ایران در یونسکو انجام پذیرفت، بهترین گواه در این باره می‌باشد.
بسیاری از خیابان‌ها و کوچه‌های شهرهای ایران به نام شهدای اقلیت‌های دینی، منجمله شهدای آشوری و ارمنی دفاع مقدس نام‌گذاری شده‌اند. به عنوان مثال یکی از میادین مرکزی تهران به نام شهید ارمنی گاگیک طومانیان مزین گشته است.
مسیحیان در ایران، علاوه بر آزادی‌های دینی، فرهنگی و اجتماعی، از آزادی‌های سیاسی نیز برخوردارند. جامعهٔ ارمنیان ایران در ماه آوریل هر سال به مناسبت نسل‌کشی ۱۹۱۵م ارمنیان به دست حکومت عثمانی، راهپیمایی‌ها و میتینگ‌های سیاسی در چندین شهر کشور ترتیب می‌دهد. این جامعه در سال‌های اخیر گردهمایی‌های مهم سیاسی نیز در اعتراض به جنایات ضدبشری گروه‌های تروریستی در منطقه انجام داده است.
با این همه ارمنیان ایران طبعاً مشکلاتی هم در زمینه‌های اقتصادی، حقوقی، فرهنگی، ورزشی و استخدامی دارند و از این‌رو به نمایندگان مجلس مراجعه می‌کنند تا بتوانند این مشکلات را از مجاری قانونی حل و فصل نمایند.
لازم به ذکر است که شرایط ایده‌آل همزیستی اقوام و ادیان در عدم بروز مشکلات نیست. بروز مشکلات فردی و اجتماعی در هر جامعه‌ای اجتناب ناپذیر است. شرایط ایده‌آل همزیستی اقوام و ادیان در یک نظام واحد، همانا وجود قانون و اعتقاد شهروندان به کارایی حوزهٔ حقوقی و امید به راهکارهای تفنینی و سازوکارهای حکومتی برای حل مشکلات می‌باشد. میزان بالای مشارکت شهروندان جامعهٔ ارمنیان در انتخابات سیاسی گوناگون و سایر عرصه‌های کشوری، نشانگر وجود همین اعتقاد و امید است.
* * *
با بررسی اجمالی وضعیت جامعهٔ ارمنیان ایران که در بالا ارائه شد، می‌توان سیستم حقوقی برخاسته از قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران و اجرایی کردن آن در قبال اقلیت‌های دینی را الگویی مطلوب و مناسب از دیدگاه عدالت اجتماعی دانست. بدیهی است که حتی به‌دور از تبلیغات سیاسی، با انعکاس صرف حقایق مربوط به زندگی اجتماعی این جوامع، نه تنها بسیاری از هجمه‌های تبلیغاتی دشمنان کشورمان ناکار خواهد شد، بلکه الگوی مطلوب و مناسب همزیستی در کشورهای مختلف ترویج خواهد یافت.
