نشست عمومی پانزدهمین اجلاس بین‌المللی اقتصادی روسیه و کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی موسوم به کازان فروم در حالی با دستور کار زیرساخت‌های مالی و لجستیکی برگزار شد که کریدور شمال – جنوب در کانون توجه سخنرانان این نشست قرار گرفت.
به گزارش ایرنا، علی باقری معاون وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران که بنا به دعوت رستم مینیخانوف رئیس جمهوری تاتارستان روسیه برای شرکت در این اجلاس به کازان سفر کرده است، در این آیین حضور داشت.
علاوه بر رئیس‌جمهوری تاتارستان، برخی معاونان نخست‌وزیر روسیه و دیگر مقامات این کشور همچون دستیار رئیس‌جمهور و معاون شورای فدراسیون (مجلس علیا) حضور داشتند.
از کشورهای اسلامی نیز مقاماتی همچون وزیر اقتصاد عمان، معاون نخست‌وزیر قزاقستان، معاون اول کابینه وزیران جمهوری قرقیزستان، معاون وزیر اقتصاد امارات متحده عربی و سرپرست وزارت صنعت و تجارت دولت سرپرست افغانستان در این نشست حضور داشتند.
نقش کریدور شمال – جنوب در تحقق صلح و ثبات منطقه‌ای
معاون وزیر امور خارجه ایران شامگاه جمعه در سخنانی در این نشست به تشریح اهداف شکل‌گیری و آخرین وضعیت بهره‌برداری از کریدور شمال – جنوب در شاخه‌های شرقی، میانی و غربی اشاره و ابراز امیدواری کرد که احداث قطعه رشت – آستارا به عنوان حلقه مفقوده ریلی بخش غربی این کریدور به دنبال امضای توافقنامه همکاری ایران و روسیه در سال ۲۰۲۴ میلادی آغاز شود.
علی باقری خاطرنشان کرد که کریدور شمال – جنوب نقش مهمی در تقویت صلح، ثبات و امنیت منطقه ایفا خواهد کرد.
فعالانه با ایران در زمینه کریدور کار می‌کنیم
مارات خوسنولین معاون نخست‌وزیر روسیه نیز در این نشست با اشاره به قرار داشتن کشورهای روسیه، قزاقستان، ترکمنستان و ایران در شاخه شرقی کریدور شمال – جنوب گفت: روسیه در زمینه تکمیل زیرساخت‌های حمل و نقل با قزاقستان همکاری دارد و از طرف دیگر، ترکمنستان سال ۲۰۲۳ کار بر روی ساخت جاده‌ای در امتداد دریای خزر به سمت ایران و نیز به سمت قزاقستان را آغاز کرد.
وی با اشاره به روند رو به رشد حمل و نقل کالا در شاخه شرقی کریدور شمال جنوب گفت: استان اولیانوفسک روسیه نیز به تازگی اعلام کرده است که ارسال کالا با قطار به سمت ایران را آغاز کرده است.
معاون نخست‌وزیر روسیه همچنین اعلام کرد که گردش تجاری روسیه با کشورهای عضو سازمان همکاری اسلامی در سال ۲۰۲۳ به طور کلی ۳۱ درصد افزایش یافته و به طور همزمان، مبادلات گردشگری طرفین نیز افزایش چندبرابری داشته است.
خوسنولین همچنین گفت:توسعه کریدور حمل و نقل بین‌المللی شمال – جنوب در دیگر شاخه‌ها نیز ادامه دارد همچنانکه احداث کنارگذر غربی دریای خزر، احداث خطوط ریلی و بهسازی تمام جاده‌های روسیه در حال اجرا است و علاوه بر آن، فعال‌سازی ظرفیت جاده‌ای راهگذر اروپا – غرب چین به طور همزمان در دستور کار است.
شرکای مسلمان در دوران سخت از روسیه روی‌گردان نشدند
رئیس جمهوری تاتارستان که ریاست گروه چشم‌انداز راهبردی روسیه – جهان اسلام را برعهده دارد، سخنران دیگر این نشست بود؛ گروهی که در سال ۲۰۰۶ به دنبال عضویت ناظر روسیه در سازمان همکاری اسلامی شکل گرفت و مبنای شکل‌گیری کازان فروم شد.
رستم مینیخانوف در سخنان خود در این نشست تاکید کرد که تاتارستان به نوبه خود تلاش می کند تا به توسعه همکاری بین روسیه و کشورهای مسلمان کمک کند.
وی ادامه داد: امروز کازان فروم به یک پلت فرم خوب تبدیل شده است که به تقویت همکاری بین روسیه و جهان اسلام و ایجاد ارتباطات تجاری جدید کمک می کند.
وی یادآور شد: دو سال پیش، به اجلاس کازان، وضعیت فدرال (به منزله نگاه ملی در فدراسیون روسیه) اعطا شد. ما از اعتماد عالی رئیس جمهور کشورمان سپاسگزاریم.
مینیخانوف همچنین با اشاره به تحولات بین‌المللی خاطرنشان کرد: برخلاف کشورهای غربی، شرکای روسیه از جهان اسلام در دوران سخت از ما روی گردان نشدند. ما با این کشورها به صورت مستمر تماس داریم و فرصت های خوبی برای همکاری ایجاد کرده‌ایم.
جهان در حال تجربه تغییر در مرکز اقتصاد از غرب به شرق است
الکسی اورچوک معاون نخست وزیر روسیه نیز در این نشست گفت: جهان در حال تجربه یک تغییر در مرکز اقتصاد از غرب به شرق است.
وی تأکید کرد: روسیه با بهره‌گیری از ظرفیت‌های خود با توجه به موقعیت جغرافیایی، تلاش دارد نقش مؤثری در اقتصاد منطقه و جهان ایفا کند.
علاوه بر کریدور حمل‌ونقل شمال-جنوب، موضوعاتی همچون بانکداری اسلامی، سبک زندگی حلال و تقویت مبادلات کشوری در این نشست مورد بررسی قرار گرفت.
جمهوری تاتارستان با مرکزیت کازان در بخش اروپایی فدراسیون روسیه در میانه دو رودخانه ولگا و کاما واقع شده است و تقریبا در ۸۰۰ کیلومتری شرق مسکو قرار دارد. این جمهوری به عنوان دروازه ورود اسلام به سرزمین‌های شمالی شناخته شده و در سال‌های اخیر میزبان نمایندگان کشورهای اسلامی با هدف توسعه مناسبات روسیه با این کشورها است.
همزمان با برگزاری پانزدهمین اجلاس کازان فروم، نمایشگاه صنعت حلال با حضور شرکت‌هایی از کشورهای اسلامی تا ۲۹ اردیبهشت‌ماه جاری برپا است که این نمایشگاه روز چهارشنبه ۲۶ اردیبهشت‌ماه به صورت رسمی با قرائت قرآن کریم آغاز به کار کرد.
فعالان بخش خصوصی از ۱۲ شرکت از جمهوری اسلامی ایران در پاویون اختصاصی کشورمان در این نمایشگاه حضور یافته و به دنبال توسعه مبادلات تجاری و مذاکرات برای توسعه صادرات خود هستند. علاوه بر این، میربیزینس بانک (بانک روسی که همه سهام آن متعلق به بانک ملی ایران است) در این نمایشگاه با پرچم مقدس کشورمان حضور دارد.
بنا بر آخرین اعلام برگزارکنندگان اجلاس روسیه – جهان اسلام، این رویداد بیش از ۱۸ هزار نفر از بیش از ۸۰ کشور و همچنین ۸۴ منطقه روسیه گردهم آورده است و نمایندگان و هیأت‌های رسمی و دیپلماتیک از ۴۰ کشور در آن حضور یافتند. بر این اساس، حدود ۱۸۰ رویداد در چارچوب این مجمع اتفاق افتاد که منجر به انعقاد ۱۹۰ موافقت نامه شد.
کریدور شمال – جنوب که در آغاز راه، محصول اراده و عزم روسیه، ایران و هند در سال ۲۰۰۰ میلادی برای ایجاد گذرگاه حمل و نقل بار بود، در طول سال های بعد، شاهد پیوستن شمار دیگری از کشورها به این مسیر ترانزیتی بود.
آنچه برای این کشورها در پیوستن به این مسیر ترانزیتی انگیزه بخش بود این بود که مسیرهای متداول برای ارسال کالا از هند به سمت سن پترزبورگ روسیه که از کانال سوئز عبور می‌کند، حدود ۱۴ هزار و ۵۰۰ کیلومتر طول دارد اما کریدور شمال – جنوب تنها هفت هزار و ۲۰۰ کیلومتر است که بهره گیری از این ظرفیت، ۴۰ درصد زمان ترانزیت و ۳۰ درصد هزینه های حمل و نقل را کاهش می دهد.
پیش از این مقامات دو کشور اعلام کرده اند که در حال فراهم کردن مقدمات اجرایی کردن تفاهم قبلی ایران و روسیه برای خط ریلی رشت- آستارا هستند. این توافقنامه ۲۷ اردیبهشت ۱۴۰۲ و پس از سخنرانی آیت الله سیدابراهیم رئیسی رئیس جمهوری اسلامی ایران و «ولادیمیر پوتین» رئیس جمهوری فدراسیون روسیه بین نمایندگان دو کشور به امضا رسید.
مسیر غربی کریدور شمال – جنوب که کشورهای روسیه، جمهوری اسلامی ایران و جمهوری آذربایجان را شامل می‌شود، از نظر ریلی دارای حلقه مفقوده‌ای به مسافت ۱۶۲ کیلومتر بین رشت و آستارا است که با امضای این توافق و احداث این مسیر ریلی عملاً جنوب آسیا از طریق ارتباط ریلی بین سن پترزبورگ و خلیج فارس به شمال اروپا متصل خواهد شد.
بنا بر اعلام سفیر ایران در روسیه، در سال ۲۰۲۳ میلادی در بخش شرقی کریدور، برای نخستین بار حمل و نقل کالا شکل گرفت و ۶۵۰ هزار تن کالا از این مسیر جابجا شد و علاوه بر این، از مسیر دریای خزر نیز حمل و نقل کالا در مسیر کریدوراز ۶ میلیون تن در سال ۲۰۲۲ به ۱۰ میلیون تن در سال ۲۰۲۳ افزایش یافت.
به گفته کاظم جلالی، در مسیر غربی (جاده‌ای) کریدور که از روسیه، جمهوری آذربایجان و جمهوری اسلامی ایران می‌گذرد نیز در سال ۲۰۲۳ میلادی سه میلیون تن کالا عبور کرد؛ این در حالی است که در سال‌های قبل از آن بیشترین ارقام حجم مبادله کالا یک و نیم تا ۲ میلیون تن بود.
