سخنگوی اسبق وزارت‌خارجه با بیان اینکه اروپا در دوره دوم ریاست‌جمهوری ترامپ تحقیر شد و سعی می‌کند این تحقیر را با نوعی تأثیرگذاری در مسائل بین‌المللی جبران کند، گفت: موضوع برجام تنها عرصه‌ای بود که اروپا می‌توانست هویت مستقل خود را از آمریکا نشان دهد، با این‌حال با از دست دادن این فرصت و طرح مباحث انحرافی نظیر اظهارنظر در مورد جزایر سه‌گانه، نسبت به ایران به نحو منفی ایفای نقش می‌کند.
به گزارش ایرنا، سه‌شنبه هفته گذشته و درست در دومین سالگرد ۷ اکتبر و عملیات طوفان‌الأقصی، نشست مشترک وزرای کشورهای شورای همکاری خلیج فارس و اتحادیه اروپا در کویت برگزار و در پایان آن بیانیه‌ای ۶۳ بندی صادر شد که ۳ بند از آن معطوف به ایران بود.
دولت‌های عربی و اروپایی در این بیانیه با طرح ادعاهایی بی‌اساس و مداخله‌جویانه نسبت به تمامیت ارضی کشور، به نحوی گستاخانه درخصوص توانمندی دفاعی کشورمان اظهارنظر کرده و خواستار توقف گسترش موشک‌های بالستیک و هواپیماهای بدون سرنشین [پهپاد] شده‌اند!
در پی صدور این بیانیه شخصیت‌ها و مسئولان متعدد کشور به آن واکنش نشان داده و ضمن محکومیت شدید، به صادرکنندگان آن نسبت به مداخله در امور داخلی کشور هشدار دادند.
در همین راستا گفت‌وگویی داشتیم با رامین مهمانپرست سخنگوی اسبق وزارت خارجه.
آنچه در ادامه می‌خوانید مشروح این گفت‌وگو است:
اروپا فرصت برجام را برای اثبات هویت مستقل خود از آمریکا از دست داد
مهمانپرست در مورد تشدید مواضع خصمانه کشورهای اروپایی و به خصوص سه کشور عضو برجام یعنی انگلیس، فرانسه و آلمان (تروئیکای اروپایی)، نسبت به کشورمان، گفت: اروپا خیلی وقت است دنبال راهی است تا ثابت کند دارای یک هویت مستقل از آمریکاست و برای اینکه نشان دهد از زیر سایه سیاست آمریکا خارج شده و خودش به عنوان یک هویت جدید در عرصه‌های بین‌المللی تأثیرگذار است تلاش می‌کند. شاید موضوع «برجام» تنها عرصه‌ای بود که می‌توانستند برای یک مسأله بین‌المللی با محوریت اتحادیه اروپا و حضور این سه کشور راه حل دیپلماتیک بیابند و به همین دلیل این کشورها خیلی سعی می‌کردند روی برجام تمرکز کرده و آن را به عنوان دستاورد خودشان به نمایش بگذارند.
وی افزود: وقتی ترامپ در دور اول ریاست جمهوری از برجام خارج شد، اروپایی‌ها مدعی بودند جای خالی آمریکا را می‌توانند پُرکنند و به آن تعهدات عمل کنند، اما شاهد بودیم که آنها نتوانستند، یا واقعا اراده‌ای نبود یا توانایی لازم برای مقابله با خروج آمریکا از برجام در آنها مشاهده نشد.
سخنگوی اسبق وزارت خارجه به تحقیر اروپایی‌هایی از سوی ترامپ بعد از انتخاب مجدد وی به به عنوان رئیس‌جمهور آمریکا اشاره و تصریح کرد: ترامپ به خاطر ویژگی‌های شخصیتی‌اش رفتار خاصی نسبت به کشورهای مختلف داشت از جمله در مورد کانادا که خواستار آن بود این کشور یکی از ایالت‌های آمریکا شود، و در مورد گرینلند، خلیج مکزیک و خلیج پاناما نیز موضع‌گیری‌هایی داشت که خیلی غیرطبیعی بود. نسبت به اروپا هم چند موضع تند داشت از جمله برقراری تعرفه برای کالاهای اروپایی، تجدیدنظر در رابطه با ناتو، با این استدلال که ما نباید هزینه‌های تأمین امنیت اروپا را بپردازیم و آنها خود باید این هزینه‌ها را تأمین کنند و بودجه‌های نظامی‌شان را به ۵ درصد برسانند (یعنی افزایش دو و نیم برابری)، در موضوع اوکراین هم بدون توجه به اروپایی‌ها مستقیما با روسیه و رئیس جمهور اوکراین وارد مذاکره شد و اصلا آنها را در این فرآیند دخالت نداد.
اروپا سعی می‌کند تحقیر از جانب آمریکا را با ایفای نقش منفی نسبت به ایران جبران کند
مهمانپرست اضافه کرد: بنابراین ما با اروپایی مواجه هستیم که از یک سو احساس تحقیر می‌کند و از یک سو به دنبال آن است که نشان دهد او هم بالاخره در عرصه بین‌الملل تأثیرگذار است، اما وقتی نمی‌تواند به نحو مثبت تأثیر داشته باشد، سعی می‌کند با تأثیرگذاری منفی ایفای نقش کند.
وی در تبیین رفتار اروپایی‌ها در موضوع «مکانیسم ماشه» گفت: اولا در مورد این مکانیسم یک بحث حقوقی جدی مطرح است و آن اینکه وقتی آمریکا از برجام خارج شده و اروپایی‌ها هم به تعهدات خودشان عمل نکرده‌اند، اصولا دیگر هیچ زمینه حقوقی برای فعال کردن این مکانیسم وجود ندارد. فرض کنید اروپایی‌ها مدعی باشند هنوز عضو برجام هستند و خواستار آن باشند مکانیسم را بر اساس برجام دنبال کنند، در این فرآیند هم باز به عنوان ابزار آمریکا عمل کردند و حتی در پیش‌شرط‌هایی که گذاشتند گفتند اگر شما (یعنی ایران) خواستار تعویق اسنپ‌بک هستید باید با آمریکایی‌ها به طور مستقیم مذاکره کنید. این نشان‌دهنده آن است که اروپایی‌ها هیچ هویت مستقلی ندارند و به عنوان دست‌نشانده آمریکا عمل می‌کنند.
این دیپلمات باسابقه در مورد ادعای بی‌اساس اروپایی‌ها درخصوص جزایر سه‌گانه نیز تأکید کرد: اماراتی‌ها به لحاظ حقوقی در مورد این جزایر هیچ حقی ندارند و این موضوع هر چند وقت یکبار از جانب قدرت‌ها به عنوان ابزار فشار سیاسی استفاده می شود و این بحث را مطرح می کنند. اروپایی‌ها با این اظهارات در کنار امارات و برخی کشورهای عربی سعی می‌کنند ابراز وجود کنند و بگویند ما بالاخره یک تأثیری داریم! درواقع اروپا به دلیل احساس کمبودی که درخصوص تأثیرگذاری دارد، برای اثبات هویت مستقل خودش در قبال ما بیشتر در یک نقش منفی موضع‌گیری می‌کند.
مهمانپرست با «اشتباه» خواندن رویه‌ای که اروپا در نسبت با ایران در پیش گرفته، تصریح کرد: نهایتا این اروپاست که در این فرآیند ضرر می‌کند؛ چون اگر قرار باشد مشکلاتی که در نسبت با ایران وجود دارد نهایتا با نقش مستقیم آمریکا حل شود، یا اگر موضوع اوکراین و خاورمیانه قرار است با نقش مستقیم آمریکا حل شود، پس اروپا در این میان جایگاه و تأثیری نخواهد داشت و به این ترتیب زمینه‌های تأثیرگذاری را از دست می‌دهد.
وی با ابراز تردید نسبت به ادعای اروپایی‌ها مبنی بر عمل بر اساس قواعد بین‌المللی، گفت: این ادعا در دنیای امروز تبدیل به موضوع خنده‌داری شده است. به عنوان مثال سازمان تجارت جهانی برای این به وجود آمد که تجارت در دنیا قاعده‌مند شده و رفتار عادلانه‌ای در مورد اعضاء اعمال شود، اما ترامپ بر خلاف قواعد این سازمان روی کالاهای کشورهای دیگر تعرفه می‌گذارد که اساسا مبنای تأسیس سازمان تجارت جهانی زیر سؤال می‌رود، یا آنچه در مورد کشتار فلسطینی‌ها توسط اسرائیل در جریان است در تعارض آشکار با مباحث حقوق بشری است. به این ترتیب به نظر می‌آید در دنیایی که زور و قدرت حرف اول را می‌زند و هیچ معاهده بین‌المللی و تعهد اخلاقی دیگر در آن تأثیر جدی‌ای ندارد، اروپا که در این میان به دنبال پیدا کردن نقشی برای خود است، به عنوان دست نشانده آمریکا رفتار اشتباهی را پی‌گرفته است.
اروپا با تصحیح رفتار خود می‌تواند از ظرفیت‌های ایران استفاده کند
سخنگوی پیشین وزارت خارجه با تصریح به اینکه در حالی که اروپا می‌تواند با تصحیح رفتار خودش از ظرفیت‌های بزرگی که در کشور ما وجود دارد استفاده کند و از طریق ایران به بازار بزرگ منطقه راه یابد، اضافه کرد: با وجود این آنها وارد بازی‌های سیاسی‌ای شدند که در شرایط سخت اقتصادی و امنیتی قرار گرفتند. چون بعد از بحران اوکراین و دخالت اتحادیه اروپا، تحریم‌هایی صورت گرفت که اوضاع انرژی را در اروپا نگران‌کننده کرد و قیمت‌ها را افزایش داد و تهدید امنیتی را به صورت مستقیم و ملموس متوجه اروپا کرد. درصورتی که آمریکایی ها کمترین آسیب را می‌بینند و نه به لحالظ انرژی و مواد غذایی، نه به لحاظ امنیتی، آن شرایط را ندارند. به این ترتیب اروپا درواقع قربانی سیاست‌های خودخواهانه آمریکا می‌شود. اوپا باید به خود بیاید و سعی کند به جای ایفای نقش منفی، از ظرفیت‌های فراوان کشور ما و منطقه بهره ببرد و راه آن هم این است که از اقداماتی که تاکنون دنبال کرده دست بردارد.
مهمانپرست با اشاره به ابراز تمایل اروپایی‌ها برای مذاکره مجدد با ایران تأکید کرد: اگر حقیقتا چنین است راهش آن است که مسیر جدیدی را تعریف کنند و بر اساس منافع مشترک طرفین می‌توان طراحی خوبی هم انجام داد؛ در این صورت ایران هم در زمینه انرژی می‌تواند به اروپا کمک کند، هم در مسیر کریدورهایی که اروپا شدیدا به آنها نیازمند است، ایران جایگاه بسیار استراتژیکی دارد. همچنین نقش ایران در حل بحران‌های بین‌المللی هم بسیار مؤثر است و ایران و اروپا می‌توانند شرکای اقتصادی خوبی برای هم باشند و ظرفیت‌های جدیدی ایجاد کنند.
وی در تشریح آینده روابط بین‌الملل اظهار کرد: در شرایطی که آمریکا در رقابت‌های اقتصادی به دنبال یکه‌تازی و زورگویی است، شاهد آن هستیم که مجموعه قدرتمند جدیدی بین چین، روسیه، هند، و ایران و برخی کشورهای دیگر در شرق در حال شکل‌گیری است که می‌تواند در آینده نقش مهمی ایفا کند و اروپا نباید منافع خودش را قربانی سیاست‌های نسنجیده دولت افراطی آمریکا کند.
سفیر پیشین ایران در لهستان با تأکید بر اینکه هیچ کشوری از تمامیت ارضی خودش چشم‌پوشی نمی‌کند و جزایر سه‌گانه بخش مهمی از اصول و خطوط قرمز کشور است، خاطرنشان کرد: کسی نمی‌تواند در مورد این جزایر ادعایی کند و تمامیت ارضی کشور را نقض کند. اگر به سوابق نیز مراجعه کنیم و مناطقی که متعلق به کشورهای بزرگ دنیا بوده و از آنها جدا شدند را ملاک قرار دهیم، باز هم ما مدعی هستیم چون خیلی از سرزمین‌هایی که امروزه در دیگر کشورهاست متعلق به ایران بزرگ بوده است.
اظهارنظر در مورد مالکیت جزایر سه‌گانه یک «بحث انحرافی» و ابزاری برای فشار سیاسی است
مهمانپرست تأکید کرد: از ادعاهای ارضی در این مقطع بیشتر به عنوان ابزار سیاسی استفاده می‌شود، موضع ما مشخص است و ما می‌توانیم با امارات و کشورهای عربی در جزایر سه‌گانه همکاری‌های بزرگ اقتصادی داشته باشیم و توسعه اقتصادی و امنیت جمعی منطقه را پیش ببریم. این ادعاهای بی‌مبنا فقط کشورهای اسلامی را از هم دورتر و کشورهای عربی را از ظرفیت های بزرگ ایران محروم می‌کند.
وی اظهار نظر در مورد مالکیت جزایر سه‌گانه را یک بحث «انحرافی» عنوان و تأکید کرد: جهت‌گیری امارات باید تغییر کند و آنها به جای ادعای مالکیت، بهتر است آمادگی‌شان را برای مشارکت در کارهای بزرگ اقتصادی، سیاسی و همکاری‌های جمعی در جزایر -در منطقه‌ای که برای همه منافع مشترک دارد- اعلام کنند و در این زمینه برنامه‌ریزی شود تا جزایر برای همکاری‌های بزرگ نقش داشته باشند.
هر کس صلح و امنیت می‌خواهد باید در دنیا قدرتمند باشد
مهمانپرست همچنین با اشاره به مباحث گزاف و مداخله‌جویانه بیانیه مذکور در خصوص توانمندی موشکی کشور، تصریح کرد: بعد از وقایع اخیر و به خصوص آنچه از جنایات اسرائیلی‌ها در غزه، لبنان، سوریه و یمن شاهد بودیم، حتی در حمله اسرائیل به قطر و تجاوز نظامی آنها به کشور خودمان، اثبات شد هر کس صلح و امنیت می‌خواهد باید در دنیا قدرتمند باشد؛ اگر توانمندی دفاعی و موشکی ایران به حد قابل بسیار توجهی برسد اتفاقا جلوی جنگ گرفته می شود و صلح و امنیت دستاورد آن خواهد بود.
وی تأکید کرد: کشوری که قدرت دفاع از خود نداشته و در زمینه نظامی وابسته باشد و فاقد توانایی تأثیرگذار باشد، اتفاقا زمینه را برای تجاوز و جنگ و جنایت آماده می‌کند، آن هم با موجودیت بسیار خبیثی به نام اسرائیل که به هیچ چیزی پایبند نیست و حتی نسل‌کشی را یکی از مسیرهای رسیدن به اهدافش می‌داند و ابایی هم از ابراز آن ندارد. بنابراین در برابر چنین موجودیت‌هایی که برای رسیدن به اهداف خودشان منافع و تمامیت ارضی کشورهای دیگر را مورد تعرض قرار می‌دهند باید قدرتمند بود و حتما یکی از مؤلفه‌های قدرت، قدرت دفاعی است. البته وحدت و انسجام ملی، و ریشه‌های تمدنی هم دیگر مؤلفه‌های قدرت به حساب می‌آیند، اما ارتقاء توانمندی‌های دفاعی به صورت قطعی یکی از مؤلفه‌های قدرت است که هر اندازه بیشتر تقویت شود زمینه را برای صلح و امنیت فراهم می‌کند.
