Եւ այսպէս, յարգելի ընթերցող, պարտքի անկեղծ ու իւրայատուկ զգացումով են շարադրւել այսօրւայ եւ առաջիկայ երկու մասերով (շաբաթ եւ կիրակի) վերջին «ԽՄԲԱԳՐԻ ԱՆԿԻՒՆ»-ի գրառումները, որոնք նաեւ կարելի է համարել, գրառողի, որպէս խմբագիր, այսպէս թէ այնպէս՝ հրաժեշտի խօսքեր...
Դ. Մ.
Պատմական Գիտութիւնների թեկնածու
Մաս առաջին
Եւ այսպէս, յարգելի ընթերցող, պարտքի անկեղծ ու իւրայատուկ զգացումով են շարադրւել այսօրւայ եւ առաջիկայ երկու մասերով (շաբաթ եւ կիրակի) վերջին «ԽՄԲԱԳՐԻ ԱՆԿԻՒՆ»-ի գրառումները, որոնք նաեւ կարելի է համարել, գրառողի, որպէս խմբագիր, այսպէս թէ այնպէս՝ հրաժեշտի խօսքեր...
1992 թւականի գարնան վերջերից մինչ այժմ՝ 2023 թ. գարնան սկիզբ, ահա, շուրջ 31 տարի, այսինքն 92-ամեայ «ԱԼԻՔ»-ի երեւի ամենաալեկոծ կեանքի (պայմանաւորւած՝ ՀՀ Անկախութեան վերականգնմամբ) մէկերրորդին պատիւ եմ ունեցել մասնակից լինել։ Իսկ որպէս խմբագրապետ, պատւի կրկնակի զգացումով սկսել եմ պաշտօնավարել 2004-ի մարտից մինչ սոյն թւականի՝ 2023-ի մարտեան օրերը...։
Տպագիր մամուլի (այն էլ օրաթերթ) միջոցով սեփական ժողովրդին ու համայնքին ծառայութիւն մատուցելը հիմնականում ունի մէկ ամբողջական բնութագիր՝ ՊԱՏԱՍԽԱՆԱՏՒՈՒԹԵԱՆ ԳԻՏԱԿՑՈՒՄ՝ նոյն ժողովրդի ու համայնքի առջեւ...։
«ԱԼԻՔ»-ի հին ու նոր նւիրեալ երախտաւորներից փոխառածս սկզբունքն էլ է դա եղել, իսկ թէ իմ մասով ինչքանով եմ արդարացրել դա՝ թողել ու թողնում եմ մշտապէս իրաւացի ընթերցողի դատին։
Իրանահայ հինաւուրց համայնքի ու ժողովրդի մամլոյ ընթերցողների այն խաւերն ու շրջանակները, որոնք «ԱԼԻՔ»-ի ընդմիջից են նախընտրել առնչւել բազմազան տեղեկատւութիւններին, հիմնականում թերթի էջերում հանդիպել են այսպէս ասած՝ 3 կարգի ընդհանրական խորագրերի ներքոյ լուսարձակի տակ առնւած անփոփոխ երեւոյթների ու եղելոյթների, որոնց գոնէ վերջին 30 տարիներում ուղղակի թէ անուղղակի առնչակից եմ եղել:
ա- Իրան,
բ- Հայաստան աշխարհ եւ
գ- Իրանահայ համայնք:
«ԱԼԻՔ»-ը եւ ԻՐԱՆ-ը
Որպէս երկրի մասշտաբում վաղեմութեան առումով երկրորդ տպագիր թերթ, «ԱԼԻՔ»-ը անցնող 92 տարիների ողջ ընթացքում անփոփոխ սկզբունք է որդեգրել ԻՐԱՆ երկրի ազգային ու պետական շահերով առաջնորդւելու քաղաքականութիւնը։
Փոխադարձաբար, իրանական պետական եւ հասարակա-քաղաքական տարբեր շրջանակներ եւս նոյն սկզբունքներից ելնելով ընդհանրապէս բարեկամական ու յաճախ հանդուրժող կեցւածք են ցուցաբերել իրանահայութեան հինաւուրց օրաթերթի նկատմամբ։
Վերջին 30 տարիներին, սակայն, «ԱԼԻՔ»-ը, իրանական ազգային ու պետական շահերի ամրապնդման նպատակային դրոյթների կողքին բախտն ու պատիւն ունեցաւ աւելացնել եւ զուգորդել նորանկախ Հայաստանի Հանրապետութեան ազգային-պետական շահերին համահունչ սկզբունքների ջատագովը լինելու հանգամանքը, որն էլ երկուստեք՝ թէ՛ իրանական, եւ թէ՛ հայկական պետական-կառավարական հարթակներում ընդառաջւել է ամենայն ըմբռնումով։ Այս մասին փաստերն ու վաւերագրումները բազմազանութեամբ ու վիթխարի օրինակներով տեսանելի են արդէն «ԱԼԻՔ»-ի վերջին 30 տարիների գրեթէ բոլոր էջերում, ինչպէս որ դրանք իրենց ժամանակին համահունչ՝ եղել են նոյնպէս հիմնադրութեան օրից ի վեր իսկ: Լոկ որպէս պատմակերտ իրադարձութիւնների արտացոլող, թերթենք «ԱԼԻՔ»-ի էջերն ու տեսնենք, թէ պատմագիտական ի՜նչ վիթխարի սկզբնաղբիւրների ատաղձ են կարող լինել՝ Իրանի ինչպէս 1905-1911 թթ. Սահմանադրական շարժման, այնպէս էլ՝ 1979 թ. Իսլ. Յեղափոխութեան եւ յատկապէս Իրան-Իրաք 8-ամեայ պատերազմի մասին լրատւութիւններն ու փաստավաւերագրական-վերլուծական տարատեսակ յօդւած-գրառումները:
Տայ Աստւած, որ այսօրեայ բախտորոշ ժամանակաշրջանում եւս երկու բարեկամ ու հինաւուրց հարեւանները միմեանց շահերի առաջմղման կարեւոր գործընթացներում փոխլրացնող ներգործութիւն ունենան մերօրեայ աշխարհաքաղաքական բարդ պայմանների թոհուբոհում, ի խնդիր հզօր, անվտանգ ու խաղաղ Իրանի եւ Հայաստանի:
«ԱԼԻՔ»-ը եւ ՀԱՅԱՍՏԱՆ աշխարհը
Ինչ խօսք՝ 92-ամեայ «ԱԼԻՔ»-ի ծնունդը, կենսագործունէութիւնն ու ցայժմ յարատեւութիւնը իմաստաւորւել ու բնորոշւել է Հայով ու Հայաստանով, որպէս գաղափարաբանական մնայուն արժէքներ ու հիմնանպատակներ:
Ծննդեան՝ 1931 թւականից մինչեւ 1991 թւական, այսինքն Հայաստանի Անկախ Հանրապետութեան վերականգնումը, ասել է թէ՝ ամբողջ 60 տարի, «ԱԼԻՔ»-ը մաքառել է միեւնոյն հայի ու Հայաստանի բարօրութեան ու հզօրացման համար, անշուշտ ազգային ու սոցիալական գաղափարա-քաղաքական հաւատամքներին կառչելով ու դրանք հարազատ հանրութեան սեփականութիւնն դարձնելու ուրոյն մեթոդով ու եղանակներով, որոնք յարիր ու համատեղելի են եղել բարոյական հասկացութիւններով առաջնորդւող ընդհանրապէս հայ մամուլի ու յատկապէս Դաշնակցական մամուլի գործելաոճին ու սկզբունքային հասկացութիւններին:
Վերջին 30 տարին իրաւամբ, ինչպէսեւ սկզբում նշւել է, «ԱԼԻՔ»-ը Հայաստան աշխարհից որպէս ներշնչման նոր ու վերաթարմացնող աղբիւր՝ Արցախեան փոթորկալի ալեկոծումներով կոփւելու եւ վերաթարմանալու կենսատու ժամանակաշրջաններ է ապրել։
Իսկ օրինաչափ ու յաճախ կրկնւող երեւոյթ է նաեւ տարբեր կարգի տեսանելի, թէ՛ անտեսանելի ալեկոծումներին դէմ-յանդիման կանգնելու արդիւնքում ինչպէս մակընթացումների, այնպէս էլ՝ տեղատւութիւնների առկայութիւնը։
Եւ այսօր, ահա, տեղատւութեան ձախորդ օրեր է ապրում թէեւ վիրաւոր, բայց մշտապէս արծւաբոյն Արցախը՝ իր հետ ու իր կողքին ունենալով դեռեւս վիրաւոր ու անհանգիստ՝ ողջ հայաշխարհը։
Եւ, այո՛ տեղատւութեան մէջ է նոյնինքն հայաստանամերձ, արցախամերձ իրանահայ «ԱԼԻՔ»-ը, իր շուրջ համախմբւած նոյնպէս ալեկոծւած հայորդիներով։ Հայորդիներ, որոնք ինչպէս 92 տարի, հետայսու եւս կը մնան հաւատաւոր ու անկոտրում առ այն, որ տեղատւութեանը անտարակուսօրէն յաջորդելու է յուսադրիչ ու փրկարար մակընթացութիւնը...։
Վերջ Ա մասի
