Ազգային տօներերն ու աւանդոյթները դարերից ի վեր Ատրպատականի հայոց թեմում հաւատարմութեամբ պահպանւել են, իսկ թեմի տարբեր գաւառներից եւ գիւղերից դէպի քաղաքներ տեղափոխւած ժողովրդի միջոցով առաւել եւս ճոխացել են դրանք: Իւրաքանչիւր գաւառում նոյն տօնի կամ առիթի համար կազմաւորւած աւանդոյթները իւրայատուկ գունաւորում են տւել առիթին, որը ցարդ շարունակում է կոփել նոր սերնդի կապւածութիւնը ազգային-եկեղեցական կեանքին:
«alikonline.ir» - Ազգային տօներերն ու աւանդոյթները դարերից ի վեր Ատրպատականի հայոց թեմում հաւատարմութեամբ պահպանւել են, իսկ թեմի տարբեր գաւառներից եւ գիւղերից դէպի քաղաքներ տեղափոխւած ժողովրդի միջոցով առաւել եւս ճոխացել են դրանք: Իւրաքանչիւր գաւառում նոյն տօնի կամ առիթի համար կազմաւորւած աւանդոյթները իւրայատուկ գունաւորում են տւել առիթին, որը ցարդ շարունակում է կոփել նոր սերնդի կապւածութիւնը ազգային-եկեղեցական կեանքին: Տեղեկացնում է Ատրպատականի ազգային առաջնորդարանը:
Քառասնօրեայ պահեցողութեան կէսին Միջինքի աւանդոյթ ունի հայոց եկեղեցին, մեծ պահոց ճանապարհորդութեան ընթացքի կէսը եղած լինելը նշելու համար: Ժողովրդական մի աւանդոյթ, որը եկեղեցական-արարողական առմամբ ոչ մի փոփոխութիւն չունի սովորականից:
Սոյն աւանդոյթը տներում փոքր խմբերով կատարելուց բացի, Ատրպատականի հայոց թեմի միութենական կեանքում եւս շարժում է առաջացնում, հովանաւորութեամբ Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ՝ գերշ. Տ. Գրրիգոր արք. Չիֆթճեանի եւ Թեմական խորհրդի, խանդավառելով յատկապէս իգական սեռին եւ դեռատիներին:
Միջինքը Թաւրիզի ազգային դպրոցում
Չորեքշաբթի 15 Մարտ 2023-ին, Թաւրիզի Ս. Սարգիս եկեղեցում կատարւած ժամերգութիւնից բացի, հայոց ազգային «Թամարեան-Սահակեան» դպրոցի գրադարանի յարկի տակ տեղի ունեցաւ Միջինքի աւանդոյթ եւ նոյն առիթով պատրաստւած աւանդական գաթայի հատման արարողութիւն, կազմակերպութեամբ դպրոցի տեսչութեան:
Տեսչուհի Արմինէ Վահրամեանը, իր շուրջ ունենալով ուսուցչական կազմին, նախ բացատրեց աւանդոյթը եւ ապա բախտաւորին վիճակւեց օրւան նւէրը: Հետաքրքիր է, որ տեսչութիւնը սոյն աւանդոյթի առիթով ներառել էր նաեւ տեղացի ուսուցիչներին, որոնք տեղական տօներին եւ բոլոր հանդիսութիւններին մասնակցելուց բացի, հայկական դպրոցի ուսուցչական կազմում լինելով, մեծ ուրախութեամբ մասնակից են լինում նաեւ հայկական աւանդոյթներին:
Միջինքը Հ.Օ.Մ.-ի Թաւրիզի կրթօջախում
Նոյն օրը, Հայ Օգնութեան միութեան Թաւրիզի «Ծերունի Գասպարեան» մանկապարտէզ-նախակրթարանի յարկի տակ, կրթօջախի սաների համար գործադրւեց Միջինքի աւանդոյթը, երբ իրենց մանկական նորափթիթ կեանքի առաջին փուլը հազիւ թեւակոխած, երեխաները սովորեցին, թէ ինչպէս գաւառական աւանդութեան համաձայն, իրենցից մէկի մէջքի վրայ են հատում Միջինքի գաթան:
Կրթօջախի ուսուցչական կազմի միջոցով կազմակերպւած սոյն աւանդոյթին ներկայ գտնւեցին նաեւ ծնողներ, իսկ ուսուցչուհի Նայիրի Դիլանեան այս առիթով ամփոփ բացատրական տւեց պահեցողութեան իսկական իմաստի, եւ քառասնօրեայ պահեցողութեան դաստիարակիչ ու հոգեկրթիչ հանգամանքի մասին:
Միջինքը՝ Թաւրիզի «Ռոստոմ-Գասպար» գրադարանում
Դարձեալ նոյն օրը, չորեքշաբթի 15 մարտի 2023թ.-ին, որը նաեւ շաբաթւայ մէջ այն օրն է, երբ Թաւրիզի ազգային առաջնորդարանի «Ռոստոմ-Գասպար» գրադարանի վարչութիւնը իր աշխատանքն է կատարում գրադարանում, տեղի ունեցաւ Միջինքի ներքին հաւաքոյթ: Վարչութեան ատենապետուհի Նանի Շահմուրադեանի կազմակերպութեամբ տեղի ունեցած հաւաքին ներկայ էին միայն վարչութեան անդամները եւ օժանդակ մարմնի պատանիները:
Միջինքի աւանդոյթի մասին բացատրութիւններ տւեցին ատենապետուհին եւ աւագ աշխատակից Ռիթա Նազարբէգեանը, յատկապէս շեշտելով ազգային-եկեղեցական աւանդութիւնների նկատմամբ բծախնդիր լինելու անհրաժեշտութիւնը, որպէս կենսական ուժ ազգի գոյապահպանման: Այնուհետեւ խանդավառ մթնոլորտում հատւեց Միջինքի աւանդական կաթան, դրա միջից դուրս եկած փողի միջոցով օրւայ բախտաւորի յայտնաբերմամբ:
Միջինքը՝ Թաւրիզի Խնամակալ մարմնի մտերմիկ հանդիպման ընթացքում
Չորեքշաբթի 15 մարտի 2023թ.-ին, Թաւրիզի Ս. Սարգիս եկեղեցում կատարւած ժամերգութիւնից անմիջապէս յետոյ, եկեղեցիների Խնամակալ մարմինը իր սենեակում կազմակերպել էր Միջինքի մտերմիկ հանդիպում, որի ընթացքում հատւեց աւանդական գաթան: Սրբազան Հայրը, Թաւրիզի հոգեւոր հովիւը, ինչպէս նաեւ վարչութեան անդամներ մասնակից դարձան սոյն հաւաքին: Վարչութեան ատենապետուհի Էմմա Յարութիւնեանը այս առիթով իր խօսքը արտասանեց, իսկ Սրբազան Հայրը Միջինքի ժողովրդական նշանակութիւնը ներկայացնելով, անդրադարձաւ նաեւ պահեցողութեան առողջապահական եւ բարեպաշտական իմաստներին:
Այս առիթով Խնամակալ մարմնի վարչութեան պարտաստած նւէրը յանձնւեց Սրբազան Հօրն:
Միջինքը՝ Հ.Օ.Մ.-ի Ուրմիայի մասնաճիւղի կազմակերպութեամբ
Հինգշաբթի, 16 մարտի 2023թ.-ին, Հ.Օ.Մ.-ի Ուրմիայի մասնաճիւղի վարչութեան կազմակերպութեամբ, Ս. Ստեփանոս եկեղեցու կողքի շէնքի վերեւի սրահում տեղի ունեցաւ Միջինքի աւանդական հաւաքոյթ, որին ներկայ գտնւեցին միութեան անդամուհիները եւ հրաւիրեալներ:
Աւանդական հիւրասիրութիւնից բացի, վարչութեան ատենապետուհի Սեդա Մեջլումեանի տնօրինումով, օրւայ աւանդութեան եւ խորիմաստ նշանակութեան մասին դասախօսեց, վարչութեան ատենադպրուհի Լինէթ Մեջլումեանը: Նա իր ունկնդիրներին տեղեկացրեց, որ Միջինքը եկեղեցական տօն չէ, այլ ժողովրդական մի աւանդոյթ, որը յիշեցում է կատարում բարեպաշտ հաւատացեալին, թէ պահեցողութեան քառասնօրեայ շրջանը իր կէսին է հասել: Հոգեկան արթնութեան եւ Ս. Յարութեան մեծագոյն տօնի նախապատրաստութեան խորախորհուրդ ճանապարհորդութեան մասին Լինէթ Մեջլումեան գործնական օրինակներով բացատրութիւն տւեց, բոլոր ներկաներին հոգեւոր խորհրդածութեան մղելով:
Դասախօսը այս առիթով անդրադարձաւ նաեւ Միջինքի ժողովրդական աւանդոյթին՝ գաթայի հատման, բախտաւորի ընտրութեան եւ ընդհանրապէս գաւառներից եկած տարբեր սովորոյթներին:
Հաւաքոյթի ընթացքում ներկաները հիւրասիրւեցին պասի կերակրատեսակներով եւ խմորեղէններով, որոնք բոլորը սիրայօժար պատրաստւել եւ նւիրաբերւել էին անդամուհիների կողմից: Տեղի ունեցաւ վիճակահանութիւն եւ նւիրատւութիւն: Բախտաւոր հանդիսացաւ Էմմա Ալեքսանեանը:
Եզրափակիչ խօսքով, վարչութեան ատենապետուհին իր ընկերուհիների անունից գնահատանք եւ շնորհակալութիւն արտայայտեց բոլոր մասնակիցներին եւ նւիրատուներին, որոնք իրենց քաջալերական ներկայութեամբ եւ գործօն մասնակցութեամբ կանգուն են պահում մասնաճիւղը, իր ծառայական բազմապիսի առաքելութիւններով:
