Մայր Հայաստանի կերպարի զարգացումը՝ զինանշանից մինչեւ յուշարձան

Մշակոյթ

22/06/2022 - 10:30

Մայր Հայաստանի կերպարի զարգացումը՝ զինանշանից մինչեւ յուշարձան

Ալեքսանդր Թամանեանի անւան ճարտարապետութեան թանգարան-ինստիտուտում մայիսի վերջին բացւել է «Մայր Հայաստան» ցուցադրութիւնը։ Ներկայացւած էսքիզներն ու նախագծերը պատմում են, թէ ինչպէս է ստեղծւել Հայրենական Մեծ պատերազմի յաղթանակին նւիրւած յուշարձանը, եւ թէ ինչպէս է 17 տարի անց՝ 1967 թւականին, Ստալինի ապամոնտաժւած արձանի տեղում կանգնեցւել «Մայր Հայաստան»-ը։

«alikonline.ir» - Ալեքսանդր Թամանեանի անւան ճարտարապետութեան թանգարան-ինստիտուտում մայիսի վերջին բացւել է «Մայր Հայաստան» ցուցադրութիւնը։ Ներկայացւած էսքիզներն ու նախագծերը պատմում են, թէ ինչպէս է ստեղծւել Հայրենական Մեծ պատերազմի յաղթանակին նւիրւած յուշարձանը, եւ թէ ինչպէս է 17 տարի անց՝ 1967 թւականին, Ստալինի ապամոնտաժւած արձանի տեղում կանգնեցւել «Մայր Հայաստան»-ը։ Գրում է Mediamax.am-ը:

Քանդակագործ Արա Յարութիւնեանը պատմում էր, որ դժւար էր ստեղծել քաղաքի, երկրի պահապան ու միաժամանակ ժողովրդի խորհրդանիշ արձան։

Բայց դա միակ դժւարութիւնը չէր։ Նա ստիպւած էր արձանը տեղադրել մի պատւանդանի վրայ, որը դրա համար նախագծւած չէր։

«Պատերազմին նւիրւած թանգարան-պատւանդանի վրայ դրւող արձանը պէտք է խիստ ու մոնումենտալ լինէր։ Նա պէտք է արտայայտէր առնականութիւն, ուժ, հերոսականութիւն, յաղթանակ։ Իսկ պատւանդանի ուղղահայաց ձեւերը պէտք է հատւէին հորիզոնական ծաւալներով։ Պատւանդանի երեք քառորդների համար էլ գտանք արձանի համապատասխան լուծում՝ թրի հորիզոնական շարժումը։ Այդ շարժումը սիմւոլիկ է, թուրը պատեան է դրւում, բայց զգացւում է նաեւ հանելու պատրաստակամութիւնը...»։

Ճարտարապետ Ռաֆայէլ Իսրայէլեանն էլ յաղթանակի յուշահամալիրը բնորոշում էր որպէս ճարտարապետական արւեստի գործերում նախատիպը չունեցող։

«Դա պահանջում էր նոր մօտեցում, նոր ձեւերի որոնումներ, արձանը պէտք է հնչէր նորովի՝ պատւանդանի ակտիւ մասնակցութեամբ եւ նոր մեկնութեամբ»։

Ճարտարապետութեան թանգարան-ինստիտուտի տնօրէն Մարկ Գրիգորեանն ասում է, որ արխիւային նիւթերն ուսումնասիրելիս՝ հետաքրքիր բացայայտում են արել։

Մայր Հայաստանի՝ մեզ յայտնի կերպարը զրոյից չի ստեղծւել։ 19-րդ դարում արդէն կար տարածւած կերպար՝ ողբացող կինը՝ նստած աւերակներին, որոնց վրայ հայկական տեղանուններ էին։

«Իմ սերունդը Մայր Հայաստանի այս կերպարը կապում էր Ցեղասպանութեան հետ։ Բայց պարզւում է, որ 19-րդ դարի առաջին կէսին այն արդէն գոյութիւն է ունեցել։ Մենք տեսնում ենք նոյն ողբացող երիտասարդ կնոջը 19-րդ դարի հայկական զինանշանի վրայ, որը, ճիշտ է, պետական որեւէ գործածութիւն չունէր, բայց ազգային էր։ Ցուցադրել ենք նաեւ այդ պատկերի գործածութիւնը ծխախոտի, լուցկու ու դիմափոշու տուփի վրայ։

Յետոյ եկաւ 1918 թւականը՝ Առաջին հանրապետութիւնը։ Թերթերից մէկում տեսնում ենք, որ այս կինն արդէն վեր է կացել, սուրն առել է ձեռքը եւ կանչում է Առաջին հանրապետութեան համար պայքարի, եւ նրան շրջապատում են կառավարութեան անդամները։ Իսկ 1919 թւականի թերթի առաջին էջին Մայր Հայաստանի ձեռքին արդէն խաղաղութեան կանչող արմաւենու ճիւղ է, միւսին՝ մեզ ծանօթ 19-րդ դարի զինանշանը։

Սուրը յետոյ մենք տեսանք Արա Յարութիւնեանի «Մայր Հայաստան» արձանի, իսկ արմաւենու ճիւղը՝ Գիւմրիի «Մայր Հայաստանի» ձեռքին»,-ասում է Մարկ Գրիգորեանը։

Մայր Հայաստանի կերպարի զարգացումն ու փոփոխութիւնը ցուցադրութեան մի մասն են։ Արխիւային նիւթերը տրամադրել է պատմաբան Հայկ Դեմոյեանը։

Ցուցահանդէսը գործելու է մինչեւ օգոստոս։

Image Gallery

View the embedded image gallery online at:
https://alikonline.ir/news/culture/item/76298-%D5%B4%D5%A1%D5%B5%D6%80-%D5%B0%D5%A1%D5%B5%D5%A1%D5%BD%D5%BF%D5%A1%D5%B6%D5%AB-%D5%AF%D5%A5%D6%80%D5%BA%D5%A1%D6%80%D5%AB-%D5%A6%D5%A1%D6%80%D5%A3%D5%A1%D6%81%D5%B8%D6%82%D5%B4%D5%A8%D5%9D-%D5%A6%D5%AB%D5%B6%D5%A1%D5%B6%D5%B7%D5%A1%D5%B6%D5%AB%D6%81-%D5%B4%D5%AB%D5%B6%D5%B9%D5%A5%D6%82-%D5%B5%D5%B8%D6%82%D5%B7%D5%A1%D6%80%D5%B1%D5%A1%D5%B6#sigProId001b1c2eee

Յարակից լուրեր

«Ճակատէնի ճանապարհից ադրբեջանցիները 4-5 մ հեռաւորութեան վրայ են գտնւում, ձեռքով են անում, սուլում, հասցրել են ստրատեգիական ճանապարհ կառուցել, անվտանգութեան ոչ մի երաշխիք չկայ»․ համայնքի ղեկավար

Սիւնիքի մարզի Ճակատէն գիւղի արոտավայրերի մեծ մասը, ջրի հետ միասին մնացել է Ադրբեջանի վերահսկողութեան տակ։ Գիւղացիները անասուններին հիմա արածեցնում են այլ տարածքում։ Արոտավայրերը քիչ են, պատահում է, որ անասունները արածելու կամ ջուր խմելու համար անցնում են ադրբեջանցիների վերահոկղութեան տակ գտնւող տարածք։ Յուլիսի 26-ին արոտի ժամանակ գիւղացիները նկատել են, որ իրենց 4 կովերը չկան, մտածել են, որ գուցէ իջել են «Իւրդեր» կոչւող տարածք, ջուր խմելու եւ անցել ադրբեջանցիների վերահսկողութեան տակ գտնվող տարածք։
Արցախի Հանրապետութեան պետական նախարար Արա Յարութիւնեան այցելած Է Նիւ Սաութ Ուէյլզի խորհրդարան

Աւստրալիա գտնուող` Արցախի Հանրապետութեան պետական նախարար Արա Յարութիւնեանի գլխաւորած պատուիրակութիւնը այցելած է Նիւ Սաութ Ուէյլզի խորհրդարան:

Ան այդտեղ հանդիպումներ ունեցած է Նիւ Սաութ Ուէյլզի Հայաստան-Աւստրալիա բարեկամական խումբին հետ: Այս մասին կը տեղեկացնէ Աւստրալիոյ Հայ դատի յանձնախումբը:
Հայաստանի Հանրապետութեան երեք խորհրդանիշերի ստեղծման պատմութիւնը

Անցեալ դարում Հայաստանի անկախութեան հռչակագիրը երկու անգամ է հնչել բարձր ամբիոնից‘ 1918-ի մայիսին ու 1990-ի օգոստոսին: Եւ երկու անգամ էլ այն ընթերցել է Արամ Մանուկեանը. յետխորհրդային Հայաստանի պատգամաւորների շարքում գտնւեց Առաջին Հանրապետութեան ժամանակների անւանակիցը: Պատմութեան երրորդ տասնամեակը թեւակոխող Հայաստանի Հանրապետութիւնը ժառանգեց հայկական առաջին անկախ պետականութեան խորհրդանիշերը՝ դրօշը, օրհներգը եւ զինանշանը:
ՆՇՄԱՐ - Հայաստանի Հանրապետութեան զինանշանի մասին

Մի քանի օր առաջ, բարեկամներիցս մէկի բնակարանում, պատահմամբ ձեռքս անցաւ ԱՆԴԻՆ գրական-գեղարւեստական, հասարակական-քաղաքական ամսագրի # 9, սեպտեմբեր 2014 համարը, որում հանդիպեցի գեղանկարիչ եւ դիզայներ՝ Կարէն Աղամեանի գրչին պատկանող, մասնագիտօրէն դիպուկ մատնանշումներով, շատ հետաքրքիր յօդւածին, ՀՀ-ի զինանշանի թերութիւնների ու աղաւաղումների մասին:
Ծաղիկներ Արցախեան ազատամարտի նահատակների շիրիմներին

Արցախի Հանրապետութեան նախագահ Բակօ Սահակեանը 2-րդ Համաշխարհային պատերազմի յաղթանակի 70-րդ տարեդարձի, ԼՂՀ-ի Պաշտպանութեան բանակի եւ Շուշիի ազատագրման օրւան նւիրւած տօնական միջոցառումների շրջանակներում մայիսի 9-ին այցելել է Ստեփանակերտի յուշահամալիր, ծաղկեպսակ ու ծաղիկներ դրել 2-րդ Համաշխարհային պատերազմում զոհւածների յիշատակը յաւերժացնող յուշարձանին եւ Արցախեան ազատամարտի նահատակների շիրիմներին: