Աշխարհի ուշադրութիւնը Հայ Դատին սեւեռելու նպատակով, 1983 թւականի յուլիսի 27-ին «Հայ Յեղափոխական բանակի» հինգ անմահ մարտիկները՝ Վաչէ Տաղլեանը, Սեդրակ Աճեմեանը, Սիմոն Եահինեանը, Արա Քրջլեանը եւ Սարգիս Աբրահամեանը Պորտուգալիայի մայրաքաղաք Լիսբոնում գրաւեցին Թուրքիայի դեսպանատունը։

Երեսուն ինը տարիներ անցած են այն օրէն, 27 յուլիս 1983-էն, երբ հինգ հայ մատղաշ երիտասարդներ ցնցեցին` ամբողջ հայաշխարհին հետ, նաեւ միջազգային հանրային կարծիքը: Կամաւոր, իմացեալ մահուան մասին իրենց տուած բացատրութիւնները լոյս կը սփռեն կատարուած արտասովոր արարքի պատճառին վրայ: Ահաբեկչութիւն որակուած, սակայն Հայ դատի այժմէականացման միտող բազմաթիւ արդարադատ արարքներ կատարուած էին նախորդող տասնամեակին:

Լիսաբոնեան հնգեակի կերտած սխրանքի ազդեցիկութեան միջազգային չափերը բնորոշելու համար բաւական է միայն մէջբերել Պորտուգալիայի օրւայ վարչապետ, սոցիալիստ Մարիօ Սոարեշի արտայայտութիւնները. իր ֆէյսբուքեան էջում գրում է Իրանի խորհրդարանի նախկին պատգամաւոր, ՀՅԴ անդամ Կարէն Խանլարեանը:

«Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Անդրանիկ Թեւանեանն իր ֆէյսբուքեան էջում գրում է.

Յուլիս 27-ին, կ’ամբողջանայ Լիզպոնի հինգ հերոսներուն անձնազոհութեան 39-րդ տարելիցը։

Կարծէք թէ միայն երէկ էր այդ հերոսապատումը:

Հինգ հայ հերոսները, իրենց վճռակամ եւ քաջարի արարքով, փաստեցին, թէ իրենց նպատակը, այսօրուան աշխարհին բառամթերքով՝ սոսկական ահաբեկչութիւն չէր, այլ նուիրաբերում՝ հայութեան, ամբո՛ղջ հայութեան, մե՛ր արդար դատին:

Այսօր՝ յուլիսի 27-ին լրանում է Լիզբոնի գործողութեան 39-ամեակը:

Այս կապակցութեամբ Լիբանանի «Վանայ ձայն» ռադիոկայանը զրուցել է ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ Յովսէփ Տէր-Գէորգեանի հետ:

Սիրելի ընթերցողը հարց պիտի տայ` հայրենիք մը քայքայելու արուեստը ո՞րն է. քայքայելու արուե՞ստ ալ կայ:

Ինծի կը թուի, թէ կայ:

Կապիտուլեանտները յիմար թութակի պէս շարունակ կրկնում են «…Թուրքիայի հետ յարաբերութիւններում նախապայմաններ չկա´ն»:

Անցեալ շաբաթ գրել էի մի աղմկայարոյց դէպքի մասին, երբ հայ պաշտօնեաները թոյլ չէին տւել ֆրանսահայ համայնքի ղեկավար Մուրադ Փափազեանին, որն իր կեանքը նւիրել է Հայ Դատի պաշտպանութեանը, մուտք գործել Հայաստան՝ Երեւանի օդանաւակայան ժամանելուց յետոյ։ Չնայած օդանաւակայանում Փափազեանի բազմիցս հնչեցրած հարցերին, թէ ինչու են հայ պաշտօնեաներն արգելում իր մուտքը երկիր, նրան այդպէս էլ պատասխան չեն տւել։ Այժմ մեկնաբանեմ այս գործի վերջին զարգացումները։