Քրիստոսի հրաշափառ Յարութեան հաւատքով ու խորհրդով ապրեց մեր ժողովուրդը իր վերջին երկու հազար տարիները: Քրիստոսի Յարութիւնը եղաւ կեանք ու կեանքի ուղեցոյց եւ յարացոյց մեր ժողովրդի: Դարերի ընթացքում իր առջեւ պատնէշւող դժւարութիւնները, հալածանքները, իր երկրի աւերումներն ու աւերածութիւնները երբեք չվհատեցրին նրան, որովհետեւ հաւատացած էր կեանքի, ճշմարտաբոյր կեանքի յաղթանակին:

Աւագ շաբաթւայ խորիմաստ ու խորախորհուրդ, այլեւ խռովայոյզ ու տագնապալից տրամը, որ ցոյց էր տալիս մի կողմից Աստծու անհուն սէրն ու հոգածութիւնը՝ իր ձեռակերտ մարդ էակի նկատմամբ, եւ միւս կողմից էլ մարդու տմարդութիւնը յարաբերաբար յաւերժահոս այդ սիրոյն, իր փառապսակը գտնում էր միաշաբթի առաւօտեան՝ աւետաբեր հրեշտակի իւղաբեր կանանց տւած աւետիսով. «Ինչո՞ւ էք ողջին մեռելների մէջ փնտրում. նա այստեղ չէ, յարութիւն առաւ» (Ղկ. 24:5):
Ողջ քրիստոնեայ աշխարհը իր Փրկչի՝ Յիսուս Քրիստոսի երկրաւոր կեանքի վերջին հանգրւանի տխուր, դառնակսկիծ ապրումներով ու խորհրդով համակւած՝ ապրում է միաժամանակ գերագոյն յաղթանակով իրեն փոխանցւած անխառն ուրախութիւնը՝ մահւան վրայ տարւած յաղթանակի առթած բիւրեղ զւարթութեամբ:
Աւագ շաբաթւայ հարուստ ու ներշնչող հոգեպարար արարողութիւնները, Աստւածաշնչի ընթերցումները յայտնաբերում են կեանքի քրիստոնէական ճշմարիտ հասկացողութիւնը, այլ խօսքով՝ իրական ու յաւերժաբոյր կեանքի վաւերական իմաստը:
Քրիստոսն իր հրաշափառ Յարութեամբ նոր կեանք պարգեւեց աշխարհին, որովհետեւ Նա իր Յարութեամբ նւաճեց կեանքը եւ այն որպէս պարգեւ՝ տւեց ողջ մարդկութեան:
Քրիստոսի Յարութիւնը մարդ արարածին ազատագրեց մեղքի գերութիւնից՝ պարտութեան մատնելով մահը եւ մարդուն ժառանգակից դարձրեց յաւիտենականութեան:
Մեր նախածնողները՝ Ադամն ու Եւան, մեղանչելով՝ զրկւեցին Աստծու ներկայութիւնից, որով եւ անմահութիւնից: Ադամով մեղքը աշխարհ մտաւ. Ադամով աշխարհ մտած մահը եղաւ ահ ու սարսափ տարածող, մարդկութեան միտքը չարչրկող եւ հոգին խռովող իրականութիւն. եւ ահա Աստւածորդին գալիս էր, որպէսզի իր մահւամբ իսկ մահը պարտութեան մատնի եւ իր յարութեամբ նոր կեանք պարգեւի:
Քրիստոսի մահւան դառնութիւնը, առաջին հերթին, ապրեցին իր առաքեալներն ու աշակերտները, որոնք երեք տարիներ շարունակ վայելել էին իր ներկայութիւնը, լսել իր պատգամները, վկայել իր հրաշագործութիւնների մասին եւ ահա յանկարծ վկաներն էին լինում իր մահւան. տրտում ու տխուր, սարսափահար շրջապատի նայւածքներից հեռու, անճրկած՝ կանգնած էին խաւարային անորոշութեամբ, եւ ահա երեք օր յետոյ մթնոլորտը պայծառանում է, խաւարը փարատւում, անսպասելի բերկրութեամբ համակւում են առաքեալներն ու անմիջական հետեւորդները Աստւածորդու: Տէրը յարութիւն է առել, նա յաւերժօրէն կենդանի է «Քրիստոս յարութիւն է առել մեռելներից, իր մահով մահը խափանեց եւ իր Յարութեամբ մեզ կեանք պարգեւեց»:
Քրիստոսի հրաշափառ Յարութեան հաւատքով ու խորհրդով արիացած առաքեալները աշխարհին պատգամեցին հոգու յաղթանակը՝ նիւթի վրայ, բարու փառապանծ յաղթանակը՝ չարի, սատանայի վրայ: Քրիստոսն իր յարութեամբ իրեն էր միացնում բոլոր նրանց, ովքեր հաւատացին իր Յարութեան եւ դրանով զօրացած՝ դէն շպրտեցին մեղքը եւ ապրեցին ու գործեցին հոգեւոր կեանքի տեսլականով: Առաքեալն ասում է. «Մարմնականի մասին մտածելը մահ է պատճառում, մինչդեռ հոգեկանի մասին խորհելը՝ կեանք եւ խաղաղութիւն» (Հռ. 8:6):
Յարութեան անխախտ հաւատքով առաքեալները աշխարհով մէկ վկաները հանդիսացան իրենց հաւատքի, առաքելութեան՝ արհամարհելով ամէն տեսակ նեղութիւն ու հալածանք, քանի որ գտել էին ճիշտ ուղին. Քրիստոսի խօսքերը նոր իմաստաւորումով ոգեշնչում ու ոգեղինացնում էին առաքեալներին եւ հետագայում նաեւ նրանց հետեւորդներին. «Ես եմ յարութիւնը եւ կեանքը»,- ասել էր նա, բայց այն ժամանակ դեռեւս այս խօսքերը այնքան խոր չէին ներթափանցել իրենց հոգում եւ սրտում: Յարութիւնից յետոյ՝ Քրիստոսի «Ես եմ ճանապարհը, ճշմարտութիւնն ու կեանքը» խօսքը այլեւս պատգամ չէր, այլ՝ կեանքի անշեղելի ուղեցոյց, փարոս լուսատու, խաւարեալ կեանքի կոչով Երկնային Աստղ, որով մեղքը հեռանում է, նիւթը ոգեղինանում եւ կեանքը ինքը դառնում է երթ՝ դէպի յաւիտենութիւն:
Քրիստոսի հրաշափառ Յարութեան հաւատքով ու խորհրդով ապրեց մեր ժողովուրդը իր վերջին երկու հազար տարիները: Քրիստոսի Յարութիւնը եղաւ կեանք ու կեանքի ուղեցոյց եւ յարացոյց մեր ժողովրդի: Դարերի ընթացքում իր առջեւ պատնէշւող դժւարութիւնները, հալածանքները, իր երկրի աւերումներն ու աւերածութիւնները երբեք չվհատեցրին նրան, որովհետեւ հաւատացած էր կեանքի, ճշմարտաբոյր կեանքի յաղթանակին: Սաղմոսերգուի խօսքը, թէ «Նոյնիսկ եթէ մահւան ձորի միջից անցնեմ, չպիտի վախենամ, որովհետեւ իմ յոյսը դրել եմ իմ փրկիչ Աստծու վրայ»:
Որքան ճշմարիտ են այս խօսքերը մեր ժողովրդի կեանքում: Քանի-քանի անգամներ մահը եկել ու բախել է դռները մեր ժողովրդի եւ, սակայն, հայը Յարութեան հաւատքով զօրացած՝ իր մահւան մէջ իսկ իր նոր կեանքի սկիզբն էր տեսնում: 1915-ին ողջ հայութիւնը իր հայրենի հողի վրայ ենթարկւեց պատմութեան մէջ նախընթացը չունեցող Ցեղասպանութեան, մահը ճաշակեց ամենազազրելի միջոցներով եւ, սակայն, իր հաւատքը՝ իր ապագայի ու առաքելութեան հանդէպ, չկորցրեց, ընդհակառակը՝ այդ հաւատքը ծնունդ տւեց նոր կեանքի: Այո՛, երբ մարդ ձգտում է կեանքի ու հաւատքով եւ գաղափարով լի գործում, իր տկարութիւնը վերածւում է զօրութեան եւ ուժի: Առաքեալն ասում է. «Դրա համար էլ ես գոհ եմ իմ տկարութիւնների եւ Քրիստոսի համար իմ կրած նախատինքների, նեղութիւնների, հալածանքների եւ դժւարութիւնների համար, որովհետեւ երբ ես տկար եմ, այն ժամանակ եմ զօրաւոր» (Բ Կորնթ.12-10):
Մեր ժողովուրդը իր լինել-չլինելու սիրոյն, այլ խօսքով՝ իր հաւատքի, ազգային ինքնութեան խորհրդով զօրացած՝ երբեք չընկրկեց, իր տկարութիւնների պարագայում «հոգին առաւել է քան զմարմին» խորհրդով յաղթանակեց ու շարունակում է իր յաղթական երթը՝ հակառակ շրջապատից իրեն եկող ամէն տեսակ դժւարութիւնների:
Գաղափարապաշտ մարդկանց համար կեանքը կարող է մի հանգրւանում որոշ տկարութիւնների, նոյնիսկ պարտութիւնների շղթայ լինել, սակայն դրանք, վստահաբար, ի վերջոյ յանգելու են յաղթանակի:
Իննսունինը տարիներ առաջ, 1915-ին, հայակեանքը դժոխային, մեռելային ու անապատային էր. երեք տարիներ յետոյ, 1918-ին այդ կեանքը փայլատակեց նոր յոյսի, նոր կեանքի պայծառ տեսիլքով, ու Դեր Զորի անթաղ ոսկորները եզեկիէլեան յայտնատեսութեամբ կեանք, ոգի, հոգի ու միս պիտի ստանային եւ պիտի վերակենդանանային՝ որպէս պահանջատէր ու իրենց հոգեւոր եւ ազգային արժէքների տէր ու պաշտպան:
Այսօր էլ հայակեանքը խռովքի է մատնւել սիրիահայ համայնքի եւ յատկապէս վերջին օրերում քեսաբահայութեան իր աւելի քան հազար տարւայ բնօրրանից տեղահանւելու պատճառով եւ, սակայն, մենք խորապէս հաւատացած ենք, որ այս ձախորդ օրերը անցնելու են եւ գալու է այն երջանիկ օրը, երբ խաղաղութիւնն ու արդարութիւնը հաստատւելու եւ մեր ժողովուրդը եւս իր Սիրիայի հայրենակիցների հետ վերադառնալու է իր հայրենիքն ու շարունակելու է իր կեանքի ընթացքը:
Քրիստոսի հրաշափառ Յարութեան այս առաւօտեան կրկին անգամ կոչ եմ անում մեր ժողովրդի բոլոր զաւակներին՝ անխտիր, որ միասիրտ, միակամ ու միասնական ճիգով գործենք ու դիմագրաւենք այն բոլոր մարտահրաւէրները, որոնք կանգնած են մեր դիմաց: Միասնութեամբ ու համագործակցութեամբ պէտք է յաղթենք աշխարհի չար ուժերին:
Աղօթենք Յարուցեալ Փրկչին եւ հայցենք իր առաջնորդութիւնն ու օրհնութիւնները՝ մեր ազգի, եկեղեցու ու Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան եւ հոգեւոր ու աշխարհական ղեկավարութեան եւ ողջ ժողովրդի վրայ:
Այս խոհերով, մտածումներով շնորհաւորում եմ Ձեզ՝ սիրելի հայորդիք, եւ աղօթում մեր ժողովրդի, եկեղեցու եւ հայրենիքի կեանքի առաւել բարգաւաճման ու զօրութեան համար:
Քրիստոս յարեաւ ի մեռելոց, Ձեզ եւ մեզ մեծ աւետիս. ամէն:

ՍԵՊՈՒՀ ԱՐՔ. ՍԱՐԳՍԵԱՆ
ԱՌԱՋՆՈՐԴ ԹԵՀՐԱՆԻ ՀԱՅՈՑ ԹԵՄԻ
19 ապրիլի 2014
Թեհրան