Թուրքիայի պատմութեան մէջ առաջին անգամ եթեր է դուրս եկել հայկական հեռուստաալիք` «Լոյս» թերթի համանուն հեռուստաալիքը:

«armeniansputnik.am»-ը՝ ներկայացնում է Պոլսի «Տորք» հայկական ֆուտբոլային ակումբի մարզիկների խմբանկարը։

Հոկտեմբերի 11-ին, 153 տարի առաջ, Պոլսոյ մէջ կեանքի կոչւեցաւ Ազգային Ուսումնական ժողով անունով եւ ատենի հայ մտաւորականութեան հեղինակաւոր, այլեւ երիտասարդ դէմքերէն բաղկացած մարմին մը, որուն կազմութիւնը նախատեսւած էր 1860-ին մշակւած եւ 1862-ին Սուլթանի կառավարութեան կողմէ հաստատւած Հայոց Ազգային Սահմանադրութեամբ:

«Օննիկ Բարսեղեան եւ որդիներ» տպարան, Ղալաթիա, Կ. Պոլիս, 1919 (նկարը՝ Հայկ Դեմոյեանի ֆէյսբուքեան էջից): Ուշագրաւ է, թէ ինչպէս է ներկայացւած նորանկախ Հայաստանի հաւաքական կերպարը. Արարատ լեռան եւ աւերւած երկրի պատկերին՝ ձւից դուրս եկող Ազատութիւնն է՝ ձեռքին հայկական եռագոյնը: «Կաւռօշ»-ը՝ երգիծական պարբերական էր, որը հրատարակւում էր Պոլսում Երւանդ Թոլայեանի կողմից:

6 եւ 7 սեպտեմբերի օրերուն, 61 տարի առաջ, թուրքական այլամերժութեան, ցեղապաշտական ազգայնամոլութեան եւ բարբարոսական վայրագութեան ահաւոր «խրախճանք» մը տեղի ունեցաւ Կոստանդնապոլսոյ փողոցներուն մէջ:
Սեպտեմբերի 6-ի երեկոյեան սկսաւ եւ մինչեւ 7 սեպտեմբերի կէսօրը շարունակւեցաւ մոլեգնած թուրքական ամբոխի կատաղի յարձակումը ամէն ինչի վրայ, որ յունական էր:

«Ուխտած ենք կրակով հատուցանել այն պարտքը, որ թշնամին համայնատարած հրդեհով ու մոխիրով փոխ տւաւ մեզի: ... Ու մենք տենդահար ձեռքերով կը վառենք խարոյկը, մինչեւ որ անոր բոսորագոյն լոյսը ճառագայթէ բոլոր մութ հոգիներէն ներս, մինչեւ որ ազատութեան վերջին զոհին մարմինը ճենճերի փրկութեան տաճարին առջեւ: ... Դարերու նախատինքն ու ամօթն է, որ կը հրդեհենք:

Յունիսի 8-ին, լրացաւ 125-րդ տարելիցը հայու երգիծական հանճարը արժանաւորապէս մարմնաւորող անմահն Յակոբ Պարոնեանի վախճանումին:
8 յունիսի 1891-ին, ծայր աստիճան չքաւորութեան մատնւած եւ հիւծախտի հետեւանքով ուժաքամ եղած՝ Պոլսոյ մէջ առյաւէտ փակւեցան աչքերը մեծ մարդուն եւ նոյնքան մեծ հայուն:

1908-ի Օսմանեան Սահմանադրութեան հռչակումով պոլսահայ կեանքի վերաշխուժացումը նորովի թափով համակեց նաեւ Ինտրայի ստեղծագործական յուզաշխարհը: Բայց վրայ հասաւ Կիլիկիոյ աղէտը եւ Ադանայի ջարդերուն արձագանգը խորապէս ցնցեց այնքա՜ն զգայուն ներաշխարհը Ինտրայի, որ ըստ կենսագիրներու՝ երեք անգամ ուղեղի ցնցում անցուց, մինչեւ որ խախտեցաւ անոր հոգեկան հաւասարակշռութիւնը:

19-րդ դարուն աղջիկները տղոց հաւասար ուսում չէին ստանար: Հարուստներու աղջիկները քիչ մը հայերէնի եւ քիչ մըն ալ ֆրանսերէնի անձնական դասեր կառնէին, իսկ աղքատները ատոնցմէ ալ զրկւած էին:
Հայ կնոջ հասարակական եւ իրաւական կացութեան համար պայքարած առաջին գրագիտուհին եղած է Սրբուհի Տիւսաբ (1841-1901): Ան կը շեշտէր, որ կիները այրերու հաւասար կրթութիւն պէտք է ստանան:

Կ. Պոլսի հայոց պատրիարքի փոխանորդ Արամ արքեպիսկոպոս Աթեշեանին որպէս նախագահականի աշխատակից ներկայացած, եւ «Սանասարեան հան» կոչւող հայկական շինութիւնը հայկական կողմին վերադարձնելու մասին յայտնելով, նրանից 6000 թուրքական լիրա (մօտ 2100 ԱՄՆ դոլար) կորզած Թայֆուն Նարգին անունով անձը դատապարտւել է 4 տարւայ ազատազրկման: