Գրեթէ մէկ դար գիտնականները մտորում են այն հարցի շուրջ, թէ ինչու են որոշ մարդիկ ձախլիկ ծնւում, իսկ միւսները` աջլիկ:
«alikonline.ir» - Գրեթէ մէկ դար գիտնականները մտորում են այն հարցի շուրջ, թէ ինչու են որոշ մարդիկ ձախլիկ ծնւում, իսկ միւսները` աջլիկ:
Բազմաթիւ ենթադրութիւնների եւ կասկածելի դատողութիւնների շարքում միայն գենետոլոգներն են վստահ, որ ժառանգականութիւնը կարեւոր դեր է խաղում այս գործընթացում:
Այս փաստը հաստատւում է այն նրանով, որ ամբողջ աշխարհում ձախլիկների միջին տոկոսը մօտաւորապէս նոյնն է, ինչ երկիր էլ որ վերցնես: Ըստ News.am-ի՝ գրում է Popular Mechanics-ը:
Նրանք, ով պարբերաբար ֆուտբոլ է խաղում, հաւանաբար բնական ասիմետրիկութիւն են նկատել իր մէջ. մեզ դուր է գալիս մի ոտքով հարւածել գնդակին, ոչ թէ `միւսով, որովհետեւ դա յարմար է: Նման օրինակներ կարելի է գտնել ամէն ինչի մէջ` մատներից մինչեւ ականջներ, աչքերից մինչեւ ուղեղի ներքին կառուցւածքը:
Աչքերի դէպքում պարզելն ամենահեշտն է: Անհրաժեշտ է ձեռքն առաջ մեկնել եւ նայել դրան նախ մի, ապա միւս աչքով: Աչքը, որում մատը ամենամեծն ու ուժեղը կը թւայ, կը լինի գերիշխողը: Նոյնը վերաբերում է ականջներին. պարզապէս յիշէք, թէ որ ականջին էք մօտեցնում հեռախօսը, երբ պատասխանում էք զանգին:
Բայց ինչո՞ւ այդ դէպքում ձախլիկներն ու աջլիկները չեն ծնւում 50:50 յարաբերակցութեամբ:
Որոշ փորձագէտներ ենթադրում են, որ հազարամեակներ շարունակ սոցիալական համագործակցութիւնը յանգեցրել է «աջլիկների» գերակայութեանը: Այլ կերպ ասած, երբ համայնքները միասին են գործում` գործիքների եւ բնակելի տարածքների փոխանակման առումով ձեռնտու է օգտագործել նոյն ձեռքը, ինչ եւ միւսները: Սա յատկապէս կարեւոր էր բանակում, որտեղ ռազմական մարտավարութեան միատեսակութիւնն ապահովում է ամբողջ կազմի կայունութիւնը:
Միւսները պնդում են, որ ամբողջ հարցն ուղեղի կիսագնդերի կառուցւածքի մէջ է. ձախ կէսը վերահսկում է մարմնի աջ կողմը, իսկ աջ կէսը վերահսկում է մարմնի ձախ կողմը: Համարւում է, որ եթէ մարդկանց մեծամասնութեան ուղեղը ձախ կիսագունդն օգտագործում է ինտենսիւ խօսքի եւ մանր մոտորիկայի կառավարման համար, ապա այդպիսի շեղումը յանգեցնում է նրան, որ աջ ձեռքը եւս աւելի գերիշխող է դառնում:
Ձախլիկութեան հազւադէպութիւնը բացատրող առաւել անսովոր վարկածներից մէկն այն է, որ մեր հեռաւոր անցեալում գենետիկական մուտացիան մարդու ուղեղի լեզւական կենտրոններում ձախ կիսագնդի տեղաշարժի է յանգեցրել, ինչը, ըստ էութեան, յանգեցրել է աջլիկների գերակշռութեանը: Եւ չնայած գենետիկան, հաւանաբար, մեծ դեր է խաղում գերիշխող ձեռքը որոշելու հարցում, այն իրականում միակ գործօնը չէ: Ձախլիկ ծնողներն, ամենայն հաւանականութեամբ, ձախլիկ երեխաներ կունենան: Սակայն իրականում դա պարզապէս նշանակում է, որ ի սկզբանէ աննշան շանսը մի փոքր մեծացել է: Այնպէս որ, գործնականում, ձախլիկներն, այնուամենայնիւ, աւելի շատ աջլիկ երեխաներ ունեն:
Հետազօտողները ջանում էին պարզել, թէ կոնկրետ որ գէներն են մեծացնում ձախլիկ լինելու հաւանականութիւնը:
2019-ին 400000 անհատական գրառումների վերլուծութիւնը պարզել էր առաջին գենետիկ շրջանները, որոնք կապւած են ձախլիկութեան հետ: Սակայն այլ հետազօտութիւններ ցոյց են տալիս, որ հաւանաբար կան տասնեակ գէներ, որոնք դեր են խաղում որոշելու հարցում, արդեօք մենք կը գրենք ձախ թէ աջ ձեռքով: Դրանից բացի, այլ ուսումնասիրութիւններ գերիշխող ձեռքի հետ այնպիսի գործօններ են կապում, ինչպիսիք են էստրոգենի մակարդակը եւ դիրքը ծնւելիս:
Մի խօսքով, հետազօտողների համար այսօր դժւար է կապել բոլոր այս բազմաթիւ գործօնները միմեանց հետ: Սա նշանակում է, որ մենք դեռ չենք կարող հաստատ ասել, թէ ինչու էք դուք ձախլիկ կամ աջլիկ ծնւել, սակայն գիտնականները յստակ աշխատում են պատասխանը գտնելու ուղղութեամբ:
