Հայաստան ուղարկւած ԵԱՀԿ կարիքների գնահատման խմբի առաջին գործառոյթը դիտորդական է, հետզհետէ ակնկալւում է, եւ այդ ուղղութեամբ նաեւ ակնարկներ կան, որ այն դիտորդականին եւ փաստահաւաքին զուգահեռ պէտք է ունենայ նաեւ զսպիչ գործառոյթ։ Այս մասին 24News-ին ասաց լիբանանեան «Ազդակ» թերթի գլխաւոր խմբագիր, միջազգայնագէտ Շահան Գանտահարեանը։
«alikonline.ir» - Հայաստան ուղարկւած ԵԱՀԿ կարիքների գնահատման խմբի առաջին գործառոյթը դիտորդական է, հետզհետէ ակնկալւում է, եւ այդ ուղղութեամբ նաեւ ակնարկներ կան, որ այն դիտորդականին եւ փաստահաւաքին զուգահեռ պէտք է ունենայ նաեւ զսպիչ գործառոյթ։ Այս մասին 24News-ին ասաց լիբանանեան «Ազդակ» թերթի գլխաւոր խմբագիր, միջազգայնագէտ Շահան Գանտահարեանը։
Հոկտեմբերի 19-ին Եւրոպայում անվտանգութեան եւ համագործակցութեան կազմակերպութեան նախագահութիւնը մամուլի հաղորդագրութիւն էր տարածել, որ ՀՀ կառավարութեան հրաւէրով ԵԱՀԿ-ն հոկտեմբերի 21-27-ը երկիր կուղարկի կարիքների գնահատման թիմ, որն այսօրւայ դրութեամբ արդէն Հայաստանում է։ Այցի նպատակն է գնահատել իրավիճակը որոշակի սահմանամերձ շրջաններում՝ ԵԱՀԿ մանդատի եւ փորձաքննութեան հիման վրայ անվտանգութեան համապարփակ հայեցակարգի շրջանակներում։ Ադրբեջանի արտաքին գործերի նախարարութիւնը հոկտեմբերի 20-ին յայտարարել էր, որ այս խմբի այցը պէտք է գնահատւի որպէս մասնաւոր։
«Դրա գործուղման հարցը երբեւէ չի քննարկւել հաւաքական որոշումներ կայացնող ԵԱՀԿ-ի որեւէ մարմնի կողմից ու որեւէ որոշում չի կայացւել։ Այսպիսով, «ԵԱՀԿ կարիքների գնահատման առաքելութիւն Հայաստանում» կոչւող ցանկացած խումբ ԵԱՀԿ մանդատ չունի եւ չի կարող որեւէ կերպ ասոցացւել ԵԱՀԿ-ի հետ, իսկ դրա եզրակացութիւններից կամ զեկոյցներից ոչ մէկը չի ընդունւի որպէս ԵԱՀԿ փաստաթուղթ»,- նշել էր Ադրբեջանի ԱԳՆ-ն։ Բաքուն նաեւ ընդգծել էր, որ «ԵԱՀԿ նախագահութեան ու քարտուղարութեան կողմից նման չմտածւած միակողմանի գործողութիւնը հակասում է պատասխանատու եւ վստահելի միջնորդութեան ու վստահութեան հիմնարար սկզբունքներին»։ Հոկտեմբերի 22-ին ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյեանն ընդունել էր կարիքների գնահատման առաքելութեանը՝ ԵԱՀԿ-ում նախագահող Լեհաստանի ներկայացուցիչ գնդապետ Ռոբերտ Արկադիուշ Տկաչիկի գլխաւորութեամբ։
«Ազդակ» թերթի գլխաւոր խմբագիր Շահան Գանտահարեանի խօսքերով՝ չպէտք է մոռանալ, որ ԵԱՀԿ-ի առաքելութիւնն իրականացւում է սահմանագծի հայկական հատւածում. Ադրբեջանը ո՛չ դիմել է, ո՛չ համաձայնութիւն է տւել, փորձում է խնդիրը ռուս-թուրքական տիրոյթում լուծել։ «Այնուամենայնիւ, մէկ բան էլ պէտք է նկատի ունենանք։ ԵԱՀԿ-ն Մինսկի խմբով մանդատ ունէր արցախեան խնդրում միջնորդելու, հիմա գրանցւում է աշխարհագրական գօտու փոփոխութիւն, ինչը նաեւ ԵԱՀԿ-ի նոր լիազօրութեան մասին է խօսում։ Բայց մտահոգիչ է, որ ԵԱՀԿ-ի՝ Արցախ-Ադրբեջան հակամարտութեան շուրջ բանակցութիւններ միջնորդելու լիազօրութիւնը վերափոխւում է։ Եւ, ընդհանրապէս, վերածւում է Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին դիտորդական առաքելութիւն իրականացելու, փաստահաւաք եւ հիմա արդէն նաեւ զսպիչ գործունէութիւն իրականացնելու լիազօրութեան»,- պարզաբանեց Գանտահարեանը։
Ըստ նրա՝ այս կերպ արցախեան հակամարտութեան կարգաւորման գործընթացը մղւում է 2-րդ պլան։ «Ընդհանրապէս, հակամարտութիւնն Արցախ-Ադրբեջանից վերածւել է Հայաստան-Ադրբեջանի, դա թուրք-ադրբեջանական տանդեմի առաջադրանք է։ Եւ եթէ նայենք Հայաստան-Ադրբեջան խաղաղութեան պայմանագրի 5 կէտանոց օրակարգը, ապա այնտեղ ԵԱՀԿ-ի, Արցախի մասին ընդհանրապէս խօսք չկայ։ Հետագայում հայկական կողմի տարածած լրացումների մէջ ԵԱՀԿ-ն կայ, Հելսինկեան եզրափակիչ ակտի սկզբունքներին յղում կայ։ Այնտեղ նաեւ նշում կայ, որ Երեւանը դիմել էր ԵԱՀԿ-ին վերագործարկել արցախեան հակամարտութեան կարգաւորման բանակցութիւնները։ Հիմա, սակայն, արդէն միջնորդական առաքելութեան բոլոր գործողութիւնները կենտրոնացել են Հայաստան-Ադրբեջան սահմանին։ Միջնորդական առաքելութեան գործունէութիւնն էլ հետագայում կը կապւի Հայաստան-Ադրբեջան սահմանազատման, սահմանագծման աշխատանքների եւ ոչ թէ արցախեան հակամարտութեան կարգաւորման հետ»,- եզրափակեց Շահան Գանտահարեանը։
