«Մտահոգութիւնները կը փարատւեն այն ժամանակ, երբ որ առարկայական, որոշակի արդիւնքներ լինեն եւ հասկանալի լինի, որ անցնում ենք ինչ-որ ճանապարհ՝ արդիւնք ստանալու համար: Ցաւօք, առ այս պահը, դա չկայ»,- «Առաւօտ»-ի զրուցակիցն է Արցախի խորհրդարանի արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովի նախագահ, ԱՀ ԱԺ ՀՅԴ խմբակցութեան անդամ Վահրամ Բալայեանը:

«alikonline.ir» - «Մտահոգութիւնները կը փարատւեն այն ժամանակ, երբ որ առարկայական, որոշակի արդիւնքներ լինեն եւ հասկանալի լինի, որ անցնում ենք ինչ-որ ճանապարհ՝ արդիւնք ստանալու համար: Ցաւօք, առ այս պահը, դա չկայ»,- «Առաւօտ»-ի զրուցակիցն է Արցախի խորհրդարանի արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովի նախագահ, ԱՀ ԱԺ ՀՅԴ խմբակցութեան անդամ Վահրամ Բալայեանը:

- Ֆրանսիայի Հանրապետութեան Սենատը՝ 296 «կողմ» ձայներով, ընդունեց Հայաստանին աջակցող եւ Ադրբեջանի նկատմամբ պատժամիջոցներ առաջարկող բանաձեւ։ Ինչպէ՞ս էք գնահատում Սենատի այդ քայլը, գործնականում բանաձեւն ի՞նչ ազդեցութիւններ կարող է ունենալ՝ նկատի ունենալով նաեւ այն հանգամանքը, որ կառավարութեան համար Սենատի որոշումը պարտադիր կատարման ենթակայ չէ:

- Ընդհանուր առմամբ, Սենատի որոշումը կարելի է դիտարկել որպէս նախորդ որոշումների շարունակութիւն՝ Ֆրանսիայի Սենատի վերին եւ ստորին պալատների որոշումների՝ Արցախի Հանրապետութեան ճանաչման հետ կապւած: Իհարկէ, օրէնսդիր մարմնի այդ որոշումները, Ֆրանսիայի կառավարութեան համար պարտադիր իրագործման ծրագիր չէ, բայց, յամենայնդէպս, ինչ-որ առումով, կարելի է համարել ուղենիշ՝ հետագայ գործողութիւնների համար: Միւս կողմից, Ֆրանսիան՝ ԵՄ առաջատար այդ երկիրը, մանաւանդ վերջին շրջանում, աւելի ակտիւ, նորից արձանագրում է, որ Արցախի հարցը լուծւած չէ, թէեւ Ադրբեջանը խօսում է այն մասին, որ 2020 թւականի պատերազմի արդիւնքում հարցը կարգաւորւած է, ապա Ֆրանսիան արձանագրում է՝ Արցախի հարցը գոյութիւն ունի եւ այն լուծելու անհրաժեշտութիւն ունի: Կարծում եմ, որ դա հնարաւորութիւն կը տայ նաեւ, միւս երկրների համար քննարկման դաշտ բացելու: Իհարկէ, դա ինքն իրեն չի լինում, դա աշխատանքի արդիւնքում է լինելու եւ հայկական դիւանագիտութիւնն այստեղ մեծ աշխատանքի խնդիր ունի: Իսկ աշխատանքի պարագայում, հնարաւոր է ամէն ինչի հասնել: Իհարկէ, աշխարհաքաղաքական զարգացումներն էլ իրենց դերակատարումն ունենում են, բայց քանի որ մենք ամէն օր ականատես ենք լինում փոփոխութիւնների, ուստի, պէտք է, այսպէս ասեմ՝ յարմար դիրքաւորւել՝ հարցն առաջ տանելու եւ լուծելու համար:

- Պարոն Բալայեան, մի քանի օր առաջ Նիկոլ Փաշինեանը խօսեց արցախահայութեանը սպառնացող ցեղասպանութեան վտանգի մասին. կարելի՞ է այս համատեքստում դիտարկել Սենատի ընդունած բանաձեւը եւ Ձեր կարծիքով, ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի անդամ միւս երկրները եւս կը հետեւե՞ն Ֆրանսիայի քայլին:

- Իհարկէ, ցեղասպանութեան վտանգը միշտ էլ առկախւած է եւ թէ ԵՄ անդամ երկրների, եւ ՌԴ-ի, եւ ԱՄՆ-ի արձագանգները երբեմն նաեւ դրանից է բխում: Նոյեմբերի 16-ին էլ Իլհամ Ալիեւի հետ հեռախօսազրոյցում, ԱՄՆ պետքարտուղար Էնթոնի Բլինքէնը Ադրբեջանին կոչ էր արել՝ շարունակել բանակցային գործընթացը, «պահպանել կրակի դադարեցումը, զերծ մնալ սադրանքներից, ուսումնասիրել Հայաստանի հետ վստահութեան ամրապնդման միջոցները` յանուն խաղաղութեան համար պայմանների ստեղծման». այսինքն, այս ամէնը խօսում է նրա մասին, որ մտահոգութիւն կայ, մանաւանդ Մինսկի խումբը ներկայացնող երկրների մօտ՝ անկախ նրանից, իրար հետ համագործակցում են, թէ՝ ոչ: Այս հարցում՝ տարածաշրջանում խաղաղութիւն ապահովելու տեսանկիւնից, յամենայնդէսպ, միակամ են եւ, ընդհանրապէս, Ադրբեջանի գործողութիւններին գնահատական տալու տեսանկիւնից. մէկը բաց տեքստով է ասում, միւսն՝ ակնարկում է: Ընդհանրացնելու պարագայում՝ բոլորը տեսնում են Ադրբեջանի նախայարձակ գործողութիւնները՝ ՀՀ տարածքների բռնազավթման հետ կապված, ուժի կիրառման սպառնալիքները եւ ըստ այդմ էլ, համապատասխան արձագանգներ են տալիս:

- Իսկ ինչպէ՞ս էք գնահատում այն, որ Նիկոլ Փաշինեանն առաջին անգամ հրապարակային խօսեց արցախահայութեան ցեղասպանութեան վտանգի մասին, այն դէպքում, երբ մի քանի տարի շարունակ բոլորն են խօսում այդ մասին, իսկ ինքն անտեսելով դա, յամառօրէն խաղաղութեան օրակարգ է առաջ մղում:

- Նոյնիսկ «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցութեան ներկայացուցիչներն այս օրերին հարցազրոյցներ են տալիս, որ խաղաղութեան պայմանագրի ստորագրումն, իհարկէ, չի նշանակում, որ կայուն խաղաղութիւնը գալու է… Գուցէ իրենց են ապահովագրում, հետագայում արդարանալու ինչ-որ հիմքեր են ստեղծում եւ այլն: Յամենայնդէպս, հնարաւոր է, նաեւ իրենք էլ են տեսնում, որ այդ ճանապարհը, որով այս երկու տարիներին իրենք անցել են, արդիւնաւէտ չի: Այսինքն, առարկայական խաղաղութիւնը պէտք է երկկողմանի լինի, միակողմանի լինել չի կարող: Այդ հարցով շատ երկրներ են շահագրգռւած, հետեւաբար, դա բաւականին բարդ հարց է եւ միայն ու միայն խօսել, որ Հայաստանը խաղաղութիւն է ցանկանում, կը ստորագրեն եւ վաղը խաղաղութիւնը կը լինի, ցաւօք, դա այդպէս չէ:

- «Եւ ես հիմա կարող եմ ասել, որ կառավարութիւնը շատ վաղուց՝ դեռեւս 2021 թւականի յունւարից այդ պայմանաւորւածութիւնն ընդունել է, դրա մասին չի խօսել զուտ կոռեկտութիւնից ելնելով: Եւ ես շնորհակալ եմ Ռուսաստանի Դաշնութեան նախագահին, որ թեման, այնուամենայնիւ, պարզաբանելու հնարաւորութիւնը մեզ համար ընձեռեց: Եւ եթէ մեր կառավարութեան դիրքորոշումը «խուսափողական» է, ըստ էութեան, այսօրւայ մեր դիրքորոշումն այն է, ինչ մեզնից պահանջում էր ընդդիմութիւնը՝ չիմանալով, որ մենք այդ դիրքորոշումը վաղուց ենք որդեգրել: Լեռնային Ղարաբաղի Ազգային ժողովը, իրենք էլ գուցէ վստահ չլինելով, որ մենք այդ դիրքորոշումը վաղուց ենք որդեգրել: Ինչո՞ւ եմ ասում վստահ չլինելով, որովհետեւ Լեռնային Ղարաբաղի նախագահի հետ ես շատ վաղուցւանից այդ դիրքորոշումը կիսել էի, եւ պիտի որ այնտեղ այդ տեղեկատւութիւնն արձանագրւած լինէր: Եթէ ընդդիմութիւնը հիմա այլ կարծիքի է եւ համարում է, որ Հայաստանը պէտք է մերժի Ռուսաստանի առաջարկները, ճիշտ կը լինի, որ նրանք դրա մասին բարձրաձայն յայտարարեն»,- երէկ յայտարարեց Նիկոլ Փաշինեանը: Այս մասին ի՞նչ կասէք:

- Այո, այդ յայտարարութիւնն առաջին անգամ չենք լսում, Արցախի պատւիրակութեան հետ հանդիպման ժամանակ էլ ինքն ասել է, որ ընդունելի է ռուսական տարբերակը: Պարզապէս, հարցեր կան, որ մենք մանրամասներից, նրբութիւններից շատ տեղեակ չենք լինում: Իհարկէ, մեկնաբանութիւններ են լինում, հաղորդագրութիւններ են տրւում, բայց ամբողջ հարցերի շրջանակը, որոնք քննարկւել են, արդեօ՞ք ներկայացւում է հասարակութեանը: Չնայած, ես այն կարծիքին չեմ, որ հասարակութեանն ամէն ինչ պէտք է ներկայացնել, քանի որ շատ հարցեր նախապատրաստական կամ քննարկումների փուլ են ապրում… Այնուամենայնիւ, ՀՀ իշխանութիւնը այդ մասին յայտարարել է, բայց թէ ինչքանո՞վ է դա ազնիւ կամ ինչքանո՞վ է անկեղծ՝ ժամանակն ու հետագայ գործընթացները ցոյց կը տան:

- Նիկոլ Փաշինեանի հետ հանդիպումների ժամանակ տւե՞լ էք Ձեզ հետաքրքրող հարցերը, ստացե՞լ էք պատասխանները, փարատւե՞լ են Ձեր մտահոգութիւնները:

- Այդ մասին շատ ենք խօսել, բացատրութիւններ տրւել են՝ տարբեր մակարդակներում: Չէ, իհարկէ, ո՞նց կարող է փարատւած լինեն: Կը փարատւեն այն ժամանակ, երբ որ առարկայական, որոշակի արդիւնքներ լինեն եւ հասկանալի լինի, որ անցնում ենք ինչ-որ ճանապարհ՝ արդիւնք ստանալու համար: Ցաւօք, առ այս պահը, դա չկայ:

Զրոյցը՝ Նելլի Գրիգորեանի