ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահի նշանակումը չի ենթադրում ԱՄՆ-ի Սենատի կողմից նրա թեկնածութեան հաստատում, ինչպէս արւում է ԱՄՆ-ի դեսպանների նշանակման պարագայում՝ «Առաջին լրատւական»-ի հետ զրոյցում ասաց ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ, ՀՅԴ Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենեակի ղեկավար Կիրօ Մանոյեանը:

ԵԱՀԿ Մինսկի խմբի ամերիկացի համանախագահի նշանակումը չի ենթադրում ԱՄՆ-ի Սենատի կողմից նրա թեկնածութեան հաստատում, ինչպէս արւում է ԱՄՆ-ի դեսպանների նշանակման պարագայում՝ «Առաջին լրատւական»-ի հետ զրոյցում ասաց ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ, ՀՅԴ Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերի գրասենեակի ղեկավար Կիրօ Մանոյեանը՝ անդրադառնալով ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ամերիկացի նոր ժամանակաւոր համանախագահի նշանակմանը:

2017 թւականի յունւարից ԵԱՀԿ Մինսկի խմբում ԱՄՆ-ի համանախագահի պաշտօնը ստանձնել է դեսպան Ռիչարդ Հոգլանդը՝ փոխարինելով Ջէյմզ Վորլիքին: Հոգլանդը փորձառու դիւանագէտ է, ունի աւելի քան 30 տարւայ դիւանագիտական աշխատանքի փորձ: 2006 թւականին Հոգլանդը ԱՄՆ-ի նախագահի կողմից առաջադրւել էր որպէս Հայաստանում ԱՄՆ-ի դեսպանի թեկնածու, սակայն ԱՄՆ-ի Սենատի արտաքին յարաբերութիւնների յանձնաժողովը չի հաստատել նրա թեկնածութիւնը: Այն ժամանակ վետոյի իրաւունքից օգտւել էր սենատոր Ռոբերտ Մենենդեսը՝ նշելով, որ Հոգլանդը ժխտում է Հայոց Ցեղասպանութեան փաստը, ուստի չի կարող ներկայացնել Միացեալ Նահանգների շահերը Հայաստանում:

Խօսելով հարցի մասին՝ Կիրօ Մանոյեանը տեղեկացրեց, որ Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախմբի Վաշինգտոնի գրասենեակի ղեկավար Արամ Համբարեանը անդրադարձել է այդ թեմային՝ նշելով, որ հանրութիւնը, իհարկէ, գիտի նրա անցեալի մասին, բայց Հայ Դատի յանձնախումբը ուզում է հնարաւորութիւն տալ Ռիչարդ Հոգլանդին դրական դեր խաղալու Ղարաբաղեան հիմնախնդրի կարգաւորման գործընթացում:

- Պարոն Մանոյեան, Հայ Դատի յանձնախումբը բոյկոտելո՞ւ է Հոգլանդի նշանակումը, փորձելո՞ւ է հասնել նրան, որ Սենատը կրկին վետօ կիրառի նրա նկատմամբ: Նա կը հաստատւի՞ այդ պաշտօնում:

- Մինսկի խմբի համանախագահ լինելը չի ենթադրում Սենատի կողմից հաստատման կարգ, դրա համար էլ նման խնդիր չկայ: Նա արդէն ստանձնել է պաշտօնը, եւ արդէն տեսանք համանախագահների առաջին հաղորդագրութիւնը: Ինչքանով է նա դերակատար այդ յայտարարութեան մէջ՝ չգիտեմ, բայց մենք այդ յայտարարութիւնից տեսանք դժգոհութիւնը մեզ մօտ:

- Ձեր կարծիքով՝ Հոգլանդի գործօնը ազդե՞լ է յայտարարութեան շեշտադրումների վրայ:

- Չեմ կարող ասել՝ որքանով է ազդել, բայց փաստ է, որ ինքը մասնակցել է, թէեւ այնպէս չի, որ միայն ինքն է այդ հաղորդագրութիւնը գրել, կամ միայն ինքն է պատասխանատու այդ յայտարարութեան համար: Կան եւս երկու համանախագահներ, որոնք ներկայացնում են իրենց երկրները:

Իսկ Ամերիկայի Հայ Դատի յանձնախումբն արդէն անդրադարձել է այդ հարցին. յանձնախմբի Վաշինգտոնի գրասենեակի գործադիր տնօրէն Արամ Համբարեանը յայտարարել է, որ պարզ է՝ գիտենք իր անցեալի մասին, եւ հանրութիւնն էլ գիտի, բայց մենք ուզում ենք իրեն հնարաւորութիւն տալ, որպէսզի նա դրական դերակատարութիւն ունենայ Արցախի հարցի կարգաւորման մէջ, որովհետեւ, նախ, բաւական փորձառու դիւանագէտ է եւ իրականութեան մէջ ընդամենը ժամանակաւոր համանախագահ է լինելու, բայց այդ ընթացքում, ըստ Արամ Համբարեանի՝ յոյս ունեն, որ դրական դերակատարութիւն կունենայ:

- Դեսպանի անձնական հայեացքները, առանձնայատկութիւնները, Ձեր գնահատմամբ, կազդե՞ն Մինսկի խմբում ամերիկեան քաղաքականութեան կամ մօտեցումների վրայ, թէ՞ այնքան էլ մեծ նշանակութիւն չունի՝ Վորլի՞քն է ամերիկացի համանախագահը, Հոգլա՞նդը, թէ՞ մէկ այլ դիւանագէտ:

- Պարզ է, որ մարդկային գործօնը կարեւոր դերակատարութիւն ունի: Այնպէս չէ, որ յատկապէս այս օրերին Միացեալ Նահանգների ղեկավարութիւնը նստել եւ ասում է, թէ ով ինչ պիտի ասի Արցախի հարցում: Ընդհանուր գծերն իրենց մօտ պարզ են, բայց թէ ինչ է օրական արւում այդ ընդհանուր գծերի շրջանակներում, ինչ քայլեր են ձեռնարկւում եւ ինչ յայտարարութիւններ են արւում՝ դա արդէն համանախագահողների դերակատարութիւնն է: Ռոբոտ չեն իրենք: Բնական է, որ մարդկային գործօնը դերակատարութիւն ունի:

- Հոգլանդի նշանակումը ամերիկեան կառավարութեան փոփոխութեան հե՞տ էր կապւած, թէ՞ պարզապէս աւարտւել էր Վորլիքի պաշտօնավարման ժամկէտը, եւ հիմա նշանակւել է նոր համանախագահ:

- Վորլիքի ժամկէտն աւարտւել էր, կարող էին երկարաձգել, բայց փաստօրէն ո՛չ Թրամփն է ցանկանում դա, ո՛չ էլ Միացեալ Նահանգների գործադիր իշխանութիւնը մեծ ցանկութիւն ունէր, բայց տեսնենք՝ հիմա ինչ կը լինի, երբ նոր վարչակազմը գայ իշխանութեան:

- Շատ հետաքրքիր է Ձեր գնահատականը նաեւ Մինսկի խմբի վերջին յայտարարութեան մասին: Շատ փորձագէտների կարծիքով՝ այն զգալիօրէն տարբերւում էր նախորդներից եւ այնքան էլ օբիեկտիւ չէր: Նախորդ դէպքերում, օրինակ՝ ապրիլեան իրադարձութիւնների ժամանակ, համանախագահները հասցէական գնահատականներ չէին տալիս մարդասիրական իրաւունքի խախտումների մասին: Սա նշանակում է, որ ինչ-որ փոփոխութի՞ւն է եղել համանախագահող երկրների քաղաքականութեան մէջ, թէ՞ առայժմ չարժէ նման եզրակացութիւն անել:

- Կարծում եմ՝ առայժմ չարժէ նման եզրակացութիւն անել, թէ երկրների քաղաքականութեան մէջ փոփոխութիւն կայ, բայց որ համանախագահների պահւածքի մէջ փոփոխութիւն կայ՝ դա փաստ է: Եւ հետաքրքիր է, որ այնքան ծուռ է իրենց յայտարարութիւնը, որ իրենք ուղղակի անտեսում են նաեւ այն փաստը, որ սա ղարաբաղա-ադրբեջանական շփման գծի երկայնքով տեղի ունեցած հրադադարի խախտում չէ, այլ գործողութիւն անկախ ճանաչւած պետութեան՝ Հայաստանի Հանրապետութեան դէմ: Եւ նրանք անտեսել են նաեւ այդ փաստը: Թէ իրենք ինչ գործ ունեն այդ հարցում՝ վստահ չեմ, որ դա իրենց է վերաբերում, այսինքն՝ Տաւուշի շրջանի վրայ յարձակւելը Ղարաբաղի հարցի կարգաւորում չէ, իսկ իրենք ընդհանրապէս նշանակւած են ոչ թէ հայ-ադրբեջանական հարցերը լուծելու, այլ Արցախի հարցը կարգաւորելու համար:

Զրոյցը՝ ԱՐԱՄ ՍԱՐԳՍԵԱՆԻ