Կեանքը՝ ինչպէս «Սեւ հայելիում». պէ՞տք է վախենալ ռոբոտների յեղափոխութիւնից

ՍԻՐԱՐՓԻ ԱՂԱԲԱԲԵԱՆ

 

«Սեւ հայելի» (Black Mirror) սերիալը ֆանտաստիկ եւ թրիլլեր ժանրերի միաձուլումն է, որը յաճախ պատկերում է ապագայի տեխնոլոգիական զարգացումները եւ դրանց հնարաւոր բացասական ազդեցութիւնները մարդկային կեանքի վրայ։ Շատերը վստահ են, որ մօտ ապագայում մեր կեանքը ամբողջովին կը նմանւի այս սերիալին: Եթէ մեր կեանքը նմանւի «Սեւ հայելի» սերիալին, ապա հնարաւոր են հետեւեալ հիմնական առանձնայատկութիւնները.

1. Տեխնոլոգիաների գերակշռում: Կեանքի գրեթէ բոլոր ոլորտներում կը տեղադրւեն առաջադէմ տեխնոլոգիաներ՝ սկսած վիրտուալ իրականութիւնից՝ մինչեւ արհեստական բանականութիւն:

2. Մասնաւորութեան բացակայութիւն: Մեր անձնական կեանքը յաճախ վերահսկւելու եւ մոնիտորինգի է ենթարկւելու՝ շնորհիւ տարբեր սարքաւորումների եւ յաւելւածների:

3. Սոցիալական վերահսկում: Կը բարձրանայ սոցիալական մեդիայի ազդեցութիւնը մեր վարքագծի եւ որոշումների վրայ, հնարաւոր է նոյնիսկ սոցիալական վարկանիշների համակարգի ներդրումը:

4. Անմարդկային փորձարկումներ: Յանուն տեխնոլոգիական զարգացումների՝ հնարաւոր են շատ անմարդկային փորձարկումներ ու էքսպերիմենտներ: Հիմա փորձարկումները յաճախ արւում են կենդանիների վրայ, ապագայում դրանք կարող են արւել մարդկանց վրայ:

5. Բնականութիւն կորուստ: Յանուն տեխնոլոգիաների՝ բնական եւ մարդկային արժէքները կարող են կորչել:

Այսպիսի ապագան յաճախ զգուշացում է հանդիսանում մեր ժամանակի տեխնոլոգիական առաջընթացների ռիսկերի վերաբերեալ:

Տեխնոլոգիաներն ապագայում կը փոխեն մեր կեանքը բազմապիսի ձեւերով, ընդլայնելով մեր հնարաւորութիւնները եւ փոփոխելով մեր առօրեան: Ահա մի քանի հիմնական ուղղութիւններ, որոնցում տեխնոլոգիաները կարող են ազդեցութիւն ունենալ.

1. Արհեստական բանականութիւն (ԱԲ):

– Աւտոմատացում: Աւտոմատացման մակարդակը կը բարձրանայ աշխատատեղերը կը փոխւեն, եւ շատ աշխատանքներ կը կատարւեն ռոբոտների եւ ԱԲ-ի միջոցով:

– Անձնական օգնականներ: ԱԲ-ը կօգնի մեր ամենօրեայ կեանքին՝ առաջարկելով անձնական օգնականներ, որոնք կը կառավարեն մեր ժամանակը, ֆինանսները եւ առողջութիւնը:

2. Առողջապահութիւն:

– Անհատականացւած բժշկութիւն: Տւեալների վերլուծութիւնը եւ գենոմային տեխնոլոգիաները հնարաւորութիւն կը տան անհատականացւած բուժման եւ կանխարգելիչ միջոցառումների:

– Հեռաբժշկութիւն: Հեռաբժշկութեան զարգացումն աւելի մատչելի կը դարձնի բժշկական ծառայութիւնները՝ անկախ աշխարհագրական վայրից:

3. Վիրտուալ եւ լրացւած իրականութիւն (VR եւ AR):

– Կրթութիւն: Կրթական գործընթացները կը դառնան աւելի ինտերակտիւ եւ մատչելի, ինչը թոյլ կը տայ ուսանողներին սովորել տարբեր միջավայրերում եւ իրականացնել վիրտուալ փորձեր:

– Ժամանց: VR եւ AR տեխնոլոգիաները կը փոխեն խաղերը, ֆիլմերը եւ համերգները՝ դարձնելով դրանք աւելի ներգրաւող եւ ինտերակտիւ:

4. Տրանսպորտ:

– Ինքնավար մեքենաներ:

Ինքնավար մեքենաները կը կրճատեն աւտովթարների թիւը եւ կը բարձրացնեն տրանսպորտային համակարգերի արդիւնաւէտութիւնը:

– Հիպերլուպ եւ էլեկտրական տրանսպորտ: Աւելի արագ եւ էկոլոգիական տրանսպորտային համակարգերը կը փոխեն ճանապարհորդութիւնների ձեւերը:

5. Կապ եւ տեղեկատւութիւն:

– 5G եւ աւելի արագ ցանցեր: Արագ ինտերնետային կապերը կօգնեն աւելի լաւ կապի ապահովման, ինչը թոյլ կը տայ հեռակառավարման, հեռավար աշխատանքի եւ հեռավար ուսուցման զարգացմանը:

– Ինտերնետային անվտանգութեան բարելաւում: Արդիացւելու են կիբեռանվտանգութեան միջոցները՝ կանխելու տւեալների գողութիւնը եւ կիբեռյարձակումները:

6. Անձնական կեանք:

– Խելացի տներ: Տներում տեղադրւող խելացի սարքերն ու համակարգերը կը հեշտացնեն կենցաղային գործերը, ինչպէս, օրինակ՝ լուսաւորութեան, ջերմութեան եւ անվտանգութեան աւտոմատացւած կառավարումը:

– Սոցիալական մեդիա: Սոցիալական մեդիայի ազդեցութիւնն աւելի մեծ կը լինի մեր փոխյարաբերութիւնների եւ հաղորդակցութեան վրայ:

Այս ամէնը, սակայն, նաեւ կարող է ունենալ որոշ մարտահրաւէրներ եւ ռիսկեր, ինչպիսիք են տւեալների գաղտնիութեան խնդիրները, աշխատատեղերի կրճատումը եւ էթիկական հարցեր, որոնք կարիքն ունեն կարգաւորման եւ վերահսկման:

Հարց է առաջանում` հնարաւո՞ր է ֆիլմերից մեզ յայտնի ռոբոտների յեղափոխութիւնը:

Այո, ապագայում հնարաւոր է ռոբոտների յեղափոխութիւնը, ինչը կարող է բերել հիմնովին փոփոխութիւնների կեանքի տարբեր ոլորտներում: Ահա թէ ինչպէս կարող են ռոբոտներն ազդել մեր ապագայի վրայ.

1. Արդիւնաբերութիւն եւ արտադրութիւն:

– Աւտոմատացում: Ռոբոտները կարող են կատարել ֆիզիկապէս ծանր եւ վտանգաւոր աշխատանքներ՝ բարձրացնելով արտադրութեան արդիւնաւէտութիւնը եւ նւազեցնելով աշխատողների վնասւածքների թիւը:

– Խելացի գործարաններ: Աւտոմատացւած եւ ռոբոտացւած արտադրական գծերը կօգնեն բարձրացնել արտադրանքի որակը եւ նւազեցնել արտադրական ժամանակը:

2. Առողջապահութիւն:

– Վիրաբուժական ռոբոտներ: Ռոբոտները կօգնեն վիրաբոյժներին կատարել բարդ վիրահատութիւններ աւելի ճշգրիտ եւ անվտանգ:

– Հոգատարութեան ռոբոտներ: Ռոբոտները կարող են օգնել տարեցներին եւ հաշմանդամութիւն ունեցողներին, տրամադրելով հոգատարութիւն եւ աջակցութիւն առօրեայ կեանքում:

3. Տրանսպորտ:

– Ինքնավար տրանսպորտային միջոցներ: Ռոբոտացւած աւտոմեքենաները, անօդաչու թռչող սարքերը եւ նաւերը կը փոխեն մարդկանց եւ բեռների փոխադրման եղանակները՝ բարձրացնելով անվտանգութեան եւ արդիւնաւէտութեան մակարդակը:

– Տրանսպորտային համակարգերի կառավարում: Ռոբոտները կարող են օգնել տրանսպորտային համակարգերի կառավարման եւ երթեւեկութեան հսկման մէջ:

4. Սպասարկման ոլորտ:

– Ռոբոտացւած սպասարկողներ: Ռոբոտները կարող են աշխատել ռեստորաններում, հիւրանոցներում եւ խանութներում՝ բարձրացնելով սպասարկման արագութիւնն ու որակը:

– Անձնական օգնականներ: Ռոբոտները կարող են օգնել տնային գործերում, ինչպէս նաեւ ապահովել զւարճութիւն եւ հաղորդակցութիւն:

5. Կրթութիւն:

– Ուսուցանող ռոբոտներ: Ռոբոտները կարող են օգտագործւել որպէս ուսուցիչներ կամ ուսուցանող գործիքներ՝ ապահովելով անհատական մօտեցում ուսուցանման գործընթացում:

– Լաբորատոր ռոբոտներ: Ռոբոտները կարող են իրականացնել լաբորատոր փորձեր եւ ուսումնասիրութիւններ՝ թոյլ տալով ուսանողներին սովորել աւելի ինտերակտիւ եւ անվտանգ միջավայրում:

6. Տնային տնտեսութիւն:

– Խելացի տնային ռոբոտներ: Տնային ռոբոտները կարող են կատարել տարբեր տնային գործեր, ինչպէս, օրինակ՝ մաքրում, եփում եւ այլ գործողութիւններ, հեշտացնելով մարդկանց առօրեայ կեանքը:

Ռոբոտների յեղափոխութիւնը, չնայած իր բազմաթիւ առաւելութիւններին, առաջացնում է նաեւ որոշակի վախեր եւ մտահոգութիւններ: Ահա մի քանի պատճառ, թէ ինչու մարդիկ կարող են վախենալ ռոբոտների յեղափոխութիւնից, եւ ինչպէս դրանք կարող են վնաս հասցնել.

1. Աշխատանքի կորուստ:

– Աւտոմատացում: Ռոբոտները կարող են փոխարինել բազմաթիւ աշխատանքներ, որոնք այժմ կատարւում են մարդկանց կողմից, ինչը կարող է յանգեցնել զանգւածային գործազրկութեան:

– Անհաւասարութիւն: Աւելի քիչ որակաւորւած աշխատողները կարող են առաւելապէս տուժել, քանի որ ռոբոտները կարող են փոխարինել նրանց աշխատանքում:

2. Անվտանգութեան եւ հսկողութեան խնդիրներ:

– Հաքերութիւն: Ռոբոտները կարող են դառնալ հաքերների թիրախ, ինչը կարող է առաջացնել անվտանգային խնդիրներ:

– Հսկողութեան կորուստ: Եթէ ռոբոտները դառնան չափազանց անկախ կամ վերահսկողութիւնից դուրս, հնարաւոր է՝ առաջանան վտանգաւոր իրավիճակներ:

3. Էթիկական եւ իրաւական հարցեր:

– Պատասխանատւութիւն: Բարդ կը լինի սահմանել, թէ ով է պատասխանատու, երբ ռոբոտները սխալ են գործում կամ վնասում են մարդկանց:

– Էթիկական խնդիրներ: Ռոբոտների օգտագործման հետ կապւած կարող են առաջանալ էթիկական հարցեր, ինչպէս, օրինակ՝ արդեօք ճի՞շտ է, որ ռոբոտները կատարեն որոշակի գործեր, որոնք ունեն էմոցիոնալ կամ բարոյական ազդեցութիւն:

4. Մարդկային փոխյարաբերութիւնների փոփոխութիւն:

– Կոնտակտի պակաս: Ռոբոտների աւելացումը կարող է նւազեցնել մարդկային փոխյարաբերութիւնները եւ շփումը, ինչը կարող է ազդել մարդկանց սոցիալական հմտութիւնների եւ բարեկեցութեան վրայ:

– Հոգեբանական ազդեցութիւն: Ռոբոտների հետ կապւած աշխատանքի եւ առօրեայ կեանքի փոփոխութիւնները կարող են ազդել մարդկանց հոգեբանական վիճակի վրայ:

5. Տեխնոլոգիական կախւածութիւն:

– Խոցելիութիւն: Մարդկանց կախւածութիւնը ռոբոտներից եւ տեխնոլոգիաներից կարող է ստեղծել խոցելիութիւն՝ տեխնոլոգիական անսարքութիւնների կամ յարձակումների դէպքում:

– Ինքնուրոյնութեան կորուստ: Մարդիկ կարող են կորցնել որոշակի հմտութիւններ եւ ինքնուրոյնութիւն, եթէ ռոբոտները կատարեն նրանց գործերը:

Այս բոլոր խնդիրները պէտք է լուծւեն՝ ռոբոտների յեղափոխութիւնը դարձնելու համար անվտանգ եւ արդար հասարակութեան համար: Անհրաժեշտ է մշակել համապատասխան քաղաքականութիւններ, օրէնքներ եւ անվտանգութեան միջոցառումներ՝ ապահովելու համար, որ ռոբոտները կը ծառայեն մարդկանց բարօրութեան եւ առաջընթացի համար:

168.am