سازمان ملل متحد در سالگرد جنگ اوکراین، صحنه جدال و زورآزمایی دیپلمات‌های آمریکا، اروپا و روسیه و اوکراین در مجمع عمومی و شورای امنیت این نهاد بین المللی، برای تصویب قطعنامه هایی به منظور پایان دادن جنگ میان مسکو – کی یف بود تا ناقوس صلح را پس از سه سال درگیری به صدا درآوردند.
به گزارش خبرنگار ایرنا، سازمان ملل متحد روز گذشته همزمان با سومین سالگرد جنگ اوکراین (۲۴ فوریه ۲۰۲۵ برابر با ۶ اسفند ۱۴۰۳) شاهد جدال دیپلمات های آمریکا و اروپا بر سر جنگ اوکراین و رای گیری در مورد پیش‌نویس دو قطعنامه برای پایان دادن به این جنگ بود.
یکی از این پیش‌نویس‌ها توسط آمریکا و دیگری توسط اوکراین با حمایت اتحادیه اروپا تهیه شده بود. ابتدا پیش نویس اوکراین و سپس پیش نویس ایالات متحده آمریکا در مجمع عمومی به رای گذاشته شد و شورای امنیت سازمان ملل نیز عصر دوشنبه به وقت محلی قطعنامه کوتاه پیشنهادی آمریکا را به رای گذاشت.
رای منفی آمریکا و رای ممتنع ایران به قطعنامه پیشنهادی اوکراین و اروپا
در رای‌گیری مجمع عمومی سازمان ملل که یک پیروزی برای اوکراین در سومین سالگرد جنگ در این کشور توصیف می شود، مجمع عمومی به پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی از سوی آمریکا که خواستار پایان فوری جنگ اوکراین می‌شد اما روسیه را متجاوز نمی‌خواند، رای نداد.
رد قطعنامه پیشنهادی آمریکا که می‌تواند شکستی برای دولت جدید دونالد ترامپ محسوب شود، همزمان با تصویب قطعنامه اروپایی ها «پیشبرد صلح جامع، عادلانه و پایدار در اوکراین» بود که طی آن از ۱۹۳ عضو حاضر در مجمع عمومی، ۹۳ کشور رای موافق، ۱۸ کشور رای مخالف و ۶۵ کشور رای ممتنع دادند.
نماینده ایالات متحده آمریکا در سازمان ملل به همراه روسیه و اسرائیل و همچنین متحدان روسیه شامل بلاروس، کره شمالی و سودان به متن پیش‌نویس قطعنامه پیشنهادی اوکراین و کشورهای اروپایی رأی منفی دادند و ایران، چین و عربستان به این قطعنامه رای ممتنع دادند.
در مقابل، اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد به پیش نویس قطعنامه دیگری رای مثبت دادند که کشورهای اروپایی در حمایت از اوکراین تهیه کرده بودند و در آن از روسیه خواسته شده است، فورا از خاک اوکراین عقب‌نشینی کند.
آمریکا در نشست مجمع عمومی سازمان ملل به قطعنامه اروپا و اوکراین رای منفی و به قطعنامه پیشنهادی خود رای ممتنع داد.
قطعنامه های مجمع عمومی سازمان ملل الزام‌آور نیستند اما نشان دهنده موضع کشورهای جهان هستند که قطعنامه اروپا و اوکراین، برغم تصویب شدن آن با ۹۳ رای موافق، در مقایسه با قطعنامه قبلی که ۱۴۰ رای موافق داشت، کاهش آرای موافق را نشان می دهد.
مجمع عمومی سازمان ملل همچنین قطعنامه «مسیر صلح» را با اصلاحاتی تصویب کرد که پیش نویس آن توسط آمریکا ارائه شده بود و در این رای گیری، ۹۳ کشور رای موافق، ۸ کشور رای مخالف و ۷۳ کشور نیز رای ممتنع دادند که آمریکا به قطعنامه پیشنهادی خود رای ممتنع داد؛ اما اوکراین رای مثبت و روسیه رای منفی دادند.
متن پیش‌نویس ارائه شده از سوی ایالات متحده آمریکا خواستار «پایان سریع درگیری» و برقراری «صلح پایدار میان اوکراین و فدراسیون روسیه» بود و اشاره‌ای به حمله روسیه به اوکراین نمی‌کرد.
قطعنامه پیشنهادی اوکراین و اروپا متن طولانی‌تری داشت و با اشاره به سومین سالگرد جنگ،«پیامدهایی ویرانگر و طولانی‌مدت آن نه تنها برای صلح در اوکراین بلکه برای دیگر مناطق و ثبات جهانی» را یادآور شده است. این قطعنامه خواستار «تنش‌زدایی، توقف زودهنگام خصومت‌ها، و حل مسالمت‌آمیز جنگ اوکراین» است و نیاز به پایان‌دادن به جنگ تا پایان سال جاری میلادی را مورد تاکید قرار می‌دهد.
این قطعنامه همچنین خواستار اجرای کامل قطعنامه‌های پیشین مجمع عمومی سازمان ملل از جمله آن دسته از قطعنامه ها است که خواستار خروج کامل روسیه از مرزهای رسمی کشور اوکراین شده‌اند.
مارکو روبیو وزیر امور خارجه آمریکا، روز جمعه با انتشار بیانیه‌ای در ارتباط با پیش‌نویس پیشنهادی ایالات متحده آمریکا گفته بود: با حمایت از این قطعنامه، ما تایید می‌کنیم که این جنگ ویرانگر است، سازمان ملل می‌تواند به پایان آن کمک کند و صلح قابل تحقق است.
او تصریح کرده بود که اکنون زمان آن رسیده تا تعهدی جدی برای پایان دادن به جنگ روسیه و اوکراین ایجاد شود و از تمامی کشورهای عضو سازمان ملل خواست تا در این «تلاش مهم» به آمریک بپیوندند و مسیر صلح را هموار کنند.
توضیح ایران درباره دو رای ممتنع خود به قطعنامه های مجمع عمومی درباره اوکراین
نمایندگی جمهوری اسلامی ایران در سازمان ملل متحد پس از رای ممتنع به دو قطعنامه مرتبط با بحران اوکراین با عناوین «پیشبرد صلح جامع، عادلانه و پایدار در اوکراین» و «مسیر صلح»، با تبیین مواضع اصولی خود تاکید کرد که تمامی کشورهای عضو سازمان ملل باید به مقاصد و اصول مندرج در منشور ملل متحد، از جمله حاکمیت، استقلال، وحدت و تمامیت ارضی کشورها و همچنین ضرورت پرهیز از تهدید یا توسل به زور، پایبند باشند.
این نمایندگی افزود: جمهوری اسلامی ایران بارها خواستار توقف فوری درگیری‌ها و کاهش تنش‌ها شده و تاکید دارد که برای دستیابی به راه‌حل‌های پایدار و بلندمدت، باید به ریشه‌های بحران پرداخت. همچنین خاطرنشان شده که اقدامات و تصمیمات تحریک‌آمیز برخی کشورها و سازمان ناتو، موجب تعمیق شکاف‌های ژئوپلیتیکی در منطقه حساس اروپای شرقی شده است.
نمایندگی دائم ایران در سازمان ملل متحد با اشاره به انگیزه‌های برخی کشورهای بانی قطعنامه‌های ارائه‌شده در نشست امروز، گفت که این اقدام، بخشی از رقابت‌های ژئوپلیتیکی گسترده‌تری است و ماهیتی سیاسی دارد و استنادهای صورت‌گرفته به «اهداف و اصول ملل متحد» در قطعنامه‌های تصویب‌شده، نباید به منزله تفسیری مجدد از منشور ملل متحد تلقی شود.
تصویب قطعنامه آمریکا در شورای امنیت برای پایان جنگ اوکراین
شورای امنیت سازمان ملل نیز عصر دوشنبه به وقت محلی برابر با ۲۴ فوریه ۲۰۲۵ (۶ اسفند ۱۴۰۳) قطعنامه پیشنهادی آمریکا برای پایان سریع جنگ اوکراین و روسیه را تصویب کرد؛ تصویب این قطعنامه پس از ناکامی تلاش های آمریکا در مجمع عمومی سازمان ملل برای تصویب قطعنامه مدنظر خود صورت گرفت.
شورای امنیت سازمان ملل در این نشست، قطعنامه پیشنهادی و بسیار کوتاه آمریکا را تصویب کرد که «خواستار پایان سریع درگیری و برقراری صلح پایدار میان اوکراین و فدراسیون روسیه است.»
در رای گیری در شورای امنیت ۱۵ عضوی سازمان ملل، ۱۰ کشور به قطعنامه آمریکا رای مثبت و ۵ کشور رای ممتنع دادند اما هیچ کشوری مخالفت نکرد.
برای تصویب یک قطعنامه در شورای امنیت که دارای ۱۰ عضو غیر دائم و ۵ عضو دائم (آمریکا، روسیه، چین، انگلیس و فرانسه) است، نیاز به ۹ رای بدون وتوی اعضای دائم است.
قطعنامه آمریکا در حالی تصویب شد که روسیه تلاش اروپا برای اصلاح قطعنامه آمریکا درباره اوکراین را در شورای امنیت وتو کرد. روسیه، خود نیز در اصلاح این قطعنامه ناکام ماند و شورای امنیت، سرانجام آن را با ۱۰ رای موافق و بدون وتو تصویب کرد.
دیدار مکرون و ترامپ در کاخ سفید و فشار آمریکا بر اوکراین
همزمان دونالد ترامپ رئیس جمهوری آمریکا روز دوشنبه به وقت محلی با امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه که اولین رهبر اروپایی است که به آمریکا پس از روی کار آمدن دوباره ترامپ سفر کرده است، دیدار و گفتگو کرد.
ترامپ گفت: «امانوئل با من هم نظر است. اکنون زمان صلح فرا رسیده است. شرایطی خطرناکی است، ممکن است به جنگ جهانی سوم منجر شود. از موافقت مکرون با اینکه هزینه حفظ صلح در اوکراین باید بر عهده کشورهای اروپایی باشد، خشنود هستم. اروپا باید امنیت اوکراین را حفظ کند. آمریکا بیش از هر کشور دیگری به اوکراین کمک کرده است. ما بیش از ۳۰۰ میلیارد دلار به اوکراین کمک کردیم و اروپا فقط ۱۰۰ میلیارد دلار کمک کرده است.
ترامپ با بیان اینکه «این اختلاف بسیار زیادی است و باید برطرف شود.» گفت: کمک‌های اروپا به اوکراین به شکل وام است. آمریکا نیز باید بتواند پول خود را پس بگیرد.
او بار دیگر به جو بایدن بر سر این موضوع تاخت و گفت: دولت قبلی آمریکا هرگز به این مساله فکر نکرد. آنها به دلایل شروع این جنگ نیز فکر نکردند.
ترامپ تصریح کرد: برای بازگشت سرمایه آمریکا با اوکراین توافقی برای مواد معدنی و دیگر منابع با ارزش امضا خواهیم کرد و امانوئل (رئیس جمهور فرانسه) نیز به ما برای دستیابی به این توافق کمک خواهد کرد.
رئیس جمهوری آمریکا گفت: جنگ اوکراین، بدترین جنگ از زمان جنگ جهانی دوم است. هدف دیدار امروز ما، پایان دادن به این جنگ وحشتناک است. جنگ اوکراین، یکی از مرگبارترین جنگ‌های تاریخ است. هر هفته هزاران نفر کشته می‌شوند. امروز سومین سالگرد جنگ اوکراین، جنگی است که اگر من رئیس جمهور بودم آغاز نمی‌شد.
تاکید فرانسه بر شکننده نبودن توافق درباره اوکراین
امانوئل مکرون رئیس جمهوری فرانسه نیز در کاخ سفید گفت: ما خواستار یک توافق سریع هستیم، نه یک توافق شکننده.
مکرون روی کار آمدن دولت جدید در ایالات متحده آمریکا را «یک فرصت بزرگ» نامید و با اشاره به ازسرگیری تماس‌ها میان روسیه و آمریکا و گفت‌وگوها در عربستان سعودی گفت: دلیل خوبی برای تعامل دوباره ترامپ با پوتین وجود دارد.
رئیس جمهوری فرانسه درباره تجارب اروپایی‌ها در مذاکره با روسیه نیز گفت: اسلاف ما در سال ۲۰۱۴ با پوتین مذاکراتی درباره صلح داشتند اما از آنجایی که ضمانتی وجود نداشت، خصوصا ضمانت‌های امنیتی نبود، پوتین آن توافق صلح را نقض کرد.
مکرون که پیشتر اعزام نیروی صلحبانی به اوکراین را مطرح کرده بود، گفت که حمایت آمریکا از اعزام چنین نیرویی امری حیاتی است.
وی افزود: بسیاری از همتایان اروپایی من آماده مشارکت هستند اما ما به حمایت آمریکا نیاز داریم .به نظر من، ما نباید بگوییم که هرگز نیرو اعزام نمی‌کنیم زیرا این مساله چکی سفید صادر می‌کند که هر گونه تعهدی نقض شود.
دولت‌های ترامپ و جو بایدن رئیس جمهور سابق آمریکا اعزام نیرو به اوکراین را رد کرده‌اند.
