Շին Ֆէյնի օրինակը

ԿԱՐԷՆ ԽԱՆԼԱՐԵԱՆ

ՀՅԴ Հայաստանի ԳՄ անդամ

Պատմաբան

 

Վերջերս ՔՊ-ամէտ որոշ ագիտատորներ եւ լրագրողներ փորձում են, մանկապարտեզային պարզունակթեամբ, իբրեւ թէ «նեղը դնել» դաշնակցական պատգամաւորներին եւ գործիչներին, հարցնելով, թէ «ՀՅԴ-ն իշխանութիւն դառնալու դէպքում, արդեօք շարունակելո՞ւ է հետապնդել «Միացեալ Հայաստանի» իր նպատակը, այսինքն՝ պատերազմ է յայտարարելու Թուրքիային» եւ այլն եւ այլն։

Այս մարդիկ կամ օբիեկտիւ պատկերացում չունեն քաղաքական աշխարհի բարդութիւնների ու օրէնքների մասին, կամ էլ իրականացնում են հերթական դեմագոգիան՝ ՀՅԴ-ն որպէս ռազմապաշտական, ռեւանշիստական եւ առաւելապաշտական «վնասաբեր» ուժ ներկայացնելու համար։

Արդ Շին Ֆէյնի օրինակը կարող է որոշ չափով ցրել հանրային թիւրըմբռնումերը այս կապակցութեամբ․ դեմոկրատական սոցիալիզմի գաղափարներ կրող Շին Ֆէյն (իռլանդերենից թարգմանաբար՝ «մենք՝ ինքներս») կազմակերպութիւնը հիմնադրւել է 1905 թ.։ Շին Ֆէյնն իր հիմնարար արժէքային համակարգում, մշտապէս իրեն համարել է՝ «Միացեալ Իռլանդիայի կուսակցութիւն» եւ իր հաւատամքն է յայտնել առ այն, որ. «Միացեալ Իռլանդիան՝ նոր եւ համատեղ Իռլանդիան, կը բացայայտի կղզու ողջ ներուժը եւ կապահովի հիմք, որի վրայ կարելի է կառուցել աւելի ուժեղ եւ արդար հասարակութիւն» (https://sinnfein.ie/irish-unity/)։

2024 թւականի Միացեալ Թագաւորութեան ընդհանուր ընտրութիւններից յետոյ, Շին Ֆէյնը դարձաւ Հիւսիսային Իռլանդիայի «Վեստմինստեր»-ում ներկայացնող ամենամեծ կուսակցութիւնը։ Շին Ֆէյնն իր 2024 թ. մանիֆեստում առանձին գլուխ է յատկացրել՝ «Միացեալ Իռլանդիա – վերամիաւորման ծրագրին», որի հիմնական դրոյթներից մի քանիսը թարգմանաբար մէջբերում ենք ստորեւ.

«Շին Ֆէյնի համար Իռլանդական միասնութիւնը իշխանութեան հիմնական նպատակը կը լինի։ Մենք ունենք սահմանւած «Միասնութեան ծրագիր»։ Այն ենթադրում է սահմանադրական, օրէնսդրական եւ քաղաքական փոփոխութիւններ։

«Իռլանդիայի վերամիաւորումը ներկայացնում է մեր կղզու ներուժը բացայայտելու, բոլորի համար բարգաւաճում ապահովելու ամենամեծ հնարաւորութիւնը։

«Սակայն մեր պարտականութիւնն է ապահովել, որ այս որոշումը կայացւի տեղեկացւած եւ յարգալից գործընթացի միջոցով։

«Իշխանութիւն ստանձնած Շին Ֆէյնը մեր բաժանւած կղզու վերամիաւորումը կը դարձնի գլխաւոր առաջնահերթութիւն» (SHINN FÉIN, The Choice For Change, General Election Manifesto, 2024, pp. 35-38)։

Իռլանդիայի եւ Հայաստանի միջեւ տարբերութիւնները վիթխարի են եւ ակնբախ։ Դրանց պէտք է անդրադառնալ առանձին վերլուծութեամբ։ Սակայն գլխաւոր նմանութիւններից այստեղ պէտք է շեշտել նախ այն, որ երկու ազգերի բնօրրանները՝ հայրենի տարածքները շարունակում են, մասնակիօրէն, բռնագրաււած մնալ։ Ապա այն, որ այդ երկու ազգերը Հայրենիքի վերամիաւորման համար ունեն իրաւական անհրաժեշտ հիմնաւորում՝ «Աւագ Ուրբաթ համաձայագիրը» եւ «Վիլսոնեան իրաւարար վճիռը»։ Եւ վերջապէս այն, որ երկու ազգերի քաղաքական ուժերն էլ իրենց ազգային հիմնահարցերի արդար լուծման նպատակով, իրենց պահանջատիրական ծրագրերում պահպանել են Միացեալ Հայրենիքի գաղափարը եւ, քաղաքական վերիվայրումների յորձանուտում չեն կորցրել իրենց գլխաւոր ուղղութիւնը՝ Հայրենիքի ազատագրութեան դատը։

Սա ընդամէնը ընբռնել է պէտք, սակայն խիստ դժւար է քաղաքական այս արժէքը հասկացնել նրանց, ովքեր նման արժէքները չհասկանալու համար բարձր պարգեւավճարներ են ստանում։