Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդի քննարկման առանցքում Հայաստանի ու հայ ժողովրդի առջեւ ծառացած մարտահրաւէրներն էին
«ԱԼԻՔ» – Մարտի 11-14-ը Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնում, Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի նախագահութեամբ, տեղի ունեցաւ Գերագոյն հոգեւոր խորհրդի ժողովը։
Ժողովն ատենապետեց Կ. Պոլսի Հայոց Պատրիարք Ամենապատիւ Տ. Սահակ արքեպիսկոպոս Մաշալեանը, իսկ նիստերը վարեց Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի դիւանապետ Տ. Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրեանը։
Եկեղեցական-ներկայացուցչական ժողովի (ԵՆԺ) գումարման նախապատրաստական աշխատանքների վերաբերեալ զեկոյց ներկայացրեց Մայր Աթոռի դիւանապետ Տ. Արշակ արքեպիսկոպոս Խաչատրեանը։
Զեկոյցի աւարտին քննարկւեցին եւ որոշումներ կայացւեցին թեմերում ԵՆԺ պատգամաւորների ընտրութեան գործընթացի, ժողովի օրակարգային նիւթերի նախապատրաստման եւ կազմակերպական մի շարք հարցերի վերաբերեալ։ Եկեղեցական-ներկայացուցչական ժողովին ներկայացնելու համար համապատասխան յանձնախմբերին յանձնարարականներ տրւեցին նախապատրաստել զեկոյցներ Եկեղեցու առաքելութեան կարեւորագոյն այնպիսի հարցերի շուրջ, որոնք վերաբերում են ծխական կեանքի կազմակերպման, հոգեւորականաց պատրաստութեան, կրթադաստիարակչական գործունէութեան, սոցիալական ծառայութեան, քրիստոնէական արժէքներին նետւած մարտահրաւէրների, Սփիւռքի ու հայկական ինքնութեան պահպանութեան եւ Եկեղեցու նիւթական ու տնտեսական ոլորտներին։
Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը նաեւ լսեց Իրաւունքի եւ արդարութեան կենտրոն «Թաթոյեան» հիմնադրամի տնօրէն տիար Արման Թաթոյեանի զեկոյցը Ադրբեջանում ապօրինաբար պահւող գերիների վերաբերեալ։ Անդրադառնալով Արցախի քաղաքական ղեկավարութեան, զինւորականների եւ քաղաքացիական անձանց նկատմամբ Ադրբեջանում իրականացւող շինծու դատաւորութիւններին, խորհուրդը հանդէս եկաւ առանձին յայտարարութեամբ։
Հայրենական կեանքի արտաքին եւ ներքին մարտահրաւէրների մասին զեկուցեց քաղաքական գիտութիւնների դոկտոր տիար Արթուր Խաչիկեանը՝ ընդգծելով ազգային շահերով առաջնորդւելու եւ տարածաշրջանային հաւասարակշռութիւնը պահպանելու դիւանագիտական ջանքերի հրամայականը։
Մտահոգութեամբ անդրադառնալով Հայաստանի ու հայ ժողովրդի առջեւ ծառացած մարտահրաւէրներին՝ ԳՀԽ-ի անդամները շեշտեցին Հայոց Եկեղեցու կարեւոր առաքելութիւնն ի նպաստ առկայ հիմնախնդիրների յաղթահարման համազգային միաբանութեան ու համերաշխութեան ամրապնդման, Հայաստան-Սփիւռք գործակցութեան եւ համահայկական ներուժի արդիւնաւէտ իրացման ուղղութեամբ։
Առանձին զեկոյց ներկայացւեց Հայաստանի Հանրապետութեան ժողովրդագրական խնդիրների մասին։ Պատմական գիտութիւնների թեկնածու, ժողովրդագրութեան մասնագէտ տիար Միքայէլ Մալխասեանը ժամանակագրական-համեմատական համատեքստում ներկայացրեց Հայաստանի ժողովրդագրական առկայ պատկերը, բնակչութեան բնական աճի եւ միգրացիայի վիճակագրութիւնն անկախութեան տարիներին։
Գերագոյն հոգեւոր խորհրդի անդամներն անհանգստութիւն արտայայտեցին ժողովրդագրութեան մտահոգիչ ցուցանիշների առնչութեամբ՝ միաժամանակ արձանագրելով այդ ուղղութեամբ իրականացւած ոչ բաւարար նախաձեռնութիւնների փաստը։ Ընդգծւեց նաեւ այս ոլորտում Եկեղեցու կարեւոր դերակատարութիւնը, որպէսզի հովւական խնամքի եւ հոգեւոր քարոզչութեան շրջանակներում առաւել մեծ ջանքեր ներդրւեն՝ զօրացնելու համար հայ ընտանիքները եւ խրախուսելու որդէծնութիւնը։
Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի հոգեւոր-կրթական հաստատութիւնների գործունէութեան, կրթական ծրագրերի, ուսումնադաստիարակչական ուղենիշների լրամշակման, արձանագրւած արդիւնքների ու կատարելագործման մասին զեկոյցներով հանդէս եկան Գէորգեան հոգեւոր ճեմարանի տեսուչ Տ. Շահէ ծայրագոյն վարդապետ Անանեանը, «Գարեգին Ա» կրթական կենտրոնի տնօրէն Տ. Վահան եպիսկոպոս Յովհաննիսեանը, ԳՀՃ ասպիրանտուրայի բաժնի ղեկավար Տ. Դանիէլ եպիսկոպոս Ֆնտգեանը եւ Հառիճի Թրբանճեան հոգեւոր ընծայարանի տեսուչ Տ. Վաչէ աբեղայ Մկրտչեանը։ Տեղեկացւեց, որ 2023 թւականից առ այսօր վերապատրաստման դասընթացներին մասնակցել է Հայաստանի եւ Սփիւռքի տարբեր թեմերից ժամանած 354 եկեղեցական։
ԳՀԽ անդամները գոհունակութիւն յայտնեցին Գէորգեան հոգեւոր ճեմարանում եռաստիճան կրթական համակարգի ամբողջական ներդրման եւ ժամանակակից չափանիշներին համապատասխան որակեալ կրթութեան ապահովման առնչութեամբ:
Մայր Աթոռի Քրիստոնէական դաստիարակութեան կենտրոնի տնօրէն Տ․ Զաքարիա ծայրագոյն վարդապետ Բաղումեանը եւ Կրթական յանձնախմբի անդամ Յասմիկ Մարգարեանը ժողովականներին ներկայացրեցին Կիրակնօրեայ դպրոցների դասագրքերի պատրաստման աշխատանքների ընթացքը։ Յիշեալ նախաձեռնութեան նպատակն է ներդնել ժամանակակից պահանջներին համապատասխան միասնական հոգեւոր-կրթական ծրագիր՝ կիրակնօրեայ դպրոցներում երեխաների հոգեւոր, ազգային կրթութիւնն ու դաստիարակութիւնն ապահովելու համար։
ԳՀԽ խիստ կենսական ու առաջնահերթ համարեց մատաղ սերնդի հոգեւոր-բարոյական նկարագրի ձեւաւորմանն ու ազգային ինքնութեան պահպանմանն ուղղւած այս նախաձեռնութիւնը՝ թելադրելով շարունակել ծրագրի իրագործմանն ուղղւած աշխատանքները։
Մայրավանքի շինարարական ծրագրերի վերաբերեալ զեկոյց ներկայացրեց Վարչատնտեսական բաժնի տնօրէն Տ. Մուշեղ եպիսկոպոս Բաբայեանը՝ մասնաւորաբար տեղեկացնելով, որ առաջիկայում կը սկսեն գործել Մայր Տաճարի թանգարանը, «Ալէք եւ Մարի Մանուկեան» Գանձատունը եւ նորակառոյց Մոմավառութեան սրահը։ Ընթացքի մէջ են «Գէորգեան» ճեմարանի կացարանային շէնքի, Հառիճավանքի ննջարանային մասնաշէնքի նորոգութեան ու բարենորոգչական այլ աշխատանքերը։
Երուսաղէմի Հայոց Պատրիարքութեանն առնչւած հարցերի վերաբերեալ ժողովականներին իրազեկումներ կատարեց Պատրիարքութեան Տնօրէն ժողովի ատենապետ Տ․ Թէոդորոս եպիսկոպոս Զաքարեանը՝ անդրադարձ կատարելով «Կովերի պարտէզ» կալւածքի վարձակալութեան գործարքի, Պատրիարքութեան կալւածքների նկատմամբ ներկայացւած գոյքահարկի հարցերին եւ այդ ուղղութեամբ իրականացւած քայլերին։
Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդն իր զօրակցութիւնը յայտնեց Երուսաղէմի Սրբոց Յակոբեանց զինւորեալ միաբանութեանը եւ հայ համայնքին՝ կարեւորելով յիշեալ խնդիրների արդար հանգուցալուծումը եւ այդ ուղղութեամբ գործադրւող հետեւողական ջանքերը։
Դամասկոսի հայոց թեմի առաջնորդ Տ․ Արմաշ եպիսկոպոս Նալբանդեանը ժողովականներին համապարփակ տեղեկութիւններ փոխանցեց Սիրիայում տիրող իրավիճակի, երկրի քաղաքական համակարգում շարունակւող փոփոխութիւնների, ինչպէս նաեւ առկայ անվտանգային, տնտեսական խնդիրների եւ հայ համայնքի առջեւ ծառացած մարտահրաւէրների մասին։
Ժողովի ընթացքում ներկայացւեցին Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի 2024 թւականի գործունէութեան տեղեկագիրը, ֆինանսական տարեկան հաշւետւութիւնը եւ Վերստուգիչ յանձնախմբի զեկոյցը։
Մասնաւորաբար տեղեկացւեց, որ հաշւետու տարում Հայ Եկեղեցու կառոյցներում ու թեմերում շարունակւել են իրականացւել հոգեւոր-քարոզչական, սոցիալական, կրթամշակութային, բարեսիրական բազմաբնոյթ ծրագրեր:
Անդրադարձ կատարւեց 2024 թ․ ընթացքում Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնի կողմից իրականացւած մարդասիրական ծրագրերին՝ ուղղւած սոցիալապէս անապահով, Արցախից տեղահանւած, զոհւած զինծառայողների եւ բազմազաւակ ընտանիքներին ու սփիւռքեան համայնքներին։
Ընդհանուր առմամբ՝ Մայր Աթոռի եւ թեմերի կողմից յատկացւել է 1,551,115 (մէկ միլիոն հինգ հարիւր յիսունմէկ հազար հարիւր տասնհինգ) ԱՄՆ դոլարին համարժէք դրամի (608,037,073 ՀՀ դրամ) օժանդակութիւն։
Գերագոյն հոգեւոր խորհուրդը գնահատանքով ողջունեց Հայոց Եկեղեցու լայնածաւալ գործունէութիւնը ներկայացնող զեկոյցը։
Ժողովն աւարտւեց Գարեգին Երկրորդ Ամենայն Հայոց կաթողիկոսի օրհնութեան խօսքով եւ «Պահպանիչ» աղօթքով:
