ՀՅԴ Բիւրոյի Երիտասարդական գրասենեակը յայտարարում է «Հայ Ուսանողութիւնը Արցախի համար» խորագրով ուսումնասիրութիւնների մրցութային ծրագրի 2025 թ.- երկրորդ թողարկումը, որի նպատակն է համախմբել հայ ուսանողութեանը արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի շուրջ: Մրցոյթը նախաձեռնում ենք, նկատի ունենալով, արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի արդիականութիւնը, եւ գիտակցելով հայ ուսանողութեան մասնագիտական ներուժն այս հիմնահարցին ծառայեցնելու անհրաժեշտութիւնը:
Ծրագրի հիմնական նպատակն է` միաւորել հայ ուսանողութեան կարողութիւնը եւ ներուժը, քաղաքական, տնտեսական, հասարակագիտական, իրաւագիտական, մշակոյթի եւ հետաքննողական լրագրութեան բնագաւառներում եւ այն հասանելի դարձնել արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի ուղղութեամբ հայանպաստ գործունէութիւն ծաւալող ազդեցիկ հիմնարկներին եւ մարմիններին՝ արդիւնաւէտ օգտագործման համար: Այս ծրագրի հովանաւորն է` Արցախի Հանրապետութեան ԱԺ-ի կողմից լիազօրւած՝ Արցախի ժողովրդի հիմնարար իրաւունքների պաշտպանութեան կոմիտէն, գլխաւորութեամբ` ՀՀ Արտաքին գործերի նախկին նախարար Վարդան Օսկանեանի:
Առ այդ, կոչ ենք անում Հայաստանից, Արցախից եւ Սփիւռքից 20-35 տարեկան ուսանողներին մասնակցել այս ծրագրին:
Մասնակիցների աշխատանքը կը վերահսկեն հանրայայտ մասնագէտներ ովքեր կը ծառայեն որպէս խորհրդատուներ (mentors):
Յայտադիմումները եւ ուղեկցող նպատակային բացատրագրերը հարկաւոր է ներկայացւեն 2025 թւականի ապրիլի 20-ը ներառեալ, այցելելով հետեւեալ կայք:
Հետազօտական աշխատանքների ներկայացման վերջնաժամկէտը 2025 թւականի յուլիսի 31-ն է:
Ծրագրի համար նախատեսւած են հետեւեալ նիւթերը եւ խորհրդատուները.
Նիւթեր
ՄԻՋԱԶԳԱՅԻՆ ԻՐԱՒՈՒՆՔ եւ ՓՈՐՁ
- Բռնի տեղահանւածների վերադարձի իրաւունքի իրաւաքաղաքական հիմքերը միջազգային իրաւունքի շրջանակներում: Մարդու Իրաւունքների Եւրոպական դատարանը, Միջազգային Արդարադատութեան դատարանը եւ այլ միջազգային հաստատութիւններ՝ այս իրաւունքի իրաւական հաստատման եւ իրագործման համատեքստում:
Ֆիլիփ Ռաֆֆի Քալֆայեան, Միջազգային օրէնքի դոկտոր, Իրաւաբանական խորհրդատու, գիտաշխատող եւ դասախօս Փարիզի Պանթէոն Ասաս համալսարանի – Ֆրանսիա
- Բռնի տեղահանւածների վերադարձի իրաւունքի իրականացման նախադէպերի համեմատական վերլուծութիւն եւ քաղւելիք դասեր: Արցախահայութեան խնդրի իւրայատկութիւնները (եթէ կան):
Գառնիկ Գերգոնեան, իրաւաբան, Միջազգային օրէնքի մասնագէտ – ԱՄՆ
- Արցախահայերի իրաւունքները որպէս բնիկ ժողովուրդ միջազգային իրաւունքի ներքոյ։ Վերադարձի Իրաւունքի դերը Արցախի բնիկ հայութեան գոյատեւման եւ զարգացման ապահովման համատեքստում:
Գէորգ Յակոբճեան, Իրաւաբան, Միջազգային օրէնքի դոկտոր-Հայ Իրաւական կենտրոնի տնօրէն խորհուրդի անդամ- ԱՄՆ
ՎԵՐԱԴԱՐՁԻ ՊԱՅՄԱՆՆԵՐ
- Արցախահայերի վերադարձի պայմանների եւ նրանց ակնկալիքների վերլուծական քննարկում` հիմնւած հարցախոյզերի եւ դէմ առ դէմ հանդիպումների միջոցով ձեռք բերւած վիճակագրական տւեալների վրայ:
Աշոտ Ղուլեան, պատմաբան, Արցախի Հանրապետութեան Ազգային ժողովի նախկին նախագահ – ՀՀ
- Արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի իրականացման անվտանգային նախապայմանները, նրանց ապահովման տարբերակներն ու կիրառելիութիւնը:
Կիրօ Մանոյեան, ՀՅԴ Բիւրոյի անդամ եւ Հայ Դատի քաղաքական հարցերի գրասենեակի պատասխանատու – ՀՀ
- Արցախահայութեան կարգավիճակի հարցը՝ Արցախ վերադարձի ժամանակ: Արցախի կառավարման հնարաւոր տարբերակներ եւ մոդելներ:
Արտակ Բեգլարեան, Արցախի Հանրապետութեան մարդու իրաւունքների նախկին պաշտպան – ՀՀ
- Բռնի տեղահանած արցախահայութեան հաւաքական վերադարձի կաեւորութիւնը, եւ խմբակային կամ անհատական վերադարձի վտանգները:
Յարութ Սասունեան, «Կալիֆորնիա Քուրիեր» պարբերաթերթի գլխաւոր խմբագիր -ԱՄՆ
- Արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի իրականացման համար՝ Հայաստանի Հանրապետութեան հետ անխափան ցամաքային կապի անհրաժեշտութիւնը: Այս նպատակով, տարածաշրջանային ճանապարհային հաղորդակցութեան միջոցների նոր պատկերացումների ներկայացման փորձ:
Եղիա Թաշճեան, Բէյրութի Ամերիկեան համալսարանի հետազօտական կենտրոնի դասախօս – Լիբանան
ԴԵՐԱԿԱՏԱՐՆԵՐԻ ԱՌՆՉՈՒԹԻՒՆ
- Արցախի Հանրապետութեան կառավարման համակարգի օղակների դիրքորոշման կարեւորութիւնը արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի հետապնդման գծով, եւ կատարւած աշխատանքները: Արցախի Հանրապետութեան համար առաջարկութիւն՝ ի նպաստ վերադարձի քաղաքականութեան:
Արմէն Սարգսեան, պատմաբան, ԱՀ Ազգային ժողովի պատգամաւոր – ՀՀ
- Հայաստանի Հանրապետութեան դիրքորոշման կարեւորութիւնը արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի հետապնդման գծով եւ կատարւած աշխատանքները, թեր եւ դէմ յայտարարութիւնները: ՀՀ–ի համար առաջարկութիւն՝ ի նպաստ արցախցիների վերադարձի քաղաքականութեան:
Շահան Գանտահարեան, Բէյրութի «Ազդակ» օրաթերթի գլխաւոր խմբագիր – Լիբանան
- Միջազգային, տարածաշրջանային եւ առանձին ուժերի եւ պետութիւնների դիրքորոշումը, շահագրգռւածութիւնը եւ հաւանական դերակատարութիւնը արցախահայութեան վերադարձի գծով:
Դոկտ. Գէորգ Ղուկասեան, ՀՅԴ Հայ Դատի Կենտրոնական գրասենեակի ծրագրերի պատասխանատու – ՀՀ
- Միջազգային կազմակերպութիւնների դերը ի դէմս` ՄԱԿ–ի, ԵԱՀԿ–ի, ԵՄ–ի եւ այլ (եթէ կան)՝ արցախահայութեան վերադարձի հարցերի լուծման գծով եւ նրանց հնարաւոր դերը Արցախում:
Մարիո Նալբանդեան, ՀՅԴ Հայ Դատի Կենտրոնական խորհրդի անդամ, Ընկերվար միջազգայնականի փոխնախագահ – Արգենտինա
- Միջազգային մարդասիրական կազմակերպութիւնների դերակատարութիւնը արցախահայութեան գծով՝ ներկայումս որպէս տեղահանւածներ եւ ապագայում վերադարձի պարագային:
Դոկտ. Կարին Յովսէփեան, Ֆրանսիական համալսարանի իրաւաբանական ֆակուլտետի դեկան – ՀՀ
- Արցախահայութեան վերադարձի իրաւունքի հարցով բանակցային հարթակների ստեղծման գործնական հնարաւորութիւնները եւ մեխանիզմները:
Գասպար Կարապետեան, ՀՅԴ Հայ Դատի Եւրոպայի գրասենեակի նախագահ – Բելգիա
ԱՐՑԱԽԻ ՀԱՅԿԱԿԱՆ ԻՆՔՆՈՒԹԵԱՆ ՊԱՀՊԱՆՈՒՄ
- Վերադարձի իրաւունքի հարցում, Արցախի պատմամշակութային ժառանգութեան պահպանութեան կարեւորութիւնը եւ գործնական հնարաւորութիւնները:
Արցախի թեմի առաջնորդ Տ. Վրթանէս եպիսկոպոս Աբրահամեան – ՀՀ
- Արցախահայութեան գոյքի պահպանութեան անհրաժեշտութիւնը վերադարձի իրաւունքի իրականացման համատեքստում, եւ նրա գործնական հնարաւորութիւնները։
Գեղամ Ստեփանեան, Արցախի Հանրապետութեան Մարդու Իրաւունքների Պաշտպան – ՀՀ
ԱԴՐԲԵՋԱՆԻ ԴԻՐՔՈՐՈՇՈՒՄՆ ՈՒ ՔԱՅԼԵՐԸ
- Ադրբեջանի կեցւածքը ընդհանրապէս վերադարձի իրաւունքի եւ յատկապէս՝ արցախցիների վերադարձի իրաւունքի վերաբերեալ։
Աբրահամ Գասպարեան, «Ջենեսիս Արմինիա» կենտրոնի հիմնադիր տնօրէն – ՀՀ
Ուսումնասիրութիւնները գնահատւելու են հետեւեալ չափանիշներով՝
Արդիականութիւն- կիրառական նշանակութիւն – հետազօտական աշխատանքի ծաւալ- աշխատանքի առարկայական հիմնաւորութիւն – տեխնիկական պահանջների յարգում:
Խրախուսելի է մրցոյթին մասնակցութիւնը նաեւ խմբերի առաջացմամբ: Ուսանողները կարող են կազմել առաւելագոյնը 3-ական անդամ ունեցող խմբեր:
Պատրաստւած հետազօտութիւնները քննւելու են խորհրդատուներից բաղկացած ժիւրիի կազմի կողմից:
Մրցոյթին մասնակցած բոլոր ուսանողները կը ստանան խորհրդանշական նւէրներ: Ժիւրիի կազմի կողմից ընտրւած լաւագոյն ուսումնասիրութիւնների հեղինակները կը ստանան կրթաթոշակ: Առաջին մրցանակին արժանացած ուսանող/խումբ՝ 1000 ԱՄՆ դոլար, երկրորդ մրցանակ՝ 750 ԱՄՆ դոլար եւ երրորդը՝ 500 ԱՄՆ դոլար դրամական պարգեւներով:
Մրցոյթի աւարտին կը գումարւի առցանց խորհրդաժողով, որտեղ լաւագոյն ուսումնասիրութիւնները կը ներկայացւեն հանրութեանը: Ինչպէս նաեւ բոլոր աշխատութիւնները կը հրատարակւեն հայաստանեան եւ սփիւռքեան մամուլում։
Մրցոյթի արդիւնքները կը հրապարակւեն սոյն թւականի սեպտեմբեր 2-ին։
Լուսաբանական հարցերի եւ յաւելեալ տեղեկութիւնների համար դիմել հետեւեալ էլեկտրոնային հասցէին՝ [email protected]:
ՀՅԴ Բիւրոյի Երիտասարդական գրասենեակ
