Ստեղծւել է սրտի ինտեգրւած բջջային քարտէզ, որը բացայայտում է սրտի ֆիբրոզի գործընթացը

Աւստրալիայի Վիկտոր Չանգի անւան սրտի հետազօտութիւնների ինստիտուտի գիտնականները ստեղծել են սրտի բջիջների իր տեսակի մէջ առաջին ինտեգրւած քարտէզը, որը բացայայտում է սրտի ֆիբրոզի՝ սրտի անբաւարարութեան հիմնական պատճառի, գործընթացը:

Ուսումնասիրութիւնը, որը հրապարակւել է Science Advances ամսագրում, ուսումնասիրել է նաեւ սրտի անբաւարարութեան այլ մոդելներ, որոնք առաջանում են աորտայի ստենոզի կամ հիպերտոնիայի հետեւանքով առաջացած արեան բարձր ճնշումից:

Այս բացայայտումը նոր հնարաւորութիւններ է բացում նպատակային դեղամիջոցների մշակման համար, որոնք կանխում են սպիների ձեւաւորումը սրտի նոպայից յետոյ:

Սրտի նոպայի ժամանակ եւ դրանից յետոյ սրտի մկանները վնասւում են, ինչի հետեւանքով առաջանում է սպիաւոր հիւսւածք, որը կորցնում է առողջ սրտամկանի առաձգականութիւնն ու կծկողականութիւնը:

Այս վնասւածքն անդառնալի ​​է եւ կարող է ազդել արեան մղման սրտի ունակութեան վրայ՝ ի վերջոյ յանգեցնելով սրտի անբաւարարութեան:

Պրոֆեսոր Ռիչարդ Հարւին, որը ղեկավարել է հետազօտութիւնը դոկտոր Ռալֆ Պատրիկի եւ դոկտոր Վայբհաօ Ջանբանդուի հետ միասին, ասում է, որ այս բացայայտումը կարեւոր քայլ է սրտի ֆիբրոզի ըմբռնման համար, որն ուղեկցում է սրտի հիւանդութեան գրեթէ բոլոր ձեւերին, ներառեալ արեան բարձր ճնշման պատճառով սրտի գերբեռնւածութիւնը:

«Ֆիբրոզն օրգանիզմի ապաքինման գործընթացի անբաժանելի մասն է: Բայց սրտում, եթէ հիւանդութեան պատճառները չվերացւեն, գործընթացը կարող է շատ առաջադիմել՝ առաջացնելով սպիներ, որոնք անչափ վնասակար են սրտի աշխատանքի համար եւ սրտի անբաւարարութեան հիմնական պատճառն են:

«Առաջին անգամ, օգտագործելով յեղաշրջող տեխնոլոգիա, որը թոյլ է տալիս վերլուծել գեների արտայայտումը առանձին բջիջներում, մենք կարողացանք քարտէզագրել սրտի ֆիբրոզի զարգացմանը մասնակից բջիջների առաջադիմող վիճակները եւ այն, թէ ինչպէս են այդ բջիջները զարգանում օրէցօր»,- նշել է պրոֆեսոր Հարւին։

Գիտնականների թիմը վերլուծել է ՌՆԹ-ստորագրութիւնները 100,000 առանձին բջիջներից՝ կենտրոնանալով ֆիբրոզում ներգրաււածների վրայ՝ համակցելով սրտի տարբեր հիւանդութիւնների մի քանի առաջադէմ հետազօտութիւնների տւեալները:

Սա թոյլ է տւել նրանց ստեղծել մկան մոդելի սրտի ինտեգրւած բջջային քարտէզ, որը ճշտօրէն որոշում է ֆիբրոզի հետ կապւած բջիջներն ու ուղիները:

Հետազօտութեան ընթացքում յայտնաբերւել են հանգստի մէջ գտնւող բջիջներ, ակտիւացւած բջիջներ, բորբոքային պոպուլիացիա, բաժանւող բջիջներ եւ մասնագիտացւած բջիջներ, որոնք կոչւում են միոֆիբրոբլաստներ եւ մատրիֆիբրոցիտներ:

Պարզւել է, որ միոֆիբրոբլաստները, որոնք համարւում են սպիների առաջացման հիմնական գործօնները, սակայն բացակայում են առողջ սրտում, սկսում են ձեւաւորւել մկան մոդելի մօտ սրտի նոպայից երեք օր անց՝ հասնելով գագաթնակէտին հինգերորդ օրը:

Այնուհետեւ դրանք վերածւում են մատրիֆիբրոցիտների ձեւի, որոնք  կարող են խոչընդոտել սպիի ներծծմանը:

News.am Medicine