Հրապարակւել է Հանրապետութեան նախագահի եւ Հայաստանի վարչապետի համատեղ յայտարարութիւնը

«ԱԼԻՔ» – Հանրապետութեան նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի՝ Հայաստան կատարած այցի արդիւնքներով ստորագրւել է համատեղ յայտարարութիւն։ Ստորեւ ներկայացնում ենք յայտարարութիւնը, որը ստորագրել են Փեզեշքիանն ու Փաշինեանը:

«Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետ Ն. Գ. Նիկոլ Փաշինեանի հրաւէրով եւ Հայաստանի ու Իրանի միջեւ յարաբերութիւններն ամրապնդելու եւ ընդլայնելու նպատակով Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան նախագահ Ն. Գ. Մասուդ Փեզեշքիանը 2025 թ. օգոստոսի 19-ին (համապատասխանաբար արեգակնային օրացոյցի 1404 թ. մորդադի 28-ին) պաշտօնական այց կատարեց Հայաստանի Հանրապետութիւն։

Հայաստանի վարչապետի եւ Իրանի նախագահի, ինչպէս նաեւ նրանց ուղեկցող պատւիրակութիւնների միջեւ կայացած բանակցութիւնների ընթացքում երկու կողմերը մտքեր փոխանակեցին երկկողմ եւ բազմակողմ տարբեր հարցերի շուրջ եւ, գնահատելով երկու ժողովուրդների միջեւ պատմական, խոր ու բարեկամական յարաբերութիւնները եւ նրանց բազմադարեայ մշակութային ու քաղաքակրթական ընդհանրութիւնները, վերահաստատեցին իրենց վճռականութիւնն՝ առաւել ընդլայնելու այդ կապերը՝ օգտագործելով բոլոր միջոցներն ու հնարաւորութիւնները, ինչպէս նաեւ զարգացնելու եւ խթանելու երկկողմ, տարածաշրջանային եւ միջազգային տարբեր հարցերի շուրջ քաղաքական խորհրդակցութիւնները։ Աւելին, գոհունակութիւն յայտնելով երկու երկրների միջեւ երկկողմ, տարածաշրջանային եւ միջազգային մակարդակներում համագործակցութեան զարգացման դինամիկ եւ հեռանկարային միտումի, ինչպէս նաեւ բարձր մակարդակներում երկխօսութիւնների ու պատւիրակութիւնների փոխանակումների կապակցութեամբ՝ կողմերը. 

Ընդգծեցին իրենց վճռականութիւնը՝ խորացնելու երկու երկրների միջեւ յարաբերութիւնները եւ այն բարձրացնելու ռազմավարական գործընկերութեան մակարդակի: 

Նշեցին բարձր մակարդակի կանոնաւոր քաղաքական խորհրդակցութիւնների կարեւորութիւնը՝ միտւած երկկողմ, տարածաշրջանային ու միջազգային հարցերի շուրջ մօտեցումների համադրմանը եւ համագործակցութեան ընդլայնմանը: Կողմերը շեշտեցին, որ անկախ միջազգային իրադրութեան փոփոխութիւնից՝ նրանք կը շարունակեն յանձնառու մնալ երկկողմ յարաբերութիւնների ամրապնդմանն ու համակողմանի փոխգործակցութեան զարգացմանը: 

Դատապարտելով Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան դէմ վերջին յարձակումը` կոչ արեցին հաւատարիմ մնալ ՄԱԿ-ի Կանոնադրութեանը եւ միջազգային իրաւունքին։

Ընդգծեցին իրենց յանձնառութիւնը ՄԱԿ-ի Կանոնադրութեանը եւ միջազգային իրաւունքի ճանաչւած սկզբունքներին ու նորմերին, այդ թւում՝ պետութիւնների ինքնիշխանութեան, անկախութեան եւ տարածքային ամբողջականութեան յարգմանը, միջազգային սահմանների անձեռնմխելիութեանն ու անխախտելիութեանը, ուժի կամ ուժի սպառնալիքի կիրառումը բացառելուն, միմեանց ներքին գործերին չմիջամտելուն, վերահաստատեցին խաղաղ համակեցութեան ու բարիդրացիութեան վրայ հիմնւած յարաբերութիւնները։ 

Ընդգծեցին միջմարդկային կապերի զարգացման, ինչպէս նաեւ գիտական, մշակութային ու զբօսաշրջային փոխանակումների կարեւորութիւնը՝ միտւած երկու ժողովուրդների միջեւ բարեկամութեան ու փոխճանաչման խթանմանը, այդ նպատակով երկու պետութիւնների քաղաքացիների տեղաշարժերի դիւրացմանը: 

Անդրադառնալով երկու երկրների խորհրդարանների միջեւ երկխօսութեան եւ համագործակցութեան կարեւորութեանը՝ որպէս ընդհանուր նպատակների ու տեսլականի առաջմղման նշանակալի բաղադրիչ՝ նշեցին մասնագիտացւած յանձնաժողովների եւ խորհրդարանական բարեկամութեան խմբերի կարեւորութիւնը միջազգային խորհրդարանական կազմակերպութիւնների շրջանակում։ 

Ընդգծեցին ընդհանուր բնապահպանական խնդիրների, մասնաւորապէս՝ Արաքս գետի աղտոտւածութիւնը երկկողմ համագործակցութեան միջոցով լուծելու անհրաժեշտութիւնը: 

Ընդգծելով առեւտրաշրջանառութեան ծաւալների մեծացման համար առկայ զգալի ներուժը եւ ողջունելով երկու երկրների միջեւ Միջկառավարական համատեղ յանձնաժողովի կանոնաւոր նիստերի անցկացումը՝ վերահաստատեցին իրենց վճռականութիւնը՝ ընդլայնելու եւ խորացնելու համագործակցութիւնը փոխադարձ հետաքրքրութիւն ներկայացնող տարբեր ոլորտներում։

Երկու երկրների միջեւ առեւտրի ծաւալը 3 միլիարդ դոլարի հասցնելու նպատակով որոշեցին մեծացնել առեւտրաշրջանառութեան ծաւալները, ընդլայնել փոխադարձ ներդրումները եւ իրականացնել համատեղ ենթակառուցւածքային նախագծեր՝ ուղղւած երկու պետութիւնների բարեկամութեան եւ ընդհանուր շահերի ամրապնդմանը, այս առումով հաշւի առնելով նաեւ Իրանի եւ Եւրասիական տնտեսական միութեան միջեւ ազատ առեւտրի համաձայնագրի ընձեռած հնարաւորութիւնները: 

Հաշւի առնելով երկու երկրների ընդհանուր շահերը Պարսից ծոց-Սեւ ծով երթուղու ամրապնդման հարցում՝ կողմերը շեշտեցին համապարփակ տրանսպորտային համագործակցութեան խթանման, տրանսպորտային ենթակառուցւածքների եւ տարանցիկ ուղիների զարգացման անհրաժեշտութիւնը, այդ թւում՝ արագացնելով երկու երկրների սահմանին Արաքս գետի վրայ երկրորդ կամրջի կառուցումը, նոր սահմանային անցակէտերի զարգացումն ու արդիականացումը, ինչպէս նաեւ երկու երկրների միջեւ կնքւած համաձայնագրերի շրջանակում ճանապարհային վճարների նւազեցումը։ 

Հաստատեցին Հայաստանի Հանրապետութիւնից Իրանի Իսլամական Հանրապետութիւն էլեկտրաէներգիայի փոխանցման երրորդ գծի նախագծի կարեւորութիւնը՝ ընդգծելով նշւած նախագիծը արագ աւարտելու անհրաժեշտութիւնը, այդ թւում՝ աջակցութիւն յայտնելով գազի եւ էլեկտրաէներգիայի փոխանակման մասին համաձայնագրի շրջանակում երկու երկրների միջեւ գազի եւ էլեկտրաէներգիայի փոխանակման աւելացմանը։ 

Ընդգծեցին երկու երկրների միջեւ տրանսպորտային եւ հաղորդակցային ենթակառուցւածքների զարգացման կարեւորութիւնը՝ ներառեալ միջազգային տրանսպորտային ուղիների, երկաթուղիների, ճանապարհների ամբողջականացումն ու տարանցիկ ուղիների զարգացումը, ինչը կը յանգեցնի երկու երկրների տարածաշրջանային դերի բարձրացմանը։

Վերահաստատեցին Հայաստանի «Խաղաղութեան խաչմերուկ» նախաձեռնութեան կարեւորութիւնը եւ ընդգծեցին տրանսպորտային ուղիների ապաշրջափակումը պետութիւնների տարածքային ամբողջականութեան, ազգային ինքնիշխանութեան եւ իրաւազօրութեան շրջանակում՝ փոխադարձութեան հիման վրայ։ 

Կարեւորեցին տնտեսութեան տարբեր բնագաւառներում, այդ թւում՝ արդիւնաբերութեան, գիւղատնտեսութեան, հանքարդիւնաբերութեան եւ ծառայութիւնների ոլորտներում համատեղ ձեռնարկութիւններին աջակցելու եւ երկու երկրների մասնաւոր հատւածների գործունէութեան համար անհրաժեշտ պայմանների ապահովումը։ 

Աջակցելով Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Ադրբեջանի Հանրապետութեան միջեւ խաղաղութեան համաձայնագրի առնչութեամբ զգալի ձեռքբերումները՝ ընդգծեցին տարածքային ամբողջականութեան, հաւասար ինքնիշխանութեան, քաղաքական անկախութեան եւ ճանաչւած միջազգային սահմանների անձեռնմխելիութեան յարգման անհրաժեշտութիւնը։ 

Աջակցեցին տարածաշրջանային համագործակցութեան մեխանիզմների՝ ներառեալ «3+3» տարածաշրջանային խորհրդակցական հարթակի խթանմանը: Ընդգծեցին գլոբալ եւ տարածաշրջանային կարեւոր հարցերի նկատմամբ մօտեցումների մերձեցմանը միտւած շարունակական խորհրդակցութիւնների անհրաժեշտութիւնը եւ պատրաստակամութիւն յայտնեցին սերտօրէն համագործակցել տարածաշրջանային եւ միջազգային կազմակերպութիւնների, մասնաւորապէս՝ Միաւորւած ազգերի կազմակերպութեան շրջանակում։ 

Ընդգծեցին ահաբեկչութեան, ծայրայեղականութեան, անդրազգային կազմակերպւած յանցաւորութեան, թմրանիւթերի մաքսանենգութեան, ինչպէս նաեւ տարածաշրջանային եւ միջազգային խաղաղութիւնն ու կայունութեանը խաթարող անվտանգային այլ մարտահրաւէրների դէմ համատեղ պայքարի անհրաժեշտութիւնը:

Կարեւորեցին Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան միջեւ եղբայրական յարաբերութիւնների խորացման ու ընդլայնման ուղղութեամբ համատեղ ջանքերի շարունակականութիւնը եւ նշեցին, որ այդ յարաբերութիւնները տարբեր քաղաքակրթութիւնների ու մշակոյթների միջեւ խաղաղ համակեցութեան եւ կառուցողական համագործակցութեան օրինակ են:

Երկու պետութիւնների ղեկավարները համաձայնեցին շարունակել բարձր մակարդակի պարբերական հանդիպումները՝ գնահատելու փոխգործակցութեան առաջընթացը եւ բացայայտելու յարաբերութիւնների զարգացման նոր ոլորտները:

Այս պաշտօնական այցի շրջանակում տեղի ունեցաւ համատեղ գործարար համաժողով, որին մասնակցեցին Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետը, Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան նախագահը, երկու երկրների այլ պաշտօնեաներ, ինչպէս նաեւ արդիւնաբերողներ, ընկերութիւնների ղեկավարներ ու մասնաւոր հատւածի ներկայացուցիչներ, որոնք քննարկեցին մասնաւոր հատւածների միջեւ համագործակցութեան ընդլայնման ուղիները։

Նախագահ Փեզեշքիանը երախտագիտութիւն յայտնեց Հայաստանի վարչապետին ջերմ հիւրընկալութեան համար եւ յաջողութիւն մաղթեց Հայաստանի կառավարութեանը բարեկամ Հայաստանի զարգացման եւ բարգաւաճման շարունակական գործում:

Ի յաւելումն, նա վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանին Իրան այցելելու հրաւէր յղեց:

Ընդունելով հրաւէրը՝ Հայաստանի վարչապետն իր հերթին երախտագիտութիւն յայտնեց:

Այս այցի ընթացքում ստորագրւեցին փոխադարձ հետաքրքրութիւն ներկայացնող ոլորտներում մի շարք փաստաթղթեր: Հայաստանի Հանրապետութեան վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի եւ Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան նախագահ Մասուդ Փեզեշքիանի միջեւ բանակցութիւնների արդիւնքում սոյն յայտարարութիւնը ստորագրւել է 2025 թ. օգոստոսի 19-ին՝ իրանական օրացոյցի 1404 թ. մորդադի 28-ին՝ երկու բնօրինակով՝ իւրաքանչիւրը հայերէն, պարսկերէն եւ անգլերէն»: