«ԱԼԻՔ», ՀԱՏԻՍ – Երէկ՝ յուլիսի 27-ին, ազգային առաջնորդարանի դահլիճում շարունակւեց Թեհրանի հայոց թեմի Պատգամաւորական ժողովի 17-րդ նստաշրջանի երկրորդ նիստը: Ժողովը գումարւեց 35 պատգամաւորների ներկայութեամբ եւ նախորդ շրջանի Թեմական խորհրդի 32-ամսեայ, ինչպէս նաեւ Կրօնական խորհրդի գործունէութեան մասին բանաձեւերը ունկնդրելու եւ առաջարկների լսումների օրակարգով: Նիստը նախագահում էր ՊԺ ատենապետ Սուրիկ Աբնուսեանը:
ՊԺ ատենապետ Սուրիկ Աբնուսեանը նշելով, որ օրերս Պատգամաւորական ժողովի անդամներից մէկը սոցիալական ցանցերում հրապարակած տեսանիւթով փորձել է իր ընկալումների սահմաններում հանրութեան հետ կիսւել որոշ թեմաների շուրջ մեկնաբանութիւններով, յաւելեց, որ գործընկերոջ գործելաոճի առնչութեամբ պատգամաւորներից շատերը բարձաձայնել են իրենց դժգոհանքը, այն համարելով միտումնաւոր ապատեղեկատւութեան տարածում եւ զրպարտանք:
Նշենք, որ պրն. Սարդարեանն իր տեսանիւթում չհիմնաւորւած մեղադրանքներ էր հնչեցրել Թեմական խորհրդի գործունէութեան մասին, եւ ի թիւս այլ չհիմնաւորւած ապատեղեկատւութիւնների, անդրադարձել էր նաեւ «ՊԱՅՄԱՆ» գիտա-հետազօտական հանդէսին, եւ պարբերականում լոյս տեսած աշխատութիւնները որակել, որպէս ՀՀ պետականութիւնը վարկաբեկող կամ վնասող յօդւածներ:
Սուրիկ Աբնուսեանը նշելով, որ տւեալ անձը Ռուբիկ Սարդարեանն է, ում ներկայութիւնն այս նիստին ցանկալի կը լինէր, սակայն ցաւօք նա չի մասնակցել նիստին, յաւելեց. «Գործընկերների եւ սիրելի համայնքի հետամուտ անդամների մօտ հարց է ծագել, որ արդեօք պրն. Սարդարեանի յայտարարութիւններն ու զեկոյցն ունե՞ն ՊԺ-ի հաստատումը, կամ այն կարելի է ընկալե՞լ որպէս պատգամաւորականի անունից յայտարարութիւն: Բնականաբար ո՛չ: ՊԺ-ը կարող է դիւանց բացի որեւէ պատգամաւորի յանձնարարել՝ խօսնակի դերում հանդէս գալ, սակայն որեւէ պատգամաւոր ինքնակոչ չի կարող հանդէս գալ ՊԺ-ի անունից: Եթէ պիտի հանրութեանը զեկոյց ներկայացւի դա պէտք է ունենայ պաշտօնական ձեւակերպում: Եղել են դէպքեր, երբ պատգամաւորները թաղամասային կարգով եւ նախօրօք յայտարարելով այդ մասին հանդիպել են հանրութեան հետ: Այդպէս է կարգը, քանի որ հանրութեանը ներկայացւած զեկոյցը չպէտք է լինի անհատի ընկալումների ու տպաւորութիւնների հիման վրայ»:
ՊԺ ատենապետն անդրադառնալով ժողովի զսպող մեխանիզմներին, նշեց, որ դրանք գոյանում են անձի պատասխանատւութեան ընկալումների սահմաններում եւ կանոնագրութիւնն էլ որեւէ կարգ չի սահմանել նման նախաձեռնութեամբ հանդէս եկած անդամին կարգից զրկելու կամ ժողովից հեռացնելու մասով: «Սակայն դա չի նշանակում, որ երկրում չկայ նման ապատեղեկատւութիւն տարածող անհատի դէմն առնելու օրինական միջոց կամ գործող օրէնքներն են լռել այդ մասին»,- նշեց պրն. Աբնուսեանը եւ յիշեցրեց, որ դեռ մէկ տարի առաջ, երբ առաջին հանդիպամն ընթացքում խօսւել եւ համաձայնեցւել էր (քաղաքական) սերտաճման կարեւորութեան շուրջ, դա յոյս ներշնչեց համագործակցաբար խնդիրները լուծելու հարցում, ինչը, սակայն, այսօր հակառակ ուղղութեամբ գնացող պատգամաւորի հաշւին կոտրելու փորձ է արւում, կամ թիւրիմացութիւնների առիթ է տալիս: «Յոյս ունեմ պրն. Սարդարեանը համայնքը դէպի պառկտում տանելու նպատակ չունի: Հետեւաբար, որպէսզի համայնքում եւս տարածում գտնի համադրաբար իրար հասկանալու եւ միասնական աշխատանք կատարելու կամքը, ուզում եմ խնդրել, որ համագործակցութիւն ցուցաբերելով խուսափել անհատական որակումներ տալուց, կամ նման նախաձեռնութիւններով հանդէս գալուց: Որպէս ե՛ւ իրական, ե՛ւ իրաւաբանական անձ չունեմ հնարաւորութիւն դրա առաջն առնելու, կամ առայժմս չունեմ»,- նշեց պրն. Աբնուսեանը եւ առաջարկեց մինչեւ օրակարգի արդէն երկրորդ, կէսին անցնելը ելոյթի համար հերթագրւած պատգամաւորներին տալ օրակայգային քննարկումներից առաջ ելոյթի առիթ:
Ցուցակագրւած պատգամաւորներից Ալֆրէդ Քեշիշեանը կարեւորելով լրատւամիջոցների ներկայութիւնը նման նիստերին, նշեց, որ ՊԺ-ի աշխատանքային գործիքակազմում պէտք է ներառւի կարճ հաղորդագրութիւններով ու տեսանիւթերով հանրութեանը կատարւած աշխատանքների ու քննարկումների մասին իրազեկ դարձնելու կարեւոր ձեւաչափը, ինչը լաւագոյն միջոցներից մէկն է այդօրինակ ապատեղեկատւութիւնների տարածման առաջն առնելու: «Չնայած մի քիչ էլ շնորհակալ եմ պրն. Սարդարեանին իր մեղմ ելոյթի համար: Նա իր նախկին ելոյթներում պարզապէս բոլորին գող էր անւանել: Խօսքն Արցախին տրամադրւող օգնութիւնների հաւաքագրման եւ ուղարկելու աշխատանքների մասին է, էլ չասենք սահմանում ծագած խնդիրները լուծելու, բեռնափոխադրում իրականացնելու, եւ այլն… ինչը պրն. Սարդարեանի սրտով չէր կարծես: Նոյն այդ օրերին հէնց նոյն ոճով նա տեսանիւթ հրապարակեց, որտեղ զրպարտանք հնչեցնելով՝ խօսել էր, իբր, կորած ու իւրացւած 500 հազար դուլարի մասին: Յիշեցնեմ, որ նախորդ նստաշրջանի ՊԺ-ն նոյն առիթով նիստ ունեցաւ, որի ընթացքում պատգամաւորներն ամենաթէժ կերպով քննադատեցին նրան եւ ժողովի կողմից խիստ դատապարտւեց պրն. Սարդարեանը: Ուղղակի նա տեսակով այդպիսին է ու շարունակում է նոյն կերպ վարւել համայնքի հետ: Երբ նա Թեմական խորհրդի, արցախահայութեանը տրամադրւած օգնութիւնների, եւ այսօր էլ «ՊԱՅՄԱՆ»-Ի մասին ապատեղեկատւութիւն է փոխանցում, երեւի իր շրջապատին գոհունակութիւն պատճառելու համար է անում, կամ մտածում է պէտք է նման կերպ շարժւել, որ իրենց կողմից միւս շրջան եւս վերատադրւի: Իսկ քանի որ ինքը բացակայում է նիստից, ստիպւած յապաւելու եմ խօսքերս: Ինքը եւս լաւատեղեակ էր, թէ ինչ պայմանների բերումով է գումարը Հայաստանում նման կերպ պահ դրւում կամ փոխանցւում, սակայն դա դարձնելով առիթ փորձում է վարկաբեկել եղած-չեղածը»:
Շրջանաւարտ Թեմական խորհրդի նախկին ատենապետ Նորայր Արամեանն իր հերթին ելոյթ ունենալով նշեց, որ պրն. Աբնուսեանի տւած ձեւակերպումը սխալ չէր, եւ կանոնագրութիւնը չի ենթադրում պատգամաւորին սահմանափակելու կէտ, սակայն, երբ դիտաւորեալ կամ յետին նպատակներով զրպարտութիւններ են տեղի ունենում, դա արդէն ենթակայ է օրէնքով հետապնդելու եւ օրէնքի սահմաններում խնդրին լուծում տալուն: «Նախ նշեմ, որ նշւած անձը (տեսանիւթում) խօսել է 50 հազար դոլարի եւ 500 հազար դոլարի մասին, ինչը (դիտաւորեալ) շփոթ է առաջացնում հանրութեան ու լսարանի մօտ: Մարդիկ կարող են մտածել, որ 450 հազարը կորել է: Իսկ խնդիրը, որի մասին նա ակնարկում է, շուրջ 14 տարի առաջւայ պատմութիւն է: Նոյն այդ շրջանի ՊԺ-ը քննարկել է եւ իր գնահատականն է տւել խնդրի շուրջ (արձանագրութիւններն առկայ են): Իսկ այսօր, երբ 14 տարի առաջ գնահատական տրւած խնդիր ես մէջտեղ է բերում, (առանց այդ անցեալի մասին նշելու), եւ դրա կողքին նոյն ոճով զրպարտում՝ արցախահայութեանն ուղարկւած աջակցութիւնների մասին, եւ նման հարցերը որոնք ուղղակիօրէն կապւում են նիւթականի հետ, դա ժողովրդի մօտ այլ կերպ է ընկալւում: «Պայման»-ի մասին եւս նախկին Թեմական խորհրդի որոշմամբ է կատարւել աջակցութիւնները, ինչը չի ենթադրում միջամտութիւն հրապարակւող նիւթերի հարցում: Նոյն կապակցութեամբ դեռ նախորդ նստաշրջանի ՊԺ-ին էինք խնդրել որ յայտարարութեամբ հանդէս գայ, ինչը ցաւօք ինչ-ինչ պատճառնելով տեղի չունեցաւ»:
Նորայր Արամեանը յաւելեց, որ ընտրութիւններից առաջ տեղի ունեցած քննարկումների ժամանակ հասանք այն կարծիքի, որ նման անհատը, ով բոլորին զրպարտում, կամ պիտակաւորում է չպէտք է տեղ ունենայ ազգային իշխանութեան կառոյցում, յատկապէս ՊԺ-ում: Դժբախտաբար ՆԳ-ը չհաստատեց: Արդիւնքում ունենք այն ինչն ունենք: «Ակնկալւում է, որ ՊԺ-ն այս առնչութեամբ յայտարարութեամբ հանդէս գայ եւ դատապարտելով նման արարքը, խնդրի լուծումը գտնի երկրի օրէնքների սահմաններում»,- եզրակացրեց պրն. Արամեանը:
Յաջորդիւ ելոյթ ունեցաւ Իսակ Իւնանէսեանը, ով նաեւ ՀՈՒՍԿ հաստատութեան նախագահն է եւ ուղիղ կերպով առնչակից է «ՊԱՅՄԱՆ» հանդէսի հրատարակմանը: Իսակ Իւնանէսեանը ցաւ յայտնելով Ռուբիկ Սարդարեանի անպատասխանատու վերաբերմունքի եւ տարածած զրպարտութիւնների ու ստերի համար, նշեց, որ նշւած անձն իր տեսանիւթի առաջին իսկ վայրկեանից է փորձել հանրութեանը շեղել իր տարածած ստերով: «Սարդարեանը տեսանիւթում ասում է, որ ՆԳ-ը մէկ տարի թոյլ չի տւել ժողով գումարել: Մեր այս քննարկումների առաջին նիստի ժամանակ դիւանն էլ, Արա Շահվերդեանն էլ բացատրեցին, թէ որն է ուշացման իրական պատճառը:
«Կարծում եմ՝ պէտք չէ փակագծերը բացել… այլ հարց, եթէ ինքը ցանկանայ: Միայն այսքանը, որ հէնց իր եւ իր նմանների մեղքով է այս ամէնը մէկ տարի ուշացումով կատարւում: Սարդարեանի ոչ բոլոր դատարկաբանութիւններին եմ ուզում անդրադառնալ այստեղ: Նա խօսքերի մի մասում ասում է, որ Դաշնակցութեանը մօտ կանգնած կալւածակտակայինը ինչպէս ուզում՝ վարւում է: Այստեղ միայն այսքանը, որ փառք եմ տալիս, որ Դաշնակցութեանը մօտ անձն է կանգնած այդ տիրոյթում, ու բարեբախտաբար իրենց՝ «Րաֆֆի» միութեան մօտ կանգնած անձ չէ նա, քանի որ Դաշնակցութեան պահած ազգայի գոյքն ու կալւածն էլ ենք տեսնում, իրենց այդ մի հատ պահած-չպահած միութեան կալւածն էլ ենք տեսել, որի ճակատագիրը մնում է անորոշութեան մէջ: Երկրորդ սուտը, որը նա ասում է «Պայման» պարբերաթերթի մասին է, ում խօսքով՝ Թեմական խորհրդի միջոցներով հակապետական եւ հակահայաստանեան նիւթեր ու յօդւածներ է հրապարակում: Նա ասում է նաեւ, որ ժողովականների մեծ մասը դէմ են պարբերականի ֆինանսաւորմանը: Առաջարկում եմ նիստերից մէկի օրակարգում քւէարկութեան դնել պարբերականի ֆինանսաւորման հարցը, որպէսզի յստակ պատկերի մասին ինքը գաղափար կազմելու առիթ ունենայ»:
Իսակ Իւնանէսեանն իր հետ բերել էր վերջին չորս տարիների ընթացքում հրապարակւած «ՊԱՅՄԱՆ»-ները, որ յանձնէր պրն. Սարդարեանին: «Եւ քանի որ գիտեմ նրա լեզւի իմացութիւնն այն չէ եւ «ՊԱՅՄԱՆ»-ը չափազանց բարդ է նրա համար, պահանջելու էի որ նա այս համարները յանձնէր իր վստահած անձնին, ով գրագէտ պարսկերէնից գլուխ կը հանի: Նա եթէ մէկ տող հակահայաստանեան ու հակապետական նիւթ գտնի, ես խօսքս յետ եմ վերցնելու: Այլապէս ինքը մէկ շաբաթից պէտք է ներողութիւն խնդրի հանրութիւնից, «ՊԱՅՄԱՆ»-ից, եւ ՀԱՅ ԴԱՏ-ի գրասենեակից: Հակապետականը ՀԱՅ ԴԱ՞Տ-ն է, որ հետամուտ է Ցեղասպանութեան ճանաչման, արցախահայութեան իրաւունքների, եւ Հայաստանի պետական սահմանների պահպանման նպատակներին, թէ՞ սրանք, որ ընկած են ազգակործան այս դաւաճանների յետեւից: Դուք նշէք, թէ, երբ է Արցախին նւիրւած ծրագրերին ներկայ եղել ինքը: Թէկուզ մէկ օրինակ: Իբր թէ մի անգամ էլ տարւայ ընթացքում ապրիլքսանչորսեան ձեռնարկ են կազմակերպում, Հայր Սուրբին է դուրս հրաւիրում դահլիճից, ինչու, որովհերտեւ նա ազգային շահերի կարեւորութեան մասին է խօսում ու պաշտպանում: Ապագան ցոյց կը տայ, թէ ով է հակապետականը»,- ասաց Իսակ Իւնանէսեանը:
Ցանկագրւած ելոյթների շարքից Վահէ Խաչատրեանը նշեց, որ ինքը դեռ չի տեսել նշւած տեսնիւթը եւ լաւ կը լինէր, եթէ քննարկումները տեղի ունենային պրն. Սարդարեանի ներկայութեամբ, որպէսզի իր պատասխանները եւս լսւէր. «Սակայն դատելով գործընկերների ելոյթներից ու փոխանցումներից պէտք է ասեմ, որ դատապարտելի է սուտը, յատկապէս եթէ այն արւում է ժողովրդի ձայնի անունից»,- ասաց նա:
Պատգամաւորներից քանիսն այստեղ արձագանգելով Վահէ Խաչատրեանի ելոյթին՝ յիշեցրին, որ նման յայտարարութիւններից յետոյ, եթէ անձը չի մասնակցում ժողովին, դա բացակայութիւն չես որակի:
Շրջանաւարտ Թեմական խորհրդի անդամ Վահէ Թարոյեանը եւս ելոյթ ունենալով նկատել տւեց, որ յարգարժան դիւանը նշեց, որ չկան միջոցներ կամ հնարաւոր չէ բերան փակել, կամ ինչ ու ինչ անել: «Յստակօրէն ասել է պէտք, որ անպայման չէ, որ ամէն գրւած օրէնք յարգւում է, նոյնպէս էլ անպայման չէ, որ ամէն ինչ օրէնքում գրւած է: Իսկ շահարկել օրէնքում չգրւածը յատուկ հմտութիւն է, որի մասին երկար խօսել չէի ցանկանայ: Արա Շահվեդեանը պարզաբանեց, թէ որոնք են ՊԺ աշխատանքների ուշացման հիմնական պատճառները: Օրէնքի սահմաններում մեր ձեռքն այնքան էլ կապկպւած չէ: Անկախ նշւած բոլոր խնդիրներից եւ պատճառներից, մեր կանոնագրութեան ոգին կարող էր որոշիչ լինել: Ճիշտ է, որ մանրամասնութիւններ եւ նշումներ չկան այնտեղ: Սակայն ժողովը կարող էր կարգ ճշտել: Այնպէս չէ, որ նման վարկաբեկումների դէպքում մեր ձեռքերը փակւած են»,- ասաց նա:
Վալոդ Հախինեանը եւս ելոյթ ունենալով նախ ողջունեց մամուլի ներկայացուցչի ներկայութիւնը եւ յոյս յայտնեց, որ կապը շարունակական կը լինի: Նա ցաւ յայտնեց, որ միայն «ԱԼԻՔ»-ին է հետաքրքրում այս խնդիրը: «Իսկ եղելութեան մասին համաձայն եմ այն կարծիքի հետ, որտեղ նշւած էր, որ ՊԺ-ն պէտք է ինքը հաղորդագրութիւններով հանդէս գայ: Իսկ թեմայի մասին նշեմ, որ ոչ մէկը չի կարող փակել անհատի բերանը, սակայն սա չի նշանակում, որ նա մտքին եկածը կարող է բարձրաձայնել: Յատկապէս ոչ ճշմարիտ տեղեկատւութեան մասին: Բարեբախտաբար ունենք գործիքակազմ, որը կարող է ճշտել եւ քննարկել իւրաքանչիւր չհասկացւող խնդիր: Հաշւեքննիչ մարմին գոյութիւն ունի: Դիմէք նրանց ու ճշտէք: Եթէ չի արւում ու միանգամից հանրայնացւում է մտքին եկածը, դա սխալ է: Աւելին՝ սուտը գործած մեղք է: Հարցին կարելի է օրէնքի սահմաններում հետամուտ լինել»,- ասաց նա:
Աւելի ուշ, պատգամաւորներից մէկն, ով չցանկացաւ անունը նշւի, «ԱԼԻՔ»-ի հարցին, թէ ինչպէս էք գնահատում «ՊԱՅՄԱՆ» պարբերականի գործունէութիւնը, նշեց, որ ծանօթ է թերթի հրապարակումներին եւ ինչքանով որ ինքն է հետեւել այնրտեղ չի նկատել որեւէ հակահայաստանեան նիւթ: Իսկ պրն. Սարդարեանի հանրայնացրած միւս մեղադրանքների մասին նա նշեց, որ տեսնիւթը, որը քննարկման թեմա էր դեռ չի դիտել ինքը, սակայն այնպէս չէ, որ ժողովուրդն ու համայնքը ամէն բան ու խօսք հալած իւղի պէս ընդունում է, կամ ծանր ու թեթեւ անել չի կարող:
