«Ուղեւորութիւն Ատրպատականի հայոց թեմի» մատենաշարի Գ հատորի շնորհանդէսը՝ Թաւրիզում
Ատրպատական, ազգային առաջնորդարան, Թաւրիզ – Չորեքշաբթի, դեկտեմբերի 4-ի երեկոյեան ժամը 7:00-ին, ազգային առաջնորդարանի «Համազասպ Ոսկանեան» հանդիսասրահում տեղի ունեցաւ Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ՝ Տ. Գրիգոր արք. Չիֆթճեանի «Ուղեւորութիւն Ատրպատականի հայոց թեմում» մատենաշարի նորատիպ Գ հատորի շնորհանդէսը, կազմակերպութեամբ Թաւրիզի Հայ Համալսարանական միութեան վարչութեան:
Հանդիսութեանը նախագահում էր Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ եւ ներկայացւող գրքի հեղինակ՝ Տ. Գրիգոր արք. Չիֆթճեանը, ներկայ էին Պատգամաւորական ժողովի կազմը, Թեմական խորհուրդը, Տ. Մարտիրոս քհնյ. Ղուկասեանը, միութիւնների, կազմակերպութիւնների եւ կրթական հաստատութիւնների ներկայացուցիչները, Ուրմիայի Ռահւա գիւղի Հոգաբարձական կազմը, ինչպէս նաեւ Թեմի ժողովրդի ներկայացուցիչ զաւակները՝ Թաւրիզից եւ Ուրմիայից: Սրահում, Սրբազան Հօր կողքին նստել էին սոյն մատենաշարի երեք հատորների մեկենաս՝ տէր եւ տիկին Համազասպ եւ Սեդա Ոսկանեանները:
Բացման խօսքը կատարեց եւ օրւայ պատմական նշանակութեան անդրադարձաւ Համալսարանականների վարչութեան անդամուհի՝ Արաքս Առաքելեանը: Գեղարւեստական բաժնում դաշնամուրի նւագով սոյն ծրագրին մասնակցեց Թադէ Նազարբէգեանը, իսկ Արսինէ Բաբայեանը երկարաշունչ ասմունքեց Վարանդի «Հայկ դիւցազն»-ը, որի ընթացքում եւս նւագով ընկերակցեց Թադէն:
Օրւայ գլխաւոր բանախօսն էր Անահիտ Յակոբեանը: Նա ցուցադրւող սահիկների միջոցով, չափազանց հաղորդական ոճով ներկայացրեց նոր հատորը, որը երրորդն էր Ատրպատականի հնադարեայ ընդարձակ թեմի բազմաթիւ շրջաններում, աւերւած կամ փլատակ վիճակում գտնւող եկեղեցիները ներկայացնող, թեմի արխիւատնից կարեւոր նիւթեր բացայայտող, ինչպէս նաեւ թեմում ապրող հնագոյն սերնդի ներկայացուցիչների հետ զրոյցներ պարփակող: Նկարների ցուցադրման հետ, Անահիտ Յակոբեանը լայն բացատրութիւններ տւեց, որոնք վերաբերւում էին Սրբազան Հօր հեղինակած վերոյիշեալ նորատիպ հատորի երեք գլխակարգումներին: Անահիտ Յակոբեանը, նիւթի ներկայացման ընթացքում, համայն թեմի անունից յաճախակի երախտագիտական խօսքեր արտայայտեց առաջնորդ Սրբազան Հօրը, նշելով, որ նա իր առաջնորդական ծառայութեան ծանր առօրեային էր միացրել թեմի պատմութեան արձանագրութիւնը, այն փրկելով յաւիտենական կորստից: Բանախօսը նաեւ նշեց ապահովական առումով այն դժւարին պայմանները Իրանի Քուրդիստանի տարածքում, որոնք առանց դժւարութիւն համարելու, Սրբազան հայրը իր մի քանի նւիրեալ ընկերակիցների հետ գնացել էր, նոյնիսկ մէկ անգամ զինեալ վտանգի հանդիպելով:
Ազգային իշխանութեան անունից շնորհաւորական խօսքով ելոյթ ունեցաւ Պատգամաւորական ժողովի ատենապետուհի Արմինէ Յովսէփեանը (Վահրամեան): Նա յատկապէս անդրադարձաւ, ծագումով արեւմտահայ եւ Լիբանանում ծնւած առաջնորդին Ատրպատականի պատմութեան մասին ունեցած լայն հետաքրքրութեանը: Արմինէ Վահրամեանը այս առիթով շնորհաւորեց բոլորին, յատկապէս ատրպատականցի համայն ժողովրդին, որ իր հնամենի պատմութիւնը անցեալի խորքից դուրս բերւած, շօշափելի տեսքով իր ձեռքերում է ունենալու: Վերջապէս իր բարձր հիացմունքը բոլոր ներկաների անունից արտայայտելով Սրբազան Հօրը, ասաց, որ Ատրպատականի նւիրւած երեք հատորներն էլ իրենց իւրաքանչիւր տողով, արտայայտում են Սրբազանի աննկուն եւ երկաթակուռ կամքը՝ չյոգնող, եւ նրա հետեւողականութեանն ու քաջութեանը վկայական իբրեւ տրւած:
Սոյն առթիւ, հրապարակաւ ընթերցւեց նաեւ Ուրմիայի ժողովական մարմնի, միութիւնների, ազգային բարերար՝ Էդիկ եւ Սանդրա Մեջլումեանի եւ ժողովրդի անունից գրւած շնորհաւորական խօսք, որով իրենց որդիական յարգանքն ու պատմութեան կտակւող սոյն հատորների հանդէպ հիացմունքն էին արտայայտել թեմի հարազատ զաւակները հանդիսացող ուրմիահայերը: Սոյն երախտագիտական գրութիւնում, յատկապէս ասւում էր. «Ուրմիայի շրջանի եկեղեցական խորհուրդների եւ համայն ժողովրդի անունից պատիւը ունենք շնորհաւորելու Ձեզ, Ձեր անկրկնելի եւ մեծածաւալ աշխատանքի համար, որը ինքնին վկայում է, թէ ի՜նչ մեծ դժւարութիւններով եւ ի՜նչ հոգատար ու հետեւողական ջանքերով իրականացած պատմական մեծ վկայութիւն էք կերտել: Ձեր հոգատար վերաբերմունքը՝ թեմի տարբեր շրջանների հարուստ անցեալը վերականգնելու եւ համայն հայութեան սեփականութիւնը դարձնելու գործում, միշտ գնահատանքի եւ գովասանքի արժանի է: Շնորհաւորում ենք Ձեզ եւ մեր թեմի ժողովրդին, սոյն հրատարակութեան կապակցութեամբ, եւ յոյս յայտնում, որ մեր թեմը իր փառաւոր անցեալով, Ձեզ պէս խելամիտ եւ գիտակից Առաջնորդի գլխաւորութեամբ պիտի յաջողի հասնել իր արժանավայել վերելքներին»:
Բոլոր ներկաներին իր երախտագիտական խօսքով դիմեց հեղինակ Սրբազան հայրը: Նա առաջին հերթին փառք տւեց Աստծուն, որ Ատրպատականի հայոց թեմի հեռաւոր եւ մօտաւոր բոլոր շրջաններում գտնւող քաղաքների ու գիւղերի պատմութեան եւ ազգային-եկեղեցական ժառանգութեան մասին հատորները ամբողջացրել էր: Իր երախտագիտական խօսքով նա դիմեց նաեւ սոյն երեք հատորների մեկենաս՝ տէր եւ տիկին Համազասպ եւ Սեդա Ոսկանեաններին, նրանց քաջալերանքը բացառիկ երեւոյթ համարելով ներկայ տնտեսական դժւարին պայմաններում. «Մշակութային պատմութեան էջերում շա՜տ հեղինակների մասին ենք կարդացել, որոնք իրենց գրքերի հրատարակութիւնը չեն տեսել: Պատահել է, որ նրանց մահից յետոյ արժեւորւել են այդ հատորները եւ հրատարակութեան յանձնւել: Այսօր, ես բախտաւորներից եմ, որ իմ հեղինակած բարոյագիտական 33 հատորներին եկան միանալու այս 3 հատորները Ատրպատականի հայոց թեմի կրօնական ու մշակութային ժառանգութեան, որոնք այս պահին իսկ կտակում եմ պատմութեան», ասաց նա:
Սրբազան Հայրը կարեւորութեամբ շեշտեց նաեւ Բ եւ Գ հատորների համար իր կատարած շրջագայութիւնների ընթացքում իրեն ընկերակցած անձերի նւիրեալ մօտեցումը՝ Ռազմիկ Օրդուխանեանի, Արթուր Գէորգեանի եւ Գագիկ Յարութիւնեանի, որոնցից վերջին երկուսը իրենց ամենագնաց ինքնաշարժերով մեծ ծառայութիւն էին մատուցել սոյն աշխատանքի յաջողութեանը:
Սրբազանը գնահատանքով յիշեց նաեւ գրքերի կողքի ձեւաւորող Համլէթ Նազարբէգեանին, արեւելահայերէնի լեզւական տարբերակների վերահասու եղած Ռիտա Զարիֆեանին եւ գրքի գիտական խմբագրման իր մեծ նպաստը բերած՝ իր հարազատ եղբօր՝ պրոֆ. Իշխան Չիֆթեանին: Վերջապէս, Սրբազանը յուզմունքով շեշտեց իր մօրը քաջալերական խօսքերը մինչեւ գրքի Գ հատորի հրատարակութիւնը, երբ սոյն աշխատանքի համար հեռաւոր շրջանները գնալու ժամերին, նա ծնրադիր աղօթել էր իր ապահով վերադարձի համար: Սրբազան Հայրը բարի ընթերցում մաղթեց բոլորին:
Կազմակերպիչ յանձնախումբը յատուկ յուշանւէրներ էր պատրաստել Սրբազան Հօրը օժանդակած բոլոր անձերին, եւ մանաւանդ գրքի մեկենաս՝ տէր եւ տիկին Համազասպ եւ Սեդա Ոսկանեանին, որոնք Սրբազան Հօր ձեռամբ պաշտօնապէս յանձնւեցին նրանց: Յուշանւէրներ յանձնւեցին նաեւ Սրբազան Հօր ընկերակցած անձերին՝ Արթուրին, Գագիկին եւ Ռազմիկին:
Աւարտին, Սրբազան Հօր գլխաւորութեամբ եւ մեկենաս զոյգի եւ պաշտօնական օգնականների հետ գինէձօնը կատարւեց Գ հատորի, այն պաշտօնապէս ընծայելով հայոց պատմութեան անկորնչելի մատենադարանին:
Թեմական խորհրդի անունից խօսք առաւ Հենրիկ Աբրահամեանը, երախտագիտութիւն յայտնելով Սրբազան Հօրը, նրա կոթողային աշխատանքի համար եւ խորհրդի անունից նւիրեց ոսկեդրամ: Այնուհետեւ, բոլոր Միութիւնների անունից նւէրներ ընծայւեցին Սրբազանին, իւրաքանչիւրը յատուկ պաշտօնագրով երախտագիտութիւն ցուցաբերելով նրա հսկայածաւալ աշխատանքին:
Հանդիսութիւնից յետոյ, Հայ Համալսարանական միութեան հրաւէրով ներկաները վայելեցին յատուկ հիւրասիրութիւն, որի ընթացքում մօտենալով Սրբազան Հօրը, մտերմիկ զրոյց ունեցան նրա հետ, անսահման շնորհակալութիւններ յայտելով նրան, Թեմի պատմութիւնը իր գրչով ամրագրելով անմահացնելու, եւ առաջիկայ սերունդներին կտակելուն համար:
