Դարձեալ Ապրիլ 24 է: Մայր Հայրենիքից սկսեալ մինչեւ աշխարհիս չորս ծագերում, մեր մէկուկէս միլիոն սրբադասւած նահատակների ոգեկոչման սոյն ձեռնարկը, որպէս ճիտի ու խղճի պարտաւորութիւն, վստահ եմ որ կայանում է ամենուրեք, որտեղ որ Հայ կայ ու կարելիութիւն:
Աւելի քան 110 տարի առաջ, մեր Ազգը, Օսմանեան կայսրութեան սրտում նստած՝ նրա բաբախող սիրտն էր: Այն, կայսրութեան մնացած ժողովուրդների մէջ այնչափ ակնառու դարձաւ, որ մախանքը գրգռեց թէ՛ Սուլթանին եւ թէ՛ նրա խորհրդականներին ու նախարարներին:
Չար նախանձն այնքա՛ն հոգեպէս մաշեցրեց ու մտապէս կուրացրեց օրւայ ղեկավարութեանը, որ նրա մէջ արթնացաւ իր գազանաբարոյ բնազդը եւ հետեւաբար սկզբից ծրագրեց ու հետեւողական քայլերով գործադրեց մեր բնիկ ժողովրդի Ցեղասպանութիւնը, հազարամեայ հայրենական հողերի վրայ, մինչ ողջերին տարագրեց՝ զրկելով իրենց պապենական կալւածներից ու հարստութիւնից:
Սոյն Ցեղասպանութիւնը երկրագնդիս վրայ ո՛չ առաջինն էր, ո՛չ միակը եւ ո՛չ էլ վերջինը, սակայն այն խոշորագոյն սեւ էջերից մէկը դարձաւ մեր Ազգի պատմութեան, մինչ աւելի խորացրեց սպիացած վէրքը մարդկային անողոք արդարութեան ճակատին:
Այո, 110 տարի առաջ, երբ մեր ժողովուրդը նւազագոյն մարդկային իրաւունքներով ապրում էր իր հազարամեայ մայր Հայրենիքում, արարում էր իր պապենական տներում ու աշխատում կալւածների վրայ, երբ գարնանային բնութեան զարթօնքի հետ ի՛նք եւս սկսում էր իր կեանքի ու աշխատանքային տարեկան զարթօնքը, հարազատ երկնակամարը յանկարծ փուլ եկաւ իր գլխին: Պայծառ ու ջինջ երկինքը, առանց մթագնելու կամ ամպամածութեան դոյզն նշմարի, սկսեց անձրեւի փոխարէն արեան տարափ տեղալ բնիկ եւ հարազատ իր ժողովրդի գլխին, որն անմահանուն բանաստեղծը լաւագոյնս նկարագրել է ասելով.- «Գարուն ա, ձուն ա արել»:
Մեր թշնամին միայն գազանաբարոյ չէ՛, այլեւ գազա՛ն է ու հրէ՛շ: Այսքանը բոլորս իմանում ենք: Մենք առանձին չենք, այլ մեզ հետ լռելեայն ու անխօս կերպով իմանում է ամբողջ անխիղճ ու տմարդ դարձած աշխարհը: Կայ պակասը լրացնելու անհրաժեշտութիւն. մեր թշնամին մեր կարծածի պէս յիմար ու անզօր չէ, այնպէս ինչպէս մեզանից շատերը փորձում են պատկերացնել իրենց երեւակայութեան մէջ: Նա իմաստուն է, խելացի, ուշիմ, խոհեմ ու դիւանագէտ:
Ի՞նչ է մեր նպատակը, գովերգե՞լ թշնամուն կամ փառաբանե՞լ նրան: Անշուշտ ո՛չ: Միթէ կարելի՞ է ցեղասպանութիւն տեսած ու մազապուրծ ազատած մեր պապերի ու հայրերի հարազատ զաւակներս քրիստոնէութեան սկզբունքներն ու օրէնքներն անդրանցած աներեւակայելի կամ անհասկանալի գերազանց ներողամտութեամբ նման մօտեցում ցուցաբերենք անզեղջ եւ ճշմարտութիւնն ուրացող թշնամուն:
Մեր նպատակը ներկայ կամ նոր սերնդի անգիտացող հայորդիներին ճշմարտութիւնը պարզելն ու բացայայտելն է, որովհետեւ ինչքա՛ն լինենք ճշմարտասէր եւ քաջատեղեակ, մանաւանդ թշնամո՛ւ նկատմամբ, այնքան աւելի՛ կարող ենք հասնել մեր նպատակին եւ յաջողութեան:
Մարդկութեան հնագոյն քաղաքակրթութեան օրրաներից մէկում ապրող բնիկ ժողովուրդը 1915 թւականն սկսում էր լաւագոյն երազներով ու բարի ցանկութիւններով եւ նա իր տարւայ չորրոդ ամիսը, որը յաջորդում է չոր ու սառն ձմռանը եւ մեր դիմաց է բացում կենսաբեր ջերմաբաշխ գարունը, կոչում է Ապրիլ՝ բացայայտելով մեր բնական մարդ-էակի ամենապարզ ու տարրական իրաւունքը: Նոյն այդ ամիսը, տարօրինակ բայց իւրայատուկ կերպով ընտրւեց խորաթափանց թշնամու կողմից, որպէսզի այն կեանք բաշխելու փոխարէն դառնար մահասփի՛ւռ:
Այսօր, սիրելի հարենակիցներ ու հայորդիներ, աւելի քան երբեք, անհրաժեշտ է ու էական, որ մենք լաւագոյնս ճանաչենք մեր թշնամուն, որպէսզի թօթափենք մեր պարզամտութիւնը եւ դուրս գանք մեր երեւակայական աշխարհից: Լինենք ո՛չ թէ մեր թշնամու նման, այլ նրան գերազանցող աստիճանի խելացի, ուշիմ, իմաստուն, զգօն, խոհեմ, շրջահայեաց, խորաթափանց, հեռատես, իրապաշտ ու դիւանագէտ, որպէսզի կարողանանք նախապատրաստւել առաւելագո՛յն կերպով. մեր պողպատեայ ջիղերը լարենք անխոնջ աշխատանքի եւ անդուլ պայքարի. աննահանջ այլեւ անզիջող առաջխաղացութեամբ հետապնդենք մեր Հայ Դատը եւ հասնենք մեր նպատակին, ի վերջոյ ազգովի՝ մէ՛կ միտք, մէ՛կ սիրտ, մէ՛կ հոգի ու մէ՛կ ամբողջութիւն դարձած միահամուռ բացագանչենք՝ ասելով.- «Յիշում ենք, դատապարտում ենք եւ պահանջում ենք Արդարութիւն»:
Աղօթիւք Եւ Օրհնութեամբ
ՍԻՓԱՆ ԱՐՔ. ՔԷՉԷՃԵԱՆ
ԱՌԱՋՆՈՐԴ ՍՊԱՀԱՆԻ ՀԱՅՈՑ ԹԵՄԻ
24 Ապրիլի, 2025 թ.
Ազգային Առաջնորդարան
Ս. Ամենափրկիչ Վանք
Նոր Ջուղա – Իրան
