ՌՈՒԲԷՆ ՅՈՎՍԷՓԵԱՆ
Մի ժամանակ կարծում էի, թէ արագիլներն են գարուն բերում: Կանգնում էի մեր բակում, ցեխոտ մատներով սուլում ու ողջունում էի նրանց գալուստը:
Պապս ասում էր՝ գարունը ընկնում է երկնքից, Աստծու տւածն է:
Հայրս ասում էր՝ տարին ունի չորս եղանակ՝ ամառ, աշուն, ձմեռ, գարուն:
Մայրս ասում էր՝ էլի ցեխոտել ես շալւարդ, դու փնթի տղայ ես:
Իսկ ես համոզւած էի, որ արագիլներն են գարուն բերում:
Երկու արագիլ էին՝ էգը եւ արուն: Մեր փոքրիկ քաղաքում բամբակազտիչ գործարան կար, կարմիր-կարմիր տանիքով: Ահա հէնց այդ կարմիր-կարմիր տանիքի վրայ էր հիւսւած արագիլների զամբիւղաձեւ բոյնը: Ամէն գարնան սկզբին ուղիղ քաղաքի վերեւում Աֆրիկայից, թէ մի այլ հեռու տեղից, գալիս էին արագիլներն ու պտտւում: Սկզբում պտոյտների շրջանը մեծ էր. կկոցում էի աչքերս՝ գտնելու նրանց ամպերի ճերմակ փրփուրների մէջ: Յետոյ շրջանը փոքրանում էր, եւ նրանք պտտւում էին գործարանի վերեւում: Յետոյ էլի էր փոքրանում: Ասես ներքեւից մէկը անընդհատ փաթաթում-կարճացնում էր նրանց ոտքերից կապւած թելը: Եւ այս անգամ նրանք պտտւում էին լայն բնի շուրջ: Երբ արդէն կանգնում էին տանիքին, թւում էր, թէ նրանք ոտքեր չունեն: Ոտքերը կարմիր էին, տանիքը կարմիր էր:
Մայր արագիլը երկար կտուցով կսմթում էր ինքն իրեն, թքում-հարդարում էր գզգզւած, փոշոտւած փետուրները: Իսկ արուն գործարար, տղամարդկային հայեացքով զննում էր շրջապատը՝ որեւէ փոփոխութիւն չի՞ եղել ձմեռւայ ընթացքում…
…Այսպէս էր գարունը գալիս: Արագիլներն էին բերում:
Երեւանից որսորդական ընկերութեան տոմսը գրպանը դրած մի հրացանաւոր գալիս է մեր կողմերը կաքաւ սպանելու անզուսպ վճռականութեամբ: Այս կողմ, այն կողմ՝ կաքաւ չկայ: «Թու» ասում է երեւանցի հրացանաւորը ու մտնում Սեւ ջրի եղեգնուտների մէջ: Մտածում է այսպէս. եթէ կաքաւ չկայ, հէրն էլ անիծած, վայրի բադերն էլ պակաս համեղ չեն:
Եղեգները շրշացել են, ինչպէս կնոջ փեշերն են շրշում, եւ որսորդական հրացանի փողը ուղղւել է այդ կողմը: Տրաք-տրաք… մօտեցել է, տեսել արիւնը ու ետ փախել, փախել այնքան, մինչեւ պատահական մի բեռնատար վերցրել է նրան: Վարորդն ասել է.
– Երեսիդ գոյն չկայ, ախպերացու:
Սա ձայն չի հանում: Վարորդը կասկածանքով նայել է հրացանին:
– Դու հո…
– Չէ՛, չէ՛… կարծեցի բադ է, բայց… արագիլ էր:
– Էհ, ախպերացու,- ասել է վարորդը,- ես քեզ հիմա կիջեցնէի մեքենայից, բայց դէ… Ախր, ամէն մարդ հրացան չպիտի վերցնի, ախպերացու: Հրացան վերցնողը չպիտի սխալւի, ախպերացու: Թէ չէ, ի՞նչ դուրս կը գայ…
Մայր արագիլը երկար սպասեց ընկերոջը: Կանգնում էր գործարանի տանիքին ու կտուցը վեր տնկած՝ սպասում: Նրան թւում էր, թէ հիմա ուր որ է օդը ծածանւելու է ծանօթ թեւերի թափահարումից: Աշնանը չւեցին կռունկները: Մայր արագիլը ճանապարհեց նրանց կտուցով ու մնաց: Մնաց ձմեռելու: Մեր հարեւան պառաւները խաչակնքում էին երեսները: Նման բան չէին տեսել:
Պապս խօսում էր ինքն իր հետ՝ արագիլն էլ մարդ է: Մարդու նման սիրել գիտէ:
Հայրս հայհոյում էր որսորդին՝ կոյր շանորդի:
Մայրս ձգում էր ականջս՝ մէկ էլ չլսեմ, որ մտնես եղեգների մէջ: Չլսեմ:
Իսկ ես մտածում էի գարնան մասին: Եթէ չչւի մայր արագիլը, էլ ո՞վ պիտի գարուն բերի:
Մայր արագիլը ձմեռեց բամբակազտիչ գործարանի տանիքին:
Բայց գարունը եկաւ: Ես զարմացել էի: Էլի սպիտակել էին բալենիները, ծիրանիները, էլի նուրբ թափանցիկ ծաղիկներով էին ներկւել դեղձենիները… սակայն խէժն այլեւս այն համը չունէր, գարնան մէջ ինչ-որ բան պակաս էր…
