Արամ Մանուկեան. «Այս ցուցահանդէսի իմաստն այն է, որ դու ինքնութիւն, պատմութիւն ունես, աշխարհի հետ հանգիստ կարող ես «դու»-ով խօսել»

«ԱԼԻՔ» – Հայաստանի նկարիչների միութիւնում Անկախութեան հռչակագրի ընդունման 35-րդ տարեդարձի օրը՝ օգոստոսի 23-ին բացւել է ՀԱԿ փոխնախագահ Արամ Մանուկեանի աշխատանքների անհատական ցուցահանդէսը՝ «Անկախութեան գոյնը» խորագրով: Ինքը՝ Արամ Մանուկեանը, որը պատիւ է ունեցել 1990 թւականին ՀՀ Գերագոյն խորհրդի նիստերի դահլիճում ընթերցել Հայաստանի Հանրապետութեան հիմնադիր փաստաթղթի վերջնական խմբագրւած տարբերակը, անոնսելով ցուցահանդէսը՝ նշել էր, որ շատերը չգիտեն, որ ինքը նաեւ նկարիչ է: Եւ իսկապէս, քաղաքական գործիչը ներկայացել է գեղանկարչի նուրբ դիտողականութեամբ, բարձր ճաշակով ու կատարման վարպետութեամբ:

 Aravot.am-ը ցուցասրահում զրուցել է Արամ Մանուկեանի հետ:

– Դուք հանրութեանը ներկայացել էք միանգամայն նորովի: Կը պատմէ՞ք գեղանկարիչ Արամ Մանուկեանի մասին:

– Նկարչական առաջին դաստիարակութիւնը ստացել եմ բնութիւնից: Վանաձորում մեր տունը անտառի մօտ էր՝ հրաշք բնութիւն: Ամառ թէ ձմեռ, ամէն օր ընկերներով գնում էինք վազելու: Մարզւում էինք, յետոյ գետակում լողանում, ձմռանը նաեւ սառոյցը կոտրելով: Դպրոցական տարիներս անցկացրել եմ բնութեան մէջ:

Եւ ամենալաւ կրթութիւնը բնութիւնից եմ ստացել: Աչք, տեսողութիւն, սիրտ բնութեան հետ է կապւած եւ բնութիւնն է իմ նկարչական դիպլոմը: Յետոյ Լոռւա գիւղերում սկսեցի աշխատել որպէս ուսուցիչ: Էլի հրաշք բնութիւն: Աչքս այդպէս է դաստիարակւել: Այդպէս էլ սկսեցի նկարել:

– Այսինքն, մասնագիտական որեւէ կրթութիւն չէ՞ք ստացել:

– Ոչ, ոչ: Ոչ մէկի մօտ չեմ սովորել: Տեսածդ, զգացածդ, որ դնում ես մատիտի, գրիչի, ջրաներկի տակ, ստացւում է ստեղծագործութիւն:

Բայց բախտս իսկապէս բերել է: Դպրոցներում, որ աշխատեցի, ցուցահանդէսներ էինք կազմակերպում: Յետոյ մի գիտական հիմնարկում աշխատեցի ու հետաքրքիր զուգադիպութեամբ լիքը նկարիչներ կային ու ամէն տարի ցուցահանդէսներ էինք անում: Յետոյ ցուցահանդէսներ սկսեցինք կազմակերպել Վանաձորի նկարիչներով:

– Գեղանկարչութիւն եւ քաղաքականութիւն: Մի տեսակ, կարծես, չեն բռնում իրար:

– 1988-ի շարժումը որ սկսւեց, շատ ակտիւ մտաւ նաեւ արւեստ: Վանաձորի «Ղարաբաղ» կոմիտէի տղերքը հրաշալի նկարիչներ, արւեստագէտներ էին: Մշակոյթի ըմբոստ մասսան եկաւ այդ շարժման մէջ: Որ ասում են՝ նկարչութիւնը կապ չունի քաղաքականութեան հետ, այդպէս չէ:

Նկարչութիւնը, ինչպէս երաժշտութիւնը, ըմբոստութիւն է, արւեստն ինքն իրենով համակերպւածութիւն չի, ըմբոստ մարդու միջավայր է:

– Ցուցադրւած կտաւներում կայուն տեղ ունեն Իտալիան, Երուսաղէմը: Ինչո՞վ է դա պայմանաւորւած:

– Երբ ԱԺ-ում էի, գործուղումներս բաւականին շատ էին: Հաւաքում էի պատկերները ֆոտոներով կամ գծերով: Այդպէս, շուրջ 15-20 երկրներից պատկերներ եմ բերել, որոնք յետոյ դարձել են նկարներ: Բայց սեւեռւածութիւն եղել է Երուսաղէմի ու Վենետիկի վրայ: Խնդիր ունէի՝ որքան հնարաւոր է պահպանել այնտեղի հայկական մշակութային ժառանգութիւնը: Նպատակներից մէկը դա էր՝ շփւելը, գովազդելը, տարածելը: Ես Վենետիկը հայկական եմ համարում հայկական մշակոյթի կենտրոն լինելու իմաստով: Երուսաղէմ անունը ինձ համար նշանակում է հայկական մշակոյթի կենտրոն: Վենետիկը, Մխիթարեան միաբանութիւնը, Մելքոնեան վարժարանը մեր հպարտութեան կղզիներն են: Ցաւ եմ ապրում, որ Մելքոնեան, Մուրադ Ռաֆայէլեան վարժարանները փակւեցին: Մի օր Սուրբ Ղազարին էլ տիրութիւն չեն անելու: Դրանք աշխարհում հայկական անձնագիր են: Գնացէք Վենետիկ, Սուրբ Ղազար ու տեսէք ով է հայը:

Այս ցուցահանդէսի իմաստը հէնց դա է, որ դու ինքնութիւն ունես, պատմութիւն ունես, աշխարհի հետ հանգիստ կարող ես «դու»-ով խօսել: Իսկ հիմա դարձրել են փալաս ու քեզ չեն էլ հարցնում, քո ճակատագիրը որոշում են թուրքերն ու չգիտեմ, թէ էլի ովքեր:

Ես քաղաքականութեան եւ մշակոյթի խաչմերուկում եմ: Դրանք իրար օգնում են: Երբ պատգամաւոր էի, նաեւ Կոնգրեսում, պէտք է ինչ-որ հարցով կոշտ, դաժան ելոյթ ունենայի, սկսում էի խզբզել՝ մաքրել ինձ, թեթեւանալ:

Դա նiարդայնութիւնից, դառը իրականութիւնից, չարութիւնից դուրս գալու միակ ձեւն է ինձ համար:

Զրոյցը՝ ԱՇՈՏ ՅԱԿՈԲԵԱՆԻ