Ֆրուկտոզա՝ քաղցր համ՝ դառը առողջական հետեւանքներով

Ֆրուկտոզան հեռու է անվնաս քաղցրացուցիչ լինելուց։ Ֆրուկտոզայի չափազանց օգտագործումը կարող է ունենալ առողջութեան հետ կապւած լուրջ բացասական հետեւանքներ, ներառեալ նիւթափոխանակութեան եւ ուղեղի ֆունկցիայի խանգարումը։

Մեքսիկայի Ազգային Ինքնավար Համալսարանի մասնագէտների մասնակցութեամբ անցկացւած նոր ուսումնասիրութիւնը ուսումնասիրել է ֆրուկտոզայի օգտագործման նիւթափոխանակութեան հետեւանքները, այդ թւում՝ ինսուլինի սեկրեցիայի ուղղակի խթանումը, որը ազդում է յագեցւածութեան ազդանշանի վրայ եւ նպաստում սննդի ընդունման աւելացմանը։ Արդիւնքները հրապարակւել են «Սննդի եւ նիւթափոխանակութեան հանդէսում»։

Ֆրուկտոզան, որը յայտնի է նաեւ որպէս մրգային շաքար, հանդիպում է ոչ միայն մրգերի, այլեւ վերամշակւած սննդամթերքի մէջ, ինչպիսիք են գազաւորւած ըմպելիքները, հացահատիկային սալիկներ կամ պատրաստի սոուսները։ Ֆրուկտոզան համարւում է յատկապէս խնդրայարոյց, քանի որ այն օրգանիզմում նիւթափոխանակւում է գլիւկոզից տարբեր կերպ։

Հետազօտողները բացատրում են, որ ֆրուկտոզայի քայքայումը գործնականում չի կարգաւորւում, ինչի արդիւնքում այն ​​անմիջապէս վերածւում է ճարպի։ Բացի այդ, ֆրուկտոզան միաժամանակ ազդում է բազմաթիւ օրգանների վրայ՝ բազմաթիւ կենսաքիմիական մեխանիզմների միջոցով, եւ դրա երկարաժամկէտ նեարդաբանական ազդեցութիւնները, մասնաւորապէս, դեռեւս վատ են ուսումնասիրւած, բայց պոտենցիալ մտահոգիչ են։ Նոր ակնարկում թիմը վերլուծել է նախկինում հրապարակւած բազմաթիւ ուսումնասիրութիւններ եւ համակարգւած կերպով ամփոփել է դրանց արդիւնքները։ Յատուկ ուշադրութիւն է դարձւել ֆրուկտոզայի ուղեղի հետ փոխազդեցութեանը։

Հետազօտողները յայտնում են, որ ուսումնասիրւել է նաեւ ֆրուկտոզայի դերը ճարպակալման, ինսուլինային դիմադրութեան եւ ոչ ալկոհոլային ճարպային լեարդի հիւանդութեան զարգացման մէջ։

Նոր ուսումնասիրութեան հիմնական արդիւնքը վերաբերում է ուղեղի, մասնաւորապէս՝ հիպոկամպի վրայ ազդեցութեանը, որը կարեւոր է ուսուցման եւ յիշողութեան համար։ Մասնագէտները բացատրում են, որ ֆրուկտոզայի քրոնիկ բարձր սպառումը կարող է յանգեցնել բորբոքման, ազատ ռադիկալների արտադրութեան աճի (օքսիդատիւ ստրես) եւ միտոքոնդրիալ դիսֆունկցիայի։

Հետազօտողները յաւելում են, որ այս բոլոր գործընթացները կապւած են ճանաչողական անկման եւ նէյրոդեգեներատիւ հիւանդութիւնների, ինչպիսին է Ալցհէյմերի հիւանդութիւնը, առաջացման ռիսկի բարձրացման հետ։ Բացի այդ, ֆրուկտոզան, կարծես, խաթարում է ուղեղում ինսուլինի ազդանշանային ուղին, մի ազդեցութիւն, որը կապւած է ուսուցման ունակութեան նւազման հետ։

Ընդհանուր առմամբ, ուսումնասիրութիւնը ցոյց է տալիս, որ ֆրուկտոզայի չափից շատ օգտագործումը կարող է ոչ միայն յանգեցնել ճարպակալման, այլեւ ստրես առաջացնել ուղեղի վրայ։ Յատկապէս կարեւոր է վերամշակւած սննդի եւ քաղցրացւած ըմպելիքների օգտագործումը։

Նրանք, ովքեր գիտակցաբար ընտրում են բնական, չմշակւած սնունդ եւ խուսափում են ֆրուկտոզայից, ոչ միայն պաշտպանում են իրենց նիւթափոխանակութիւնը, այլեւ հոգեկան առողջութիւնը։ Ամենօրեայ օգտագործման դէպքում խորհուրդ է տրւում ուշադիր կարդալ բաղադրիչների ցանկը եւ խուսափել եգիպտացորենի օշարակ, բարձր ֆրուկտոզային գլիւկոզային օշարակ կամ իզոգլիւկոզ պարունակող մթերքներից։

news.am