Երուսաղէմի պատրիարքարանի Գլխաւոր ժողովը մերժում է իսրայէլցի ներդրողի հետ կնքւած վարձակալութեան պայմանագիրը

Սա վերջին դրւագն է՝ «Կովերի պարտէզը» իսրայէլցի ներդրողին վարձակալութեան տալու շուրջ ծագած վէճում, որը կազմում է Երուսաղէմի պատրիարքարանի Հայկական թաղամասի գրեթէ 25 տոկոսը։

2021 թւականին Հայոց պատրիարք Նուրհան Մանուկեանը պայմանագիր է կնքել իսրայէլցի գործարարի հետ՝ 98 տարով վարձակալութեան յանձնելու պատրիարքարանի 11500 քառակուսի մետր տարածքը՝ շքեղ հիւրանոց կառուցելու նպատակով։

Չնայած բազմաթիւ խնդրանքներին՝ ո՛չ ես, ո՛չ էլ հայ հասարակութիւնը չենք կարողացել տեսնել պայմանագրի պատճէնը: Չենք տեսել նաեւ Պատրիարքարանի եւ Երուսաղէմի հայ համայնքի կողմից վարձակալութեան վաւերականութիւնը վիճարկող երկու դատական հայցերի պատճէնները: Աւելին, հայ համայնքի փաստաբանները պատրաստել են 184 էջանոց փաստահաւաք զեկոյց, որը նոյնպէս գաղտնի է պահւել: Չունենք նաեւ իսրայէլցի ներդրողի կողմից տեղի հայ համայնքի դէմ ներկայացւած հակընդդէմ հայցի պատճէնը:

Կարեւոր է իմանալ պայմանագրի պայմանները: Ի՞նչ էր կոնկրետ պատրիարքը համաձայնւել փոխանցել իսրայէլցի ներդրողին: Ի՞նչ փոխհատուցում էր խոստացել իսրայէլցի ներդրողը պատրիարքարանին վարձակալութեան դիմաց: Արդեօք պայմանագիրը թո՞յլ էր տալիս միակողմանի չեղարկում, թէ՞ դադարեցումը պահանջում էր երկուստեք համաձայնութիւն: Ի՞նչ խախտումների մէջ էին մեղադրւում իսրայելցի ներդրողը եւ Հայոց պատրիարքարանը դատական հայցերում:

Այս կարեւոր փաստաթղթերը թաքցնելու գործում ամենաանհանգստացնողն այն է, որ կողմերն այս վէճը դիտարկում են որպէս մասնաւոր հարց: Պատրիարքարանի ունեցւածքը հետաքրքրում է ամբողջ հայ ժողովրդին, այլ ոչ թէ միայն Պատրիարքարանին կամ տեղական համայնքին: Դարեր շարունակ աշխարհի տարբեր ծայրերից հայ ուխտաւորները առատաձեռն նւիրատւութիւններ են արել, որոնք հնարաւորութիւն են տւել Պատրիարքարանին ձեռք բերել այդ ունեցւածքներից շատերը:

Դատական հայցերի բովանդակութիւնը գաղտնի պահելն անիմաստ է: Որեւէ հայց  դատարան ներկայացնելիս, պատասխանողը ստանում է դրա պատճէնը: Հետեւաբար, ե՛ւ հայ մեղադրողները, ե՛ւ իսրայէլցի պատասխանող կողմը գիտեն դատական հայցերի բովանդակութեան մասին: Անտեղեակ են միայն աշխարհասփիւռ հայերը:

Աւելին, հաշւի առնելով Արեւելեան Երուսաղէմի վիճարկւող քաղաքական կարգավիճակը, այս վարձակալութիւնը կարեւոր է միջազգային հանրութեան, այդ թւում՝ պաղեստինցիների, արաբական կառավարութիւնների, Իսրայէլի պետութեան եւ բոլոր հայերի, մասնաւորապէս՝ Երուսաղէմի նոսրացող հայկական համայնքի համար: Զարմանալի չէ, որ Պաղեստինի իշխանութիւնը բողոքի խիստ նամակ էր յղել Հայոց պատրիարքարանին՝ պատրիարքարանի սեփականութեան մի խոշոր հատւածը իսրայէլցի ներդրողի վերահսկողութեան տակ դնելու որոշման կապակցութեամբ:

Երուսաղէմի պատմական պահապան Յորդանանի թագաւորը եւ Պաղեստինի ազգային ինքնավարութեան ղեկավար Մահմուդ Աբբասը համատեղ յայտարարութիւն էին տարածել՝ մեղադրելով պատրիարքին, միաժամանակ կասեցնելով արքեպիսկոպոս Մանուկեանի ճանաչումը որպէս Երուսաղէմի, Սուրբ Երկրի եւ Յորդանանի Հայ եկեղեցու պատրիարք: Պաղեստինի ինքնավարութեան ներկայացուցիչը նոյնիսկ խոստացել էր վճարել վարձակալութեան պայմանագիրը չեղարկելու դէպքում նախատեսւած տուգանքը:

2021 թւականի պայմանագիրը ստորագրել են Պատրիարքը, Պատրիարքարանի գլխաւոր լուսարարապետ Սեւան արքեպիսկոպոս Ղարիբեանը եւ Պատրիարքարանի  կալւածքների տեսուչ Հայր Պարետ Երէցեանը: Վէճի բռնկումից յետոյ, Պատրիարքը Հայր Երէցեանին դարձրեց քաւութեան նոխազ եւ կարգալոյծ արեց՝ մեղադրելով նրան խաբէութեան մէջ: Անհաւատալի է՝ Պատրիարքը պնդում էր, որ պայմանագիրը ստորագրել է առանց այն կարդալու: Եթէ նա չստորագրեր, միւս երկու ստորագրութիւնները որեւէ նշանակութիւն չէին ունենայ: Ինչպէ՞ս կարող է Պատրիարքը 98 տարւայ վարձակալութեան պայմանագիր կնքել Պատրիարքարանի տարածքի 25 տոկոսի վերաբերեալ՝ առանց նախապէս այն կարդալու կամ իր փաստաբանների իրաւական կարծիքը ստանալու, որոնք, ըստ լուրերի, ներկայ են եղել: Աւելին, նման երկարաժամկէտ վարձակալութեան պայմանագրի կնքումն առանց Գլխաւոր ժողովի հաստատման խախտում է Պատրիարքարանի կանոնադրութիւնը: 2021 թւականին Պատրիարքարանի Միաբանութեան 17 անդամները, որոնք կազմում են նրա գերագոյն մարմնի մեծամասնութիւնը, երկու յայտարարութիւն տարածեցին վարձակալութեան դէմ՝ պնդելով, որ Պատրիարքը լիազօրութիւններ չունէր այն ստորագրելու համար:

Վերջին ամիսներին իսրայէլցի ներդրողը եւ Հայոց Պատրիարքարանը մի քանի անգամ հանդիպել են՝ 2021 թւականի պայմանագիրը վերանայելու համար՝ առաջարկելով կրճատել վարձակալութեան պայմանները, օրինակ՝ տարածքը 11500 քառակուսի մետրից կրճատելով մինչեւ 7200 քառակուսի մետր: Տեղական համայնքը դէմ է եղել առաջարկւող վերանայմանը՝ վախենալով, որ դրան համաձայնելը կը վաւերացնի 2021 թւականի սկզբնական վարձակալութեան պայմանագիրը:

Անցած շաբաթ 20 ականաւոր իսրայէլցի գիտնականներ, իրաւաբաններ եւ մշակութային գործիչներ հրատապ յայտարարութիւն տարածեցին՝ աջակցելով Երուսաղէմի Հայկական թաղամասին եւ մերժելով «Կովերի պարտէզի» վարձակալութեան պայմանագիրը։

Վերջապէս, Պատրիարքարանի Գլխաւոր ժողովի 28 անդամներն աշխարհի տարբեր ծայրերից սեպտեմբերի 24-ին հանդիպեցին Երուսաղէմում՝ առաջարկւող վերանայւած վարձակալութեան պայմանագրի վերաբերեալ պաշտօնական դիրքորոշում ընդունելու նպատակով։

Երկար քննարկումներից յետոյ Գլխաւոր ժողովի անդամների ճնշող մեծամասնութիւնը որոշեց.

1) Եղբայրութեան անդամների կողմից 2021 թւականի հոկտեմբերի 27-ին եւ 2021 թւականի նոյեմբերի 15-ին գործարքը դատապարտող յայտարարութիւնները մնում են ուժի մէջ եւ պարտաւորեցնող են։

2) 2021 թւականի յուլիսի 8-ին ստորագրւած «Կովերի պարտէզի» 2021 թւականի վարձակալութեան պայմանագիրը համարւում է անօրինական, հակականոնական եւ անվաւեր՝ Գլխաւոր ժողովի հաստատման բացակայութեան պատճառով։

3) Գլխաւոր ժողովը պաշտօնապէս մերժում է թէ՛ յաւելւածը, թէ՛ միջնորդութեամբ ձեռք բերւած հաշտութեան համաձայնագիրը։

4) Ստեղծւել է հինգ հոգեւորականներից կազմւած յանձնաժողով՝ Պատրիարքարանի իրաւաբանի հետ միասին՝ շարունակելու հետապնդել իսրայէլցի ներդրող «Xana Gardens» ընկերութեան դէմ ներկայացւած չեղարկման հայցը:

Մնում է տեսնել, թէ ինչ որոշում կը կայացնի իսրայէլական դատարանը Պատրիարքի կողմից 2021 թւականին ստորագրւած վարձակալութեան պայմանագրի օրինականութեան վերաբերեալ։

ՅԱՐՈՒԹ ՍԱՍՈՒՆԵԱՆ

«Կալիֆորնիա կուրիէր»

www.TheCaliforniaCourier.com

Թարգմանութիւնը՝ ՌՈՒԶԱՆՆԱ ԱՒԱԳԵԱՆԻ