Անդրէյ Արեշեւ. «Հայկական ժառանգութեան ալբանացման միտումը սկսւել է շատ վաղուց»
Ռուս քաղաքագէտ, Ռազմավարական մշակոյթի հիմնադրամի փորձագէտ Անդրէյ Արեշեւը Alpha News-ին մեկնաբանել է Արցախի հայկական մշակութային եւ պատմական ժառանգութեան Ադրբեջանի՝ «ալբանականացման» քաղաքականութիւնը։
Օրերս յայտնի դարձաւ, որ Ադրբեջանի իշխանութիւնները մտադիր են Հադրութի Սուրբ Յարութիւն եկեղեցին «վերակառուցել»։
«Դէ, սա նման առաջին գործողութիւնը չէ։ Որքան կարող ենք դատել Ադրբեջանի կողմից օկուպացւած տարածքներից եկող հատւածային ռեպորտաժներից եւ տեսահոլովակներից, նմանատիպ գործընթացներ նկատւում են Շուշիում՝ Ղազանչեցոցի հետ կապւած։ Կարծում եմ, որ նմանատիպ միտումները չեն շրջանցի տարածաշրջանի միւս հայկական եկեղեցիները, ինչպիսիք են Գանձասարը, Դադիվանքը, ցաւօք:
Տարածաշրջանի մշակութային ժառանգութեան իբր վերականգնման, այդ թւում՝ հայկական պատմա-մշակութային ժառանգութեան ալբանացման միտումը Ադրբեջանում ընդունւել է ո՛չ երէկ, ո՛չ այսօր: Մենք գիտենք, որ 2020 թւականի իրադարձութիւններից յետոյ Ադրբեջանի իշխանութիւնների վերահսկողութեան տակ գտնւող տարածքներում, մասնաւորապէս՝ Քելբաջարում, Լաչինում եւ մի շարք այլ շրջաններում, նոյն Հադրութում տեղեկութիւններ են ստացւել այսպէս կոչւած ուդիական ծառայութիւնների մասին, Դադիվանքում գտնւող այսպէս կոչւած ուդի ծխական համայնքը։
Հաշւի առնելով կրօնի եւ քաղաքականութեան սերտ յարաբերութիւնները, ցանկացած կրօնական գործունէութիւն, այո, եւ յատկապէս հակամարտող շրջաններում ակտիւութիւն եւ այս վայրերից հեռացած մարդկանց պատմական, մշակութային եւ կրօնական ժառանգութեան վերաշարադրումը, ով է հեռացել այս վայրերից, այո, դա, ցաւօք, դժւար թէ ինչ-որ սահմանով սահմանափակւի։ Եւ այստեղ, ցաւօք, պետական կառոյցներն անում են այն, ինչ ուզում են։ Ամէն դէպքում, այս հարցը բաւականին բարդ է եւ, ի դէպ, միայն Կովկասին չէ։ Մենք տեսնում ենք, թէ ինչ է կատարւում, այսպէս ասած, Ուկրաինայում եւ որոշ այլ ոլորտներում։ Ցաւօք սրտի, այս կարգի հարցերը պատանդ են պետական քաղաքականութեան եւ, առաջին հերթին, զէնքի ուժով իրականացւող քաղաքականութեանը»,- կարծում է Արեշեւը։
Հարցին, թէ ինչ կարող է անել Հայաստանը՝ կապւած Արցախի օկուպացւած տարածքներում Ադրբեջանի բարբարոսական գործողութիւնների հետ, Անդրէյ Արեշեւը թերահաւատօրէն է արտայայտել Հայաստանի իշխանութիւնների գործողութիւնների վերաբերեալ՝ միաժամանակ յոյս ունենալով, որ միայն Հայ եկեղեցու կառոյցներն ամբողջութեամբ կարող են տարբեր հարթակներում խթանել հայկական մշակութային օրակարգը:
«Ի՞նչ կարող էր անել Հայաստանը։ Դէ, Հայաստանի իշխանութիւնները, որքան հասկանում եմ, այս հարցում առանձնապէս ոչինչ չեն պատրաստւում անել։ Կարծում եմ, որ միայն ջանքեր են մնում Հայ Առաքելական Եկեղեցու երկու կաթողիկոսների թեմերի մակարդակով եւ, ասենք, կրթական գործունէութիւն՝ ուղղւած Լեռնային Ղարաբաղի կրօնական եւ մշակութային զարգացման եւ արտաքին տեսքի իրական պատկերի պահպանմանն ու առաւելագոյնի հասցնելուն, այս դէպքում նրա սահմաններից դուրս՝ Հայաստանում եւ որտեղ հնարաւոր է»,- եզրափակել է փորձագէտը։
