Ծննդեան եւ Աստւածայայտնութեան տօնը՝ Ատրպատականի հայոց թեմում

Ատրպատական, ազգային առաջնորդարան, Թաւրիզ – Աշխարհաքաղաքական կեանքը եւ դրանում մեր հայրենիքի եւ հայ ժողովրդի իրավիճակը վերլուծական մօտեցմամբ ներկայացնելով, Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ՝ Տ. Գրիգոր արք. Չիֆթճեանը Սուրբ Ծննդեան տօնի իր պատգամը կենտրոնացրեց, ազգերի ընտանիքում մեր ժողովրդի արժանապատիւ տեղ ունենալու գաղափարի շուրջը: Աշխարհի հնագոյն ազգերից լինելով, Սրբազան Հայրը փորձ կատարեց ճշտել դրա տեղը, որը ինչ-ինչ պատճառներով մշուշոտւել է ներկայ ժամանակներում:

Սրբազան Հայրը սուրբ պատարագի պահին բոլոր հաւատացեալների ուշադրութիւնը հրաւիրեց քաղաքակիրթ ներկայ աշխարհի ճակատին երեւացող խարանը տեսնելու, որը իրար հետ պատերազմական լեզւով խօսելու ամօթալի եւ անքաղաքակիրթ ձեւն է. «Մարդկութեան Փրկչի ծնունդը Բեթղեհէմում, սիրոյ, համերաշխութեան եւ խաղաղութեան երաշխիքն էր: Մարդը դաւաճանեց իր Աստծուն, մինչեւ այսօր պատերազմի միջոցով իրար հետ խօսելու ձեւը պահպանելով, ինչ որ անցեալի մութ ու տգիտութեան դարերի փոխյարաբերական լեզուն էր մարդկանց»,- ասաց Սրբազան Հայրը:

Յունւարի 5-ին եւ 6-ին-ին, Ատրպատականի հայոց թեմի ժողովրդի հաւատաւոր զաւակները ազգային-եկեղեցական տօների հանդէպ նախանձախնդիր գիտակցութեամբ եւ հոգեկան բաւարարութեամբ նշեցին Յիսուս Քրիստոսի Սուրբ Ծննդեան եւ Աստւածայայտնութեան տօները, համախումբ ներկայանալով իրենց շրջանների սուրբ եկեղեցիները:

ա.- Ճրագալոյցի սուրբ պատարագ

Յունւարի 5-ի երեկոյեան, Ատրպատականի հայոց թեմի եկեղեցիներում Ճրագալոյցի սուրբ պատարագ մատուցւեց. վառւեցին ճրագները ըստ աւանդութեան, նշելու համար Քրիստոսի Սուրբ Ծնունդը եւ նախապատրաստւելու, յաջորդ օրւայ մեծ տօնին՝ Սուրբ Մկրտութեան եւ Աստւածայայտնութեան:

Թաւրիզում, Լիլաւա թաղամասի Ս. Սարգիս եկեղեցում եպիսկոպոսական հանդիսաւոր ս. պատարագ մատուցեց Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ՝ Տ. Գրիգոր արք. Չիֆթճեանը, իսկ խորանին սպասարկեցին եկեղեցու սարկաւագաց եւ դպրաց դասերը: Առաքելական նամակի ընթերցումը կատարեց Քարմէն Աբրահամեանը: Սուրբ պատարագի քառաձայն երգեցողութիւնը կատարւեց «Կոմիտաս» երգչախմբի կողմից, ղեկավարութեամբ երաժիշտ Վարդան Վահրամեանի: Ուրմիայի Ս. Ստեփանոս ծխական եկեղեցում պատարագեց Տ. Մարտիրոս քհնյ. Ղուկասեանը, իսկ երգեցողութիւնը կատարւեց «Նարեկացի» երգչախմբի կողմից, ղեկավարութեամբ Օֆելիա Սայեադեանի:

ա. Սուրբ Ծննդեան տօնը՝ Թաւրիզում

Յունւարի 6-ի առաւօտեան ժամը 11:00-ին, Ս. Սարգիս եկեղեցում եպիսկոպոսական հանդիսաւոր ս. պատարագ մատուցեց, Քրիստոսի Մկրտութեան Ջրօրհնեաց կարգը կատարեց եւ այս առիթով իր առաջնորդական պատգամը տւեց, Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ՝ Տ. Գրիգոր արք. Չիֆթճեանը:

Ս. պատարագին ներկայ գտնւեցին պետական հիւրեր եւ մուսուլման կրօնաւորներ, ինչպէս Ատրպատականի արեւելեան նահանգապետի Ա տեղակալ դոկտ. Թորաբ Մոհամմադի, Քաղաքային խորհրդից հոջ. Բերգի, Կուսակալը, Հրիտակւած կալւածների վարչութեան պետը, Իսլ. Մշակոյթի եւ առաջնորդութեան նախարարութեան գծով ընդհ. տնօրէնը, Փոքրամասնութեանց գրասենեակի տնօրէնը, եւ այլ հիւրեր, շուրջ յիսուն հոգի:

Իր քարոզի ընթացքում Սրբազան Հայրը կարեւորութեամբ շեշտեց ինքնավստահութեան գաղափարը, եւ այն ճկուն դիւանագիտութիւնը, որը մեր ազգային հպարտութեան պատճառով բացակայում է մեր կեանքից. «Մենք լաւագոյնն ենք, մենք ամէն ինչ իմանում ենք, մենք լաւագոյն մշակոյթն են ժառանգել. մենք, մենք մենք: Ազգային սոյն հպարտութիւնը դրական երեւոյթ է, մեր ինքնութիւնը ամրապնդող, մեզ ներքնապէս զօրացնող, սակայն դրա չարաշահումը կուրացնում է մեզ ազգովին: Այս տխուր իրավիճակում ենք գտնւում ներկայումս, եւ ինքնարթնութեան կարիք ունենք հաւաքաբար», – ասաց Սրբազան Հայրը, մաղթելով, որ Փրկչի ծնունդով աւելի զօրացած, մեր հաւաքական գիտակցութիւնը ուշքի կը հրաւիրենք եւ ազգային գոյապայքարի նոր ուղի կը բացենք մեզ համար:

Վերջապէս, նա անդրադարձաւ այն իրողութեան, որ աշխարհաքաղաքական խաղերը չեն թողնում, որ մենք մեր լիարժէք տեղը գրաւենք ազգերի ընտանիքում. «Մենք մեր դարաւոր պատմութեամբ հարուստ ազգ ենք: Միայն ինքնագիտակցութեան ենք գալու, որպէսզի կարողանանք մեր ճիշտ տեղը գրաւել ազգերի ընտանիքում: Իրար ատեցողութիւնը, ներքին հակամարտութիւնները միայն ինքնախաբէութիւն են: Մէկ ճակատ կազմելու մէջ է գաղտնիքը, որ մեզ դուրս է բերելու ներկայ անել կացութիւնից»,- ասաց Սրբազան Հայրը:

Ս. եւ անմահ պատարագի աւարտին, տեղի ունեցաւ Յիսուսի Սուրբ Մկրտութեան ու Աստւածայայտնութեան արարողութիւնը խաչահանգիստով: Խաչքաւորի պատիւը տրւեց փոքրիկ Լէօ Ասատրեանին, որը ջրից դուրս բերւած արծաթեայ խաչը ձեռքերում պահելով, այն համբուրել տւեց բոլոր հաւատացեալներին: Սրբալոյս Միւռոնով սրբագործւած ջուրը ապա բաշխւեց հաւատացեալ ժողովրդին:

Սրբազան Հայրը պատարագի աւարտին ողջունեց պետական հիւրերին, անդրադառնալով անցնող տարւայ դժւար տարի լինելու իրողութեանը, սակայն շեշտելով, Իրանի Իսլամական Հանրապետութիւնում բոլոր ազգութիւնների եւ կրօնների միասնական կեցւածքը այնպիսի ուժ է, որը այս երկրի թշնամիները չեն կարող տապալել. «Մեր միասնականութիւնն է մեր հզօրութեան աղբիւրը: Բռնի տեղահանութիւններ, ցեղասպանութիւն, Գազայում անմեղ մարդկանց կոտորած, քաղաքակիրթ մարդկութեան համար բնաւ յարմար կացութիւններ չեն: Բայց մեր միասնականութեամբ դիմադրելու ենք բոլորին»,- ասաց Սրբազան Հայրը:

Պետական ներկայացուցիչների անունից շնորհաւորական խօսք ուղղեց Մշակոյթի եւ Փոքրամասնութիւնների հիմնարկութեան ընդհ. տնօրէն դոկտ. Բելաղին քրիստոնէական սուրբ տօնը բոլոր ժողովուրդների համար բարեբեր ներկայացնելով: Նա լաւագոյն բարեմաղթանքներ փոխանցեց Սրբազան Հօրը, Թեմական խորհրդին եւ Ատրպատականի հայ համայնքին, որոնց օրինակելի քաղաքացիներ լինելու երեւոյթը շեշտեց:

Թեմական խորհրդի ատենապետ Գագիկ Ջորջեանը շնորհակալութեան խօսք ուղղեց պետական հիւրերին, թեմի բոլոր կառոյցների եւ հայ համայնքի անունից:

Նոյն օրը, կէսօրից յետոյ, ազգային առաջնորդարանի «Էմիլ Յակոբեան» դահլիճում տեղի ունեցաւ Սրբազան Հօր Ս. Ծննդեան ընդունելութիւնը, կազմակերպութեամբ Թաւրիզի եկեղեցիների Կանանց Խնամակալ մարմնի: Թեմի բոլոր կազմակերպութիւնների եւ միութիւնների ներկայացուցիչները, ինչպէս նաեւ անհատ անձինք ներկայացան դահլիճ, շնորհաւորելու համար Սուրբ Ծննդեան տօնը:

Պատգամաւորական ժողովի եւ Թեմական խորհրդի անդամները Սրբազան Հօր կողքին ընդունեցին համայնքի բոլոր զաւակների շնորհաւորանքը եւ նոյն առիթով հիւրասիրւեցին ազգային առաջնորդարանում: Սրբազան Հայրն այս առիթով իր գնահատանքը յայտնեց Խնամակալ մարմնի կանանց, որոնք բծախնդրօրէն հետեւում են մեր բոլոր եկեղեցիների բարեզարդման եւ կանոնաւոր պահպանման նւիրական գործին: Խնամակալ մարմնի վարչութիւնը այս առիթով յատուկ նւէրներ ներկայացրեց առաջնորդ Սրբազան Հօր եւ մեր եկեղեցիներում սպասարկող բոլոր նւիրեալներին:

բ. Սուրբ Ծննդեան տօնը՝ Ուրմիայում

Ուրմիայի Ս. Ստեփանոս ծխական եկեղեցում առաւօտեան ժամը 10:30-ին Սուրբ Ծննդեան պատարագ մատուցեց եւ Սրբազան Հօր պատգամը ընթերցեց Տ. Մարտիրոս քհնյ. Ղուկասեանը, իսկ ս. պատարագի երգեցողութիւնը կատարւեց եկեղեցու «Նարեկացի» երգչախմբի միջոցով, ղեկավարութեամբ Օֆելիա Սայեադեանի:

Ուրմիահայ հաւատացեալները եկեղեցում խուռներամ բազմութեամբ մասնակից դարձան սուրբ պատարագին եւ փոխանակեցին տօնի ողջոյնը, ասելով՝ «Քրիստոս ծնաւ եւ յայտնեցաւ, ձեզ եւ մեզ մեծ աւետիս»:

Ս. պատարագի աւարտին տեղի ունեցաւ Յիսուսի Մկրտութեան արարողութիւնը, խորհրդանշելով Քրիստոսի աստւածայայտնութիւնը եւ փրկագործական առաքելութեան եւ երեքամեայ երկրաւոր քարոզչութեան սկիզբը: Խաչքաւոր ազգային բարերար Էդիկ Մեջլումեանը Սուրբ Խաչը դուրս բերելով ջրից, համբուրել տւեց բոլոր հաւատացեալներին: Այս առիթով Խնամակալ մարմինը յատուկ շշեր էր պատրաստել, Քրիստոսի ծննդեան պատկերով, որպէսզի աւելի հեշտօրէն հաւատացեալները օրհնւած ջուրը իրենց հետ տանեն տուն:

գ. Ս. Ծննդեան տօնը՝ Գեարդաբադում

Շաբաթ, յունւարի 6-ին կէսօրից յետոյ ժամը 15:00-ին, Գեարդաբադի Ս. Գէորգ եկեղեցում Ս. Ծննդեան տօնի առիթով տեղի ունեցաւ ժամերգութիւն եւ Ջրօրհնէք, Տ. Մարտիրոս քհնյ. Ղուկասեանի ձեռամբ: Խաչքաւորի պատիւը տրւեց Մարտիկ Ֆարհադեանին: Ապա, գիւղի հաւատացեալ ժողովուրդը հաղորդւեց Քրիստոսի Սուրբ Մարմնով եւ Արեամբ:

դ. Պաշտօնական ընդունելութիւն՝ Ուրմիայի «Արամ Մանուկեան» սրահում

Կիրակի, կէսօրից յետոյ ժամը 16:00-ից 18:00-ը, Ուրմիայի Ս. Ստեփանոս եկեղեցու «Արամ Մանուկեան» սրահում տեղի ունեցաւ տեղի հայ համայնքի Սուրբ Ծննդեան ընդունելութիւնը, նախագահութեամբ Ատրպատականի հայոց թեմի առաջնորդ Տ. Գրիգոր արք. Չիֆթճեանի եւ կազմակերպութեամբ Գործակալական խորհրդի, գլխաւորութեամբ ատենապետ Վանիկ Յակոբեանցի: Սոյն պաշտօնական հրաւէրին ուրմիահայութեանը շնորհաւորելու էին եկել քաղաքի Ուրբաթօրեայ աղօթապետ Ղորէյշին, արեւմտեան Ատրպատականի նահանգապետ Մոթամեդեանը, կուսակալ Ամերին, Իսլ. Մշակոյթի հիմնարկութեան տնօրէն Նոռուզին, դոկտ. Համզիզադէն, հոջ. Ղանիզադէն, սարդար դոկտ. Ռահիմ Ջահանբախշը, Թեհրանի եւ հիւսիսային իրանահայութեան պատգամաւոր դոկտ. Արա Շահվերդեանը, ազգային բարերար տէր եւ տիկին Էդիկ եւ Սանդրա Մեջլումեանները, Պատգամաւորական ժողովի դիւանի բ ատենապետ եւ բ ատենադպիր Սաքօ եւ Սարինէ Մեջլումեանները, նոյն խորհրդի անդամներ, Թեմական խորհրդի ատենապետ Գագիկ Ջորջեանը, ասորի, կաթոլիկ եւ աւետարանական համայնքների հոգեւոր հայրեր, Տ. Մարտիրոս քհնյ. Ղուկասեան, ուրմիահայ կազմակերպութիւնների եւ միութիւնների անդամներ, Ռահւա եւ Գեարդաբադ գիւղերի հոգաբարձութեան անդամներ եւ բարեպաշտ ժողովրդի զաւակներ:

Բացման խօսքը կատարեց Սարինէ Մեջլումեանը, Յիսուսի Ծննդեան տօնի առիթով բարի գալուստ մաղթելով բոլորին: Նա տօնական օրւայ իմաստը շեշտեց յատկապէս քրիստոնեաների համար, շնորհակալութիւն յայտնելով այն յարգանքին, որ հայ համայնքի հանդէպ ցուցաբերել էր տեղի կրօնական եւ քաղաքական իշխանութիւնը, իր պատասխանատուների ներկայութեամբ:

Սրբազան Հայրը խօսք առնելով երախտագիտութիւն յայտնեց Իրանի Իսլամական Հանրապետութեան ունեցած հոգածութեան, յատկապէս հայ համայնքի նկատմամբ: Նա անդրադարձաւ աշխարհաքաղաքական այն տխուր պատկերին, որը պարզւել է Պաղեստինի հողերում, Գազայի անմեղ ժողովրդի կոտորածով. «Տօնական օրերում ենք ապրում, սակայն մեր սրտում մեծ ցաւ կայ, ի տես Գազայի մեր եղբայրների եւ քոյրերի սպանդին: Աղօթում ենք, որ Աստւած վերահաստատի խաղաղութիւնը, որը այսօր ամենամեծ բացական է աշխարհի կեանքից: Արդարութեան վրայ հիմնւած խաղաղութիւն է մեզ պէտք, այլապէս խաղաղութիւն չի կարող լինել»,- ասաց Սրբազան Հայրը:

Վերջում արտայայտւեց աղօթապետ Խորէյշին: Նա միաստւածեան կրօնների ուսուցումներից վերցնելով օրինակները, ցոյց տւեց, որ Ս. կոյս Մարիամի մասին ինչքան յարգանք է արձանագրւել Ղուրանում: Քրիստոնեայ եւ մուսուլման կրօնների փոխադարձ գործակցութեան եւ յարգալից փոխյարաբերութեան օրինակը գովելի համարեց նա:

Ընդունելութեան ամբողջ տեւողութեանը ներկաները հիւրասիրւեցին, շնորհաւորելով միմեանց, ու բարի օրեր մաղթելով:

ե. Մեռելոց՝ յիշատակի հոգեհանգիստ

Յայտնենք, որ կիրակի, յունւարի 7-ին «Յիշատակ Մեռելոց»-ի առիթով, Թաւրիզի Ս. Շողակաթ եկեղեցում առաջնորդ Սրբազան Հօր նախագահութեամբ եւ Ուրմիայի գիւղերի գերեզմանատներում՝ Տէր Հօր միջոցով, հերթաբար տեղի ունեցան հոգեհանգստեան եւ գերեզմանօրհնէքի արարողութիւններ: Նոյն օրն իսկ, երեկոյեան, սկսւեց տնօրհնէքի աւանդական արարողութիւնը, Ս. Ծննդեան աւետիսը տանելու համար բոլոր հայ տներին: