ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ. ԱՊԱՒԻՆԵԼ Է ՊԷՏՔ ԱՐՀԱՒԻՐՔՆԵՐԻՑ ՎԵՐ ՅԱՌՆԵԼՈՒ ՀԱՅԻ ՈԳՈՒՆ

Հայ ժողովուրդը Հայոց Ցեղասպանութեան 109-ամեակը դիմաւորում է ներհայկական խորը ճգնաժամի պայմաններում:

2023 թւականի սեպտեմբերը մեզ համար նշանաւորւեց Հայրենիքի կարեւոր մի հատւածի՝ Արցախի կորուստով: ՀՀ գործող իշխանութիւնների յանցաւոր անգործութեան պայմաններում Ադրբեջանը գրաւեց Արցախը՝ հարիւր հազարաւոր մեր հայրենակիցներին դարձնելով տնաւեր ու բնաւեր:

Ցաւով, եւս մէկ անգամ պէտք է արձանագրենք, որ Արցախի կորստին հետեւած ամիսների ընթացքում ՀՀ գործող իշխանութիւնները ոչ միայն իրավիճակը շտկելուն եւ փրկելուն ուղղւած որեւէ քայլ չձեռնարկեցին, այլ, ընդհակառակը, հաւատարիմ իրենց հարազատ ձեռագրին, յանուն իշխանութեան պահպանման, ի գին Հայոց Պետականութեան, ՀՀ ինքնիշխանութեան, մեր ազգային իղձերի, նպատակների եւ իդէալների փորձեցին առաջ տանել իրենց պատւիրատուների կողմից թելադրւած հակազգային եւ թշնամահաճոյ քաղաքականութիւնը:

Եւ հէնց այդ քաղաքականութեան շրջանակում էր, որ բոլորովին նոր մակարդակի բարձրացւեց ազգային գաղափարախօսութեան եւ աշխարհընկալման դէմ պայքարն իր բոլոր բաղադրիչերով եւ առանցքներով հանդերձ:

Երկրի վարչապետի պաշտօնն զբաղեցնող անձի դէմքով սկսւեց գեներացւել եւ տիրաժաւորւել հակազգային եւ հակապետական այնպիսի թէզեր, ինչպիսիք են.

-Հայոց ազգային իղձերի մարմնաւորումը համարւող բիբլիական Արարատի խորհրդի եւ նշանակութեան քամահարելը,

-պետական խորհրդանիշերի՝ զինանշանի եւ օրհներգի թերարժեւորումը,

-Անկախութեան Հռչակագրի բարոյա-քաղաքական առանցքային նշանակութիւնը կասկածի տակ առնելն ու այն անվտանգային մարտահրաւէր համարելը,

-Արցախի հարցը փակւած համարելը, այն Ադրբեջանի տարածք ճանաչելն ու արցախահայութեան վերադարձի հնարաւորութեան բացառումը,

-հայաջնջումն ու Հայաստանի՝ որպէս անկախ պետական միաւորի իսպառ վերացումն իր օրակագային գլխաւոր նպատակը հանրահռչակած թուրք-ադրբեջանական ալիանսի հետ յարաբերութիւնները կարգաւորելուն եւ «բարեկամանալուն» ուղղւած տարաբնոյթ ջանքերն ու յայտարարութիւնները,

-յանուն «խաղաղութեան» պատրանքի, երկրի ինքնիշխան տարածքների յանձնումը թշնամուն արտաքին քաղաքականութեան առանցք դարձնելը,

-հայրենիք հասկացութիւնն առկայ պետական սահմանների տարածքով բնութագրումն, ու «իրական» եւ «պատմական» Հայաստանները միմեանց հակադրելու շինծու գաղափարի առաջ քաշումը,

-Ապրիլի 24-ի նախաշեմին, Հայոց Ցեղասպանութիւնն ու պահանջատիրական պայքարն առ ոչինչ դարձնելուն ուղղւած, Ցեղասպանութեան զոհերին անուն առ անուն ցուցակագրելու մտագարութիւնն ասպարէզ նետելը:

Ակնյայտ է, որ այս բոլորը կոչւած են աւելի թուլացնելու առանց այն էլ խարխլւած Հայոց Պետականութեան հիմքերը: Այս համատեքստում, կոյր պէտք է լինել չտեսնելու համար, որ Հայոց Պետականութիւնը չափազանց փխրուն վիճակում է: Առկայ բազմաբովանդակ մարտահրաւէրներն արդէն բնութափոխւել են՝ վերածւելով մահացու վտանգի՝ յղի անդառնալի եւ աղէտալի հետեւանքներով: Մահացու այդ վտանգների էպիկենտրոնն այսօր Տաւուշում է, իսկ վաղը հաստատ տեղափոխւելու է Գեղարքունիք, Սիւնիք կամ էլ Արարատ:

Այս ճգնաժամային պայմաններում, մենք առաջինը ներքին ճակատում պարտւելու իրաւունքը չունենք: Օր առաջ անհրաժեշտ է կարգաւորել թիկունքը՝ ազատւելով ներքին թշնամուց, որից յետոյ միայն հնարաւոր կը լինի արտաքին վտանգների չէզոքացումը: Սա համազգային օրակարգ է, որի շուրջ պէտք է կենտրոնացւի ողջ հայութեան ներուժը՝ Հայաստանում եւ Սփիւռքում: Սա առանձին վերցրած տաւուշցու, շիրակցու, արցախցու, կամ էլ սփիւռքահայի պայքար չէ: Սա բոլորիս պայքարն է, կենաց մահու կռիւը:

Պատմութիւնը մեզ սովորեցրել է, որ կեանքը միայն յաղթանակների անընդհատ երթ չէ: Յաղթանակներին ու մագընթացութիւններին կարող են հետեւել պարտութիւններն ու տեղատւութիւնները, եւ՝ հակառակը: Սա է կեանքի անբեկանելի օրէնքը, որից անհնար է խուսափել:

Պարտութիւնը կեանքի արահետում սթափեցնող յատկութիւն ունի: Բացառութիւն չէ նաեւ տեղատւութեան մեր այսօրւայ օրը: Այն ցաւալի ու ողբերգական հանգրւան է միայն, մէկը տեղատւութեան այն բազմաթիւ հանգրւաններից, որոնցով լեցուն է մեր պատմութեան հազարամեակների երթը: Կարեւորը սակայն այն է, որ թոյլ չտանք, որ տեղատւութեան ու նահանջի այս հանգրւանը դառնայ անշրջելի:

Հետեւաբար՝ չպէտք է ընկրկենք անելանելի թւացող առկայ իրավիճակի առջեւ: Ընդհակառակը, այն պէտք է խթան հանդիսանայ մեզ՝ վերաիմաստաւորելու մեր անցած ուղին, վերհանելու եւ սրբագրելու սխալներն ու բացթողումները՝ յանուն յաղթանկների վերադարձի պայքարը կրկնակի-եռակի եռանդով վերսկսելու համար:

Իսկ այդ ճանապարհին մեզ անհրաժեշտ է մարտնչելու, ապրելու եւ յաղթելու այն ոգին, որի շնորհիւ ցեղասպանութեան արհաւիրքից փրկւած հայոց բեկորներին յաջողւեց վեր յառնել մոխիրներից՝ ցեղասպանութիւնից ընդամէնը երեք տարի անց կերտելով անկախ Պետականութիւն:

Այդ ոգին է մեզ անհրաժեշտ այսօր: Այդ ոգին է, որ պէտք է վերարթնացնենք մեր մէջ, այդ ոգին է, որ երաշխաւորելու է մեր այսօրւայ եւ վաղւայ օրը: Դրա շնորհիւ է, որ մեզ կը յաջողւի յաղթահարել անյաղթահարելի թւացող մեր այսօրւայ փորձութիւններն ու մարտահրաւէրները եւ շարժւել առաջ՝ կորցրածը վերականգնելու եւ նոր յաղթանակներ կերտելու համար: