Որքանո՞վ է վտանգաւոր 2024 YR4 աստերոիդը, որը կարող է ընկնել Երկրի վրայ 2032 թւականին
«ԱԼԻՔ» – Աստղագէտները ուշադիր յետեւում են 2024 YR4 աստերոիդին, որը կարող է բախւել Երկրին 2032 թւականի դեկտեմբերի 22-ին։ NASA-ի գնահատմամբ՝ հարւածի հաւանականութիւնը 1.6% է, ինչն այս աստերոիդը դարձնում է յատուկ ուշադրութեան արժանի օբիեկտ։ Սակայն գիտնականները նշում են, որ լրացուցիչ դիտարկումները կարող են փոխել կանխատեսումները եւ բացառել վտանգը։
Ի՞նչ է յայտնի այս աստերոիդի մասին
2024 YR4-ը առաջին անգամ յայտնաբերւել է 2024 թւականի դեկտեմբերի 27-ին՝ Չիլիի El Sauce աստղադիտարանում։ Նախնական հաշւարկներով՝ աստերոիդի տրամագիծը կազմում է 40-ից 90 մետր, ինչը համադրելի է ֆուտբոլի դաշտի չափերի հետ։ Դեռ 2024 թւականի վերջում այն ընդգրկւել է NASA-ի մշտական մոնիթորինգի ենթակայ օբիեկտների ցանկում։
The Planetary Society-ի գլխաւոր գիտաշխատող Բրիւս Բեթսը վստահեցնում է.
«Մենք շարունակում ենք տւեալներ հաւաքել, եւ ամենայն հաւանականութեամբ առաջիկայ ամիսներին բախման հաւանականութիւնը կը նւազի մինչեւ զրօ»։
Նմանատիպ իրավիճակ եղել է նաեւ 2004 թւականին՝ Ապոֆիս աստերոիդի դէպքում, որը սկզբում համարւում էր պոտենցիալ վտանգաւոր, սակայն հետագայ հաշւարկները բացառեցին նրա անկման վտանգը։
Ինչպիսի՞ն կարող են լինել հետեւանքները
Եթէ 2024 YR4-ը իսկապէս ընկնի Երկրի վրայ, հետեւանքները կախւած կը լինեն հարւածի վայրից։ Հնարաւոր բախման գօտիները ներառում են Խաղաղ եւ Ատլանտեան ովկիանոսները, ինչպէս նաեւ Հարաւային Ամերիկան, Աֆրիկան եւ Հարաւային Ասիան։
Այս աստերոիդը դասւում է այսպէս կոչւած «քաղաքասպանների» (city killers) կատեգորիային։ Եթէ այն մուտք գործի մթնոլորտ, դրա պայթիւնի հզօրութիւնը կարող է գերազանցել Հիրոսիմայի ատոմային ռումբի պայթիւնը 500 անգամ։ Չնայած այն, ամենայն հաւանականութեամբ, չի ստեղծի խառնարան, դրա հետեւանքով առաջացած աւերածութիւնները կարող են լինել կործանարար։ Օրինակ՝ 1908 թւականին Տունգուսեան պայթիւնի ալիքը տապալեց ծառերի մօտ 2,000 քառակուսի կիլոմետր տարածքում։
Եթէ աստերոիդը պայթի ովկիանոսի վերեւում, դա կարող է առաջացնել ցունամի, յատկապէս եթէ պայթիւնի էպիկենտրոնը լինի ափի մօտ։
Հնարաւո՞ր է կանխել բախումը
Գիտնականները վստահ են, որ հաստատւած սպառնալիքի դէպքում մարդկութիւնը կունենայ բաւականաչափ ժամանակ միջոցներ ձեռնարկելու համար։ 2022 թւականին NASA-ն յաջողութեամբ իրականացրեց DART առաքելութիւնը, որի ընթացքում տիեզերական զոնդի օգնութեամբ փոխւեց մի աստերոիդի ուղեծիրը։ Նման մեթոդ կարող է կիրառւել նաեւ 2024 YR4-ի դէպքում։
Այլընտրանքային տարբերակներն են.
– Լազերային գոլորշիացում, որը կը փոխի աստերոիդի շարժման ուղղութիւնը:
– Գրաւիտացիոն տրակտոր՝ տիեզերական սարք, որը աստիճանաբար կը շեղի աստերոիդին իր գրաւիտացիայի շնորհիւ:
– Բնակչութեան տարհանում՝ եթէ այլ միջոցներ անարդիւնաւէտ լինեն։
NASA-ի ներկայացուցիչ Քելլի Ֆասթը վստահեցնում է, որ անհանգստանալու կարիք չկայ.
«Մենք ունենք անհրաժեշտ տեխնոլոգիաներ՝ աղէտը կանխելու համար»։
Այսպիսով…
Չնայած այն հանգամանքին, որ 2024 YR4-ը մնում է յատուկ ուշադրութեան կենտրոնում, նրա Երկրին բախւելու հաւանականութիւնը չափազանց փոքր է։ Գիտնականները շարունակելու են ուսումնասիրել նրա ուղեծիրը առաջիկայ ամիսներին, եւ, ամենայն հաւանականութեամբ, վտանգը կը բացառւի։ Իսկ եթէ նոյնիսկ ռիսկը պահպանվի, մարդկութիւնը արդէն ունի փորձւած եւ արդիւնաւէտ տեխնոլոգիաներ՝ այն չէզոքացնելու համար։
