Nature Nanotechnology. ԴՆԹ-ի կարճ շղթաները հակամարմիններից աւելի ճշգրիտ են ճանաչում վիրուսները

Շվէյցարիայի Լոզանի դաշնային պոլիտեխնիկական դպրոցի գիտնականները մշակել են ԴՆԹ մոլեկուլների ստեղծման նոր տեխնոլոգիա, որոնք ունակ են աւելի ճշգրիտ եւ ամուր կապւել վիրուսային սպիտակուցների հետ, քան աւանդական հակամարմինները։ Աշխատանքը հրապարակւել է Nature Nanotechnology ամսագրում։

Խօսքն ապտամերների՝ ԴՆԹ-ի կամ ՌՆԹ-ի կարճ շղթաների մասին է, որոնք կարող են ընտրողաբար կապւել որոշակի մոլեկուլների հետ։ Դրանք օգտագործւում են ախտորոշման եւ թերապիայի մէջ, եւ ի տարբերութիւն հակամարմինների, կարող են սինթեզւել լաբորատորիայում, ինչը դրանք դարձնում է աւելի էժան եւ կայուն։

Սակայն մինչ այժմ ապտամերները, որպէս կանոն, եղել են «մեկական», այսինքն՝ կապւել են թիրախային սպիտակուցի մէկ կէտի հետ։ Սա նւազեցնում էր դրանց արդիւնաւէտութիւնը SARS-CoV-2-ի նման վիրուսների հետ աշխատելիս, որոնց սպիտակուցները բաղկացած են երեք նոյնական հատւածներից (այսպէս կոչւած՝ տրիմերներ)։

Հետազօտողները լուծել են այս խնդիրը՝ ստեղծելով MEDUSA (Multivalent Evolved DNA-based SUpramolecular Assemblies) անւանումով մեթոդը։ Այն թոյլ է տալիս ստեղծել մուլտիմերային ապտամերներ, որոնք ունակ են միաժամանակ կապւել վիրուսային սպիտակուցի մի քանի կէտերի հետ։ Դրա շնորհիւ դրանք տասնեակ, եւ նոյնիսկ հազար անգամ աւելի արդիւնաւէտ են դառնում, քան աւանդական մոլեկուլները։

«Մենք ոգեշնչւել ենք բնական մեխանիզմներից, որոնց միջոցով վիրուսները փոխազդում են բջիջների հետ, եւ այդ սկզբունքը տեղափոխել ենք սինթետիկ կենսատեխնոլոգիա», – ասել է լաբորատորիայի ղեկավար Մաարտէ Բաստինգսը։

Նոր տեխնոլոգիան կարող է կիրառութիւն գտնել ինչպէս վարակիչ հիւանդութիւնների ախտորոշման, այնպէս էլ բուժման նոր մեթոդների մշակման մէջ։ Ապագայում հետազօտողները նախատեսում են կրճատել մշակման ժամանակը եւ կիրառել մօտեցումն աւելի բարդ վիրուսների համար, ինչպիսիք են Դենգէի վիրուսը եւ սիբիրիան խոցը։

news.am