Բացայայտւել է հորմոնալ դեղամիջոցների եւ էնդոմետրիումի քաղցկեղի ռիսկի միջեւ կապը

Մոսկւայի ֆիզիկայի եւ տեխնոլոգիայի ինստիտուտի գիտնականները ուսումնասիրել են ընտրողական էստրոգենային ընկալիչների մոդուլիատորների (SERM) ազդեցութիւնը էնդոմետրիումի քաղցկեղի ռիսկի վրայ: Ուսումնասիրութիւնը յատկապէս կարեւոր է յետմենոպաուզային հիւանդների համար, որոնք ստանում են օժանդակ թերապիա (հիմնական մեթոդից յետոյ օգտագործւող լրացուցիչ բուժում, մասնաւորապէս՝ կրծքագեղձի վիրահատութիւնից յետոյ օգտագործւող թերապիա)՝ այլ ուռուցքաբանական հիւանդութիւնների բուժման ֆոնին: Յօդւածը հրապարակւել է հեղինակաւոր միջազգային գիտական «Մոլեկուլային մոդելաւորում» ամսագրում:

Նախամենոպաուզային կրծքագեղձի քաղցկեղի ստանդարտ բուժման արձանագրութիւնը տամոքսիֆենի օգտագործումն է, հաղորդում է «Նաուչնայա Ռոսիան»: Բացի կրկնութեան ռիսկը նւազեցնելուց, այն կարող է դրական ազդեցութիւն ունենալ ոսկորների առողջութեան եւ կնոջ օրգանիզմում խոլեստերինի մակարդակի վրայ: Սակայն կայ նաեւ լուրջ կողմնակի ազդեցութիւն. դեղամիջոցը կարող է խթանել էնդոմետրիումի աճը եւ յանգեցնել արգանդի քաղցկեղի յետմենոպաուզային շրջանում: Ռիսկը գերազանցում էր օգուտը, ուստի այն այլեւս չէր օգտագործւում 50 տարեկանից բարձր հիւանդների համար:

Ներկայումս արոմատազի պաշարիչները (դեղամիջոցներ, որոնք նւազեցնում են էստրոգէնի մակարդակը, ինչպիսիք են լետրոզոլը կամ անաստրոզոլը) օգտագործւում են յետդաշտանադադարային կանանց կրծքագեղձի քաղցկեղի բուժման համար: Դրանք բուժում են հիմքում ընկած հիւանդութիւնը, բայց կարող են առաջացնել երկրորդային օստեոպորոզ։

Որոնելով այնպիսի միացութիւններ, որոնք չունեն նման նկատելի կողմնակի ազդեցութիւններ, MIPT-ի գիտնականները վերլուծել են 8 գրանցւած եւ պոտենցիալ դեղամիջոց՝ ընտրողական էստրոգենային ընկալիչների մոդուլիատորներ (SERM): Դրանք բաժանւում են արգանդոտրոպ (ունակ են առաջացնել էնդոմետրիումի աճ) եւ ոչ արգանդոտրոպ (զուրկ են այս ազդեցութիւնից):

«Մենք հաւաքագրել ենք վիճակագրութիւն լիգանդ-սպիտակուց շփումների վերաբերեալ: Մոդուլիատորների երկու դասերի համեմատութիւնը ցոյց է տւել, որ դրանք տարբեր կերպ են փոխազդում ընկալիչի հետ: Մասնաւորապէս, պարզւել է, որ Asp351 եւ Phe404 ամինաթթուների հետ ուժեղ եւ կայուն շփումները կապւած են արգանդոտրոպ ակտիւութեան բացակայութեան հետ, եւ երբ նման շփումները բացակայում են, էնդոմետրիումի քաղցկեղի հաւանական ռիսկը մեծանում է»,- ասել է յօդւածի առաջին հեղինակ եւ MIPT-ի նորարարական հակաուռուցքային միջոցների կառուցւածքային եւ ֆունկցիոնալ հետազօտութիւնների լաբորատորիայի աշխատակից Դմիտրի Շկիլը։

Հետազօտութեան արդիւնքները ընդգծում են SERM-ների գործողութեան մեխանիզմների եւ կանանց առողջութեան վրայ դրանց հնարաւոր ազդեցութեան հետագայ ուսումնասիրութեան անհրաժեշտութիւնը: Հեղինակների կարծիքով, ստացւած տւեալները կունենան զգալի կլինիկական հետեւանքներ, յատկապէս յետդաշտանադադարային շրջանում գտնւող կանանց համար, որոնք ստանում են օժանդակ թերապիա:

Մոդուլիատորների բացայայտւած առանձնայատկութիւնները բացում են նոր միացութիւնների ստեղծման հեռանկար, որոնք կարող են կանխել հորմոնակախեալ կրծքագեղձի քաղցկեղի կրկնութիւնը՝ առանց էնդոմետրիումի խթանման ռիսկի: Այս տւեալների հիման վրայ հնարաւոր է դառնում մշակել ընտրողական դեղամիջոց, որն ունի թերապեւտիկ ակտիւութիւն եւ անվտանգ է յետդաշտանադադարային շրջանում գտնւող կանանց համար՝ առանց էնդոմետրիումի քաղցկեղի առաջացման ռիսկը մեծացնելու:

«Հորմոնակախեալ կրծքագեղձի քաղցկեղի օժանդակ բուժման համար օգտագործւող դեղամիջոցների կառուցւածքային-ֆունկցիոնալ կապերի ուսումնասիրութիւնը, որոնք ունեն իրենց թերութիւնները, կարեւոր է, քանի որ այն թոյլ կը տայ մեզ ստեղծել աւելի անվտանգ եւ աւելի օգտակար բազմաֆունկցիոնալ դեղամիջոցների նոր սերունդ յետդաշտանադադարային շրջանում գտնւող կանանց համար, եւ հնարաւոր է՝ կրծքագեղձի քաղցկեղի անվտանգ եւ արդիւնաւէտ կանխարգելում բարձր ռիսկի խմբում գտնւող բոլոր տարիքի կանանց մօտ»,- բացատրեց նախագծի ղեկավարը եւ MIPT-ի նորարարական հակաուռուցքային դեղամիջոցների կառուցւածքային-ֆունկցիոնալ հետազօտութիւնների լաբորատորիայի ղեկավար Ֆիլիպ Մաքսիմովը:

News.am