France 24. «Հայ ռազմագերիների հարցը Ադրբեջանի հեղինակութեան համար յղի է հետեւանքներով»
«ԱԼԻՔ» – «COP29-ին նախաշեմին մարդու իրաւունքների բնագաւառում Ադրբեջանի ցուցանիշերը վիճելի են: Լեռնային Ղարաբաղի շրջափակումը եւ 2023 թւականի սեպտեմբերին տեղի ունեցած մարտերը հանգեցրին բնակչութեան բռնի տեղահանմանը, ինչը հայկական կողմը գնահատում է «էթնիկ զտում»»: Այս մասին ըստ News.am-ի՝ յայտնել է France 24-ը։
Այդ ժամանակ Միջազգային քրէական դատարանի նախկին դատախազ Լուիս Մորէնօ Օքամփօն Ղարաբաղի խաղաղ բնակչութեան դէմ Ադրբեջանի ագրեսիան «ցեղասպանութիւն» որակեց։
Նա յայտարարեց, որ, որպէս Լեռնային Ղարաբաղի հայերի եւ արտաքին աշխարհի հետ միակ կապ համարւող Լաչինի միջանցքի շրջափակումն այս էթնիկ խմբին ոչնչացնելու համար ստեղծւած համակարգ էր։
Օքամփոյի խորին համոզմամբ՝ կլիմայի փոփոխութեան եւ «ցեղասպանութեան» միջեւ կապն անհերքելի է. երկուսն էլ կարգաւորւում են միջազգային կոնւենցիաներով, որոնք պատշաճ կերպով չեն կիրառւում:
COP29-ի նախօրէին Մորէնօ Օքամփօն ղեկավարեց արշաւ՝ ուղղւած Լեռնային Ղարաբաղից 23 հայ բանտարկեալների, նրանց թւում՝ նախկին նախագահներ Արկադի Ղուկասեանի, Բակօ Սահակեանի եւ Արայիկ Յարութիւնեանի, ինչպէս նաեւ բարերար եւ գործարար Ռուբէն Վարդանեանի անօրինական կալանաւորման վերաբերեալ հասարակական կարծիք ձեւաւորելու արշաւին։
Նախկին դատախազ Մորէնօ Օքամփօն նշում է, որ COP29-ը միջազգային հանրութեան համար մարդու իրաւունքների հարցերում Ադրբեջանի վրայ ճնշում գործադրելու հնարաւորութիւն է։
Բնակչութեան տեղահանումից յետոյ Լեռնային Ղարաբաղը ամայի տարածք է։ Մորէնօ Օքամփօն հաւատում է հայ բնակչութեան վերադարձի հնարաւորութեանը, թէեւ կարծում է, որ Ղարաբաղի պատանդների կալանաւորումը Ադրբեջանի կողմից յստակ ուղերձ է. «Լեռնային Ղարաբաղ վերադառնալու դէպքում հայերին նոյնքան տառապալից ճակատագիր է սպասւում»:
Երկրների լայն շրջանակ պահանջել է ազատ արձակել հայ բանտարկեալներին:
Վերջերս ԱՄՆ Պետքարտուղարութեան խօսնակի տեղակալ Վեդանտ Պատելն անդրադարձաւ հայ բանտարկեալների եւ բանտերում մարդասիրական ու արժանապատիւ վերաբերմունքի կարեւորութեան մասին։ Նա վստահեցրել է, որ իր երկիրը շարունակում է մասնակցել Հարաւային Կովկասի գործերին։
«Նրանք ռազմագերիներ չեն։ Նրանք ցեղասպանութեան զոհեր են։ ԱՄՆ Պետքարտուղարութեան զեկոյցները վկայում են Ադրբեջանում անկախ դատական համակարգի բացակայութեան մասին։ «Դա բռնապետութիւն է։ Բանտերում խոշտանգում ու սպանում են։ Ադրբեջանում մեծ թւով քաղբանտարկեալներ կան»,- ասում է Մորէնօ Օքամփօն։
Քանի մօտենում է COP29-ը՝ Բաքւի նկատմամբ հայ ռազմագերիների հարցի վերաբերեալ միջազգային աւելի մեծ հսկողութիւն է լինելու, ինչը Ադրբեջանի հեղինակութեան եւ արտաքին յարաբերությւնների համար յղի է հետեւանքներով։
Սա ոչ միայն մեկնաբանւում է որպէս վճռական պահ՝ կլիմայական խնդիրների լուծմանը նւիրւածութիւն ցուցաբերելու, այլեւ՝ տարածաշրջանում մարդու իրաւունքների նկատմամբ վարքագիծը փոխելու առումով:
