Երեւանը փորձում է «սիրաշահե՞լ» Մոսկւային

«ԱԼԻՔ» – ՀՀ իշխանութիւններն Արեւմուտքի հետ յարաբերութիւնները խորացնելուն ուղղւած մի շարք քայլերից յետոյ կարծես փորձում են մեղմել Ռուսաստանի Դաշնութեան հնարաւոր արձագանգը։ ՀՀ կառավարութեան կողմից ԵՄ անդամակցութեան գործընթացին հաւանութիւն տալուց եւ Միացեալ Նահանգների հետ Ռազմավարական գործընկերութեան յանձնաժողովի կանոնադրութիւնը ստորագրելուց յետոյ Նիկոլ Փաշինեանը նախ ֆէյսբուքեան իր էջում, որը վերածւել է հիմնականում ժամանցային հարթակի, յայտարարեց, թէ ՀՀ-ի կողմից բալանսաւորւած եւ բալանսաւորման արտաքին քաղաքականութիւնը հասնում է իր առաջնային հանգրւանին։

«Ռուսաստանի Դաշնութեան հետ մեր յարաբերութիւնները պրակտիկ են առաւել, քան երբեւէ, առանցքում ունենալով կոնկրետ հարցեր՝ առանց էմոցիոնալ փաթեթաւորման: Մենք նպատակաուղղւած ենք այս յարաբերութիւնները զարգացնել` փոխշահաւէտ համագործակցութեան եւ ինքնիշխանութեան հիման վրայ»,- գրել էր նա՝ ասելով նաեւ, թէ Ֆրանսիայի հետ ՀՀ բարեկամութիւնն ամրապնդւել է, զարգացել, Եւրամիութեան հետ յարաբերութիւնները սերտ են առաւել, քան երբեւէ, իսկ ԱՄՆ-ի հետ մեկնարկում է ռազմավարական գործընկերութիւն:

Սրան յաջորդեց վերջին տարիների դինամիկայի շրջանակում աննախադէպ իրադարձութիւն՝ երկար դադարից յետոյ Փաշինեանի հեռախօսազանգը Կրեմլ, որի ընթացքում, ՀՀ կառավարութեան փոխանցմամբ, Փաշինեանն ու Պուտինն աշխատանքային երկկողմ եւ ռեգիոնալ հարցեր էին քննարկել, սակայն ռուսական Կրեմլինի փոխանցմամբ, Նիկոլ Փաշինեանը պարզաբանել է Եւրոպական միութեան հետ յարաբերութիւնների համատեքստում Երեւանի վերջին քայլերի հետ կապւած իրավիճակը, իսկ ՌԴ ղեկավարը տւել է համապատասխան մեկնաբանութիւններ եւ գնահատականներ։ Այդ հեռախօսազրոյցին անմիջապէս յաջորդեց ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյեանի այցը Ռուսաստան։

Թէեւ հայկական կողմը՝ ի դէմս ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյեանի, պնդում է, որ այցը նախապատրաստւում էր շուրջ 3 ամիս, ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգէյ Լաւրովն էլ ասում է, թէ այս այցը Պուտին-Փաշինեան հեռախօսազրոյցի արդիւնք է։ Լաւրովի խօսքերից ենթադրւում է, որ Պուտինի հետ հեռախօսազրոյցում ռուսական կողմը «սիրտը շահելու» նպատակ ունէր։

Ընդհանուր առմամբ Միրզոյեանի այս այցը եւ Լաւրովի հետ հանդիպման արդիւնքներով կազմակերպւած մամուլի ասուլիսը ցոյց տւեց ռուսական կողմից ընդգծւած ցանկութիւն՝ հարթելու խնդիրները, դրանք քննարկելու անընդհատ ու անկեղծ մթնոլորտում, ոչ թէ հրապարակային դաշտում, այլ պաշտօնական խողովակների միջոցով, Ռուսաստանը հրապարակային ընդգծեց, որ Երեւան-Բաքու բանակցութիւններում ադրբեջանամէտ դիրքորոշում չունի, որ քննարկւել է Սիւնիքի մարզում ՌԴ հիւպատոսական ներկայութեան հարցն ու այլ հարցեր։ Իհարկէ, ռէալ պոլիտիկը երբեմն էապէս տարբերւում է արւող դիւանագիտական յայտարարութիւններից, սակայն դիւանագիտական ձեւակերպումները եւս կարեւոր են, եւ պատահական չէ, որ դիւանագէտները համապատասխան հրապարակային խօսքին, դիրքորոշումները հանրայնացնելուն բաւականին էական ժամանակ են յատկացնում։

«Նախորդ տարին բարդ էր երկկողմ յարաբերութիւնների համար։ Մենք այսօր, անկեղծ ասած, վճռական ենք մեր ղեկավարների՝ նախագահ Վլադիմիր Պուտինի եւ վարչապետ Նիկոլ Փաշինեանի կողմից պահպանւող մթնոլորտի ոգով քննարկել բոլոր այն հարցերը, որոնք օրակարգում են, որոնք կարեւոր են ձեզ համար, որոնք կարեւոր են Ռուսաստանի Դաշնութեան համար։

Համոզւած եմ, որ մենք այժմ կառուցողականօրէն կը դիտարկենք առկայ բոլոր խնդիրները։ Մենք միշտ գնահատել եւ շարունակում ենք գնահատել եղբայրական կապերը հայ ժողովրդի, Հայաստանի՝ մեր բնական ռազմավարական գործընկերոջ եւ դաշնակցի հետ»,- ասաց Լաւրովը Միրզոյեանի հետ ընդլայնւած կազմով հանդիպման ընթացքում։

Իսկ ասուլիսի ընթացքում Լաւրովը կարեւորեց կողմերի հետաքրքրւածութիւնը, որպէսզի արտատարածաշրջանային ուժերի ազդեցութիւնը չլինի՝ «պղտորելով» ռեգիոնալ մթնոլորտը։ Արարատ Միրզոյեանը Լաւրովին հրաւիրեց Երեւան, հրաւէրն ընդունւեց։

Ռուս քաղաքական վերլուծաբան Կոնստանտին Սիմոնովը 168.am-ի հետ զրոյցում ասել է, որ իրադարձութիւնները ցոյց են տալիս, որ չնայած Արեւմուտքի ուղղութեամբ արւող քայլերին, ՀՀ իշխանութիւնների համար կարեւոր են Ռուսաստանի հետ յարաբերութիւնները եւ յատկապէս՝ ԵԱՏՄ անդամակցութիւնը։

Ըստ նրա՝ հայկական կողմն ինչ-որ փուլում թերեւս ունեցաւ մտահոգութիւններ, որ ԵԱՏՄ անդամակցութիւնն իր բոլոր դրական հետեւանքներով կարող է յայտնւել կասկածի տակ, եւ փորձեց որոշակիօրէն թուլացնել խորանալու միտումներով լարւածութիւնը։

Վերլուծաբանը գտնում է, որ վերջին իրադարձութիւններից յետոյ ՀՀ ԱԳ նախարարի այցը Մոսկւա եւ, թերեւս, այդ այցի ընթացքում Արեւմուտքի հետ յարաբերութիւնների հեռանկարների քննարկումն ուղղւած է իրավիճակի պարզաբանմանը Երեւանի կողմից, ինչն իր հերթին ցոյց տւեց, որ Մոսկւան հակւած չէ յաւելեալ լարւածութեան Հայաստանի հետ երկխօսութիւնում։

«Ինչ վերաբերում է ՀՀ արտաքին քաղաքականութեան ներկայիս որակաւորմանը, ապա այն դժւար է որակել բալանսաւորում կամ արեւմտամէտութիւն, շրջադարձ Ռուսաստանից, քանի որ ՀՀ իշխանութիւնները որոշակիօրէն փորձում են խորացնել յարաբերութիւնները, սակայն յստակ գիտեն, որ թէ ԱՄՆ-ի, թէ ԵՄ-ի հետ յարաբերութիւններում նոր կարգավիճակների ձեռքբերումը տեւական ու բարդ գործընթաց է, յայտնի չէ, թէ ԵՄ անդամակցութեան ՀՀ ցանկութիւնն ի՞նչ իրատեսական արձագանգ կը ստանայ ԵՄ անդամ բոլոր երկրների կողմից, կամ այդ ճանապարհին ինչ խնդիրներ ի յայտ կը գան, ինչը սովորաբար տեղի է ունենում անդամակցութեան թեկնածու երկրների դէպքում, որոնցից որոշները տասնամեակներ շարունակ ԵՄ անդամակցութեան թեկնածու են, ինչպէս, օրինակ, Թուրքիան։ Ուստի, կարծում եմ, կան քայլեր, բայց Երեւանում եւս վստահ չեն, թէ ինչ կը լինի, ուստի խզել Մոսկւայի հետ բոլոր թելերը՝ երեւի թէ չեն ցանկանում»,- նման կարծիք է յայտնել Սիմոնովը։

Նրա կարծիքով՝ Երեւանի դիրքորոշումների վրայ անուղղակիօրէն ազդեցութիւն ունի նաեւ Թեհրանի քաղաքականութիւնը, ռուս-իրանական յարաբերութիւններում ի յայտ եկած նոր իրողութիւնները, ինչպէս նաեւ մերձաւորարեւելեան զարգացումներն ու ԱՄՆ նախագահ Դոնալդ Թրամփի արտաքին քաղաքական մօտեցումները։

«Վերջերս Իրանից բարձրաստիճան պաշտօնեայ ժամանեց Երեւան, վստահաբար՝ աշխարհաքաղաքական այս հարցերը քննարկւել են, Իրանը եւս անընդհատ ներկայացնում է իր մօտեցումները, որոնք եւս անտեսել հնարաւոր չէ»,- նկատել է Սիմոնովը։