Վարդան Օսկանեան. «Ալիեւը գիտակցում է, որ Փաշինեանի քաղաքական գոյատեւումը կախւած է խաղաղութեան համաձայնագիրը որպէս ձեռքբերում ներկայացնելուց»
«ԱԼԻՔ» – «Ալիեւը գիտակցում է, որ Փաշինեանի քաղաքական գոյատեւումը կախւած է այս խաղաղութեան համաձայնագիրը որպէս ձեռքբերում ներկայացնելուց»: Այս մասին ֆէյսբուքեան իր էջում գրել է ՀՀ նախկին արտգործնախարար Վարդան Օսկանեանը։
«Ես նոր լսեցի Նիկոլ Փաշինեանի վերջին զրոյցը ադրբեջանցի լրագրողի հետ՝ կապւած Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ խաղաղութեան համաձայնագրի հետ։ Փաշինեանը նաեւ հանդիպում է ունեցել Ադրբեջանի նախագահի հետ Տիրանայում, Ալբանիա։ Կասկած չունեմ, որ այդ հանդիպումն էլ անցել է նոյն ոգով՝ հնազանդ խնդրատուի դիրքերից՝ զուրկ արժանապատւութիւնից, ազգային հպարտութիւնից եւ անգամ ամենահիմնական դիւանագիտական վճռականութիւնից։
Այն, ինչ ես լսեցի, դիւանագիտութիւն չէր։ Դա յուսահատութիւն էր։ Փաշինեանի խօսքում չկար ոչ հաւասարակշռութիւն, ոչ ինքնապատիւ դիրքորոշում, ոչ էլ սկզբունքայնութիւն։ Չկար ոչ մի յիշատակում՝ Բաքւում պահւող հայ գերիների մասին, ոչ մի ակնարկ՝ Ադրբեջանի կողմից Հայաստանի ինքնիշխան տարածքների ապօրինի օկուպացիայի մասին, եւ բացարձակապէս ոչ մի պահանջ՝ Արցախի բռնագաղթւած ժողովրդի վերադարձի իրաւունքի վերաբերեալ։
Այս յուսահատ կեցւածքը, անկասկած, ոգեշնչում է Ադրբեջանին։ Այն Ալիեւին դնում է բացարձակ տիրապետութեան դիրքում՝ հնարաւորութիւն տալով թելադրել ցանկացած պայման՝ երբ ուզենայ, ինչպէս ուզենայ, քանի որ շատ լաւ գիտի՝ Փաշինեանին շտապ անհրաժեշտ է ստորագրութիւն՝ իր քաղաքական գոյութիւնը փրկելու համար։ Ալիեւը որեւէ ճնշման տակ չէ։ Իրականում, նա ամենայն հաւանականութեամբ չի էլ գտնում որեւէ անհրաժեշտութիւն ստորագրելու։ Նա շատ լաւ գիտի, որ այսօր կնքւող ցանկացած համաձայնագիր կնքւում է ոչ թէ Հայաստանի ժողովրդի, այլ Փաշինեանի կառավարութեան հետ։ Եւ նա գիտակցում է, որ Փաշինեանի քաղաքական գոյատեւումը կախւած է այս փաստաթուղթը որպէս ձեռքբերում ներկայացնելուց՝ առաջընթացի պատրանք՝ քողարկելու համար կործանարար ձախողումների մի ամբողջ շարք։
Իրականում, եթէ այս համաձայնագիրը ստորագրւի, այն ոչ միայն չի փրկի Փաշինեանի քաղաքական ճակատագիրը, այլ ընդհակառակը՝ ամբողջութեամբ կը բացայայտի նրա յանձնման մասշտաբները։ Այն կը դառնայ նրա ձախողումների պաշտօնական արձանագրութիւնը՝ քաղաքական մահւան վկայական, որ ներկայացւում է որպէս խաղաղութեան ծրագիր։
Այսպէս կոչւած խաղաղութեան համաձայնագրի բովանդակութիւնը խաղաղութիւն չէ։ Դա ապօրինի պատերազմի արդիւնք է։ Դա էթնիկ զտման, հայրենիքի զաւթման, եւ 5,000 երիտասարդ հայ կեանքի արեան հետեւանք է՝ յանուն ագրեսիայի եւ նւաճման։ Դա ռազմավարական կործանման, դիւանագիտական անդամալուծութեան եւ մի ղեկավարութեան արդիւնք է, որը հետեւողականօրէն չի կարողացել պաշտպանել հայ ժողովրդի ամենահիմնական իրաւունքներն ու շահերը։
Խաղաղութեան մասին խօսել նման պայմաններում նշանակում է խօսել պարտութեան լեզւով։ Ինչպէ՞ս կարող է որեւէ ողջամիտ առաջնորդ այս փաստաթուղթը ներկայացնել որպէս հաշտեցման ուղեգիծ, երբ այն անտեսում է հայ ժողովրդի վերքերը, բռնագաղթը եւ իրենց նկատմամբ իրականացւած յանցագործութիւնները։ Ինչպէ՞ս կարող է որեւէ լեգիտիմ իշխանութիւն ստորագրել ապագան՝ փոխարէնը ստանալով մի փաստաթուղթ, որ ծնւել է հարկադրանքի ներքոյ, ստորագրւել է ճնշման տակ եւ զուրկ է արդարութիւնից։
Հայաստանի ցանկացած ապագայ կառավարութիւն՝ հիմնւած ժողովրդավարական լեգիտիմութեան վրայ եւ առաջնորդւող ազգային շահերով, անկասկած իրաւական եւ բարոյական ամբողջական իրաւունք կունենայ վերանայելու այս փաստաթուղթը։ Պատերազմի սպառնալիքի ներքոյ, օկուպացիայի ստւերում եւ ամբողջական ժողովրդի իրաւունքների ջնջմամբ կնքւած պայմանագրերը խաղաղութեան պայմանագրեր չեն։ Դրանք հարկադրանքի գործիքներ են։ Դրանք հաշտութիւն չեն բերում՝ այլ միայն օրինականացնում են անարդարութիւնը։
Փաշինեանի յուսահատութիւնը խաղաղարարութիւն չէ։ Դա դաւաճանութիւն է՝ պատմութեան, զոհաբերութեան եւ հայկական պետականութեան գաղափարի նկատմամբ։ Խաղաղութեան համաձայնագիր, որն իսկապէս արժանի է այդ անւանը, պէտք է սկսւի արժանապատւութիւնից, արդարութիւնից եւ հաւասարութիւնից՝ այլ ոչ թէ հնազանդութիւնից»,- գրել է նա:
