Միքայէլ Ոսկանեան. «Ազգային մշակոյթի ընկալման համար հարկաւոր է պատրաստել հանդիսատեսին, որպէսզի ինքը կարողանայ ընկալել այն ինչ, որ աւելի բարձր է»

Թառահար, կոմպոզիտոր Միքայէլ Ոսկանեանը ծնւել է 1986 թ. օգոստոսի 26-ին, Երեւանում: 1995-2003 թթ. սովորել է Երեւանի ժողովրդական նւագարանների 7-ամեայ երաժշտական դպրոցի թառի եւ վոկալի բաժիններում: 1994-2002 թթ. նւագել եւ երգել է Երեւանի մանկական ֆիլհարմոնիայում, եղել է մենակատար: 2004-08 թթ. սովորել է Երեւանի պետական համալսարանի պատմութեան ֆակուլտետի արւեստաբանութեան բաժնում: 2003 թ.-ից աշխատում է Հայաստանի ազգային նւագարանների պետական նւագախմբում` որպէս մենակատար-թառահար: Ստեղծագործել է դեռեւս պատանեկան տարիքից, իսկ երաժշտական-ստեղծագործական գործունէութիւնը սկսել է 2006 թ.-ից: Հեղինակել է 100-ից աւելի երգեր եւ շուրջ 70 գործիքային ստեղծագործութիւններ: Հեղինակել եւ հիմնադրել է մի շարք երաժշտական նախագծեր՝ «Colors of Music» էթնօ ջազ բենդ, «Միքայէլ Ոսկանեան եւ ընկերներ», «Miq`s Art accoustic band», «Voices of Peace»: 2011 թ. հիմադրել է «Miq’s Art Projects»-ը, որի շրջանակներում էլ իրականացնում է երաժշտական պրոդիւսինգ ու տարբեր երաժշտական նախագծեր: 2012 թ. «Գաֆեսճեան» արւեստի կենտրոնում կայացրել է առաջին մենահամերգը` որպէս թառահար, որն այդ գործիքի համար եղել է դեբիւտային, Հայաստանում մինչ այդ չէր եղել թառի մենահամերգ: Ունեցել է բազմաթիւ համերգներ Հայաստանում, Վրաստանում, Ռուսաստանում, Եգիպտոսում, Շւեդիայում, Ֆինլանդիայում եւ այլուր: Համագործակցել է Հայաստանի եւ արտասահմանեան մի շարք առաջատար խմբերի («Լոս Լոկոս», «Մրրօ», «Ռէյնկարնացիա», «Յակոբ Ջաղացպանեան եւ ընկերներ» եւ այլն), անւանի երաժիշտների (Լուկա Ռոսսի, Կարի Իկոնէն, Մարտին Քէյ), ինչպէս նաեւ երգարւեստի ներկայացուցիչների (Արսէն Գրիգորեան-Մրրօ, Արամէ, Գոհար Յովհաննիսեան, Լիլիթ Յովհաննիսեան, Աննա Խաչատրեան եւ այլն) հետ, մասնակցել նրանց համերգներին եւ ձայնագրութիւններին:

– Պարոն Ոսկանեան ինչ միջոցներով է հնարաւոր ազգային երաժշտութեան նկատմամբ հետաքրքրութիւն առաջացնել: Այն աւելի ընկալելի ներկայացնել, որովհետեւ եթէ համաձայն լինէք, մշակոյթը եւ երաժշտութիւնը մեծ դերակատարութիւն ունեն հասարակութիւնների զարգացման գործում: Ըստ Ձեզ՝ մեր օրերում, որոնք են յատկապէս ազգային երաժշտութեան կարեւորութեան նւազման պատճառները:

– Մենք ունենք շատ հետեւորդներ, ունկնդիրներ, որոնք տարիներ շարունակ լսում են եւ սպասում են երաժշտական նորութիւնների եւ կարծում եմ դրանով մեր երաժշտութեան եւ մշակոյթին առաւելութիւն է տրւում, նորութիւնների միջոցով, նաեւ ուսումնասիրելով այլ արտիստների ու երաժիշտների գործունէութիւնը:

Իհարկէ, ամէն ժամանակ եւ ամէն իրավիճակ ազդեցութիւն է թողել մասնաւորապէս իմ աշխատանքի վրայ եւ քանի որ կրաւորական դերում չեմ այն ինչ կատարւեց վերջին տարիներին մեզ հետ ե՛ւ որպէս ստեղծագործողի ե՛ւ որպէս երաժշտի ինձ վրայ մեծ հետք է թողել, եւ մշակոյթը ճիշտ ներկայացնելու կարեւորութիւնը աւելի է բարձրացել:

Տեսէք շատ ճիշտ է նաեւ այն, որ բազում պարտութիւնների պատճառներից ազգային մշակոյթից հեռացումն է եւ կարելի է շատ կարեւորել ազգայինին յատուկ ուշադրութիւն դարձնելը, որը ոչ միայն հանութիւնը պէտք է իրականացնի, այլ՝ պէտք է սովորեցնել իրենց եւ այն պէտք է վերահսկելի եւ կառավարելի լինի բարձր ատեաններից, որը ցաւօք սրտի վերջին տարիներին բացակայում է: Ամէն ինչ գնում է դէպի գլոբալ արժէքներ, որտեղ մենք առնչւում ենք մեր ինքնութեան պահպանման խնդիրներին եւ պէտք է ուղղակի այն մարդիկ, գործիչները, արւեստագէտները, ովքեր կարող են ճիշտ եւ յամառ ներկայացնել մեր մշակոյթը կրկնակի ուժերով կատարեն այն, որովհետեւ այն ինչ կատարում ենք, նաեւ սերունդները դրա արդիւնքը պէտք է քաղեն, եւ ընդհանրապէս խղճի գործօնը, որ ամէն ինչ չէ, որ պէտք է քեզ համար կատարես, անհրաժեշտ է սերունդների մասին մտածել, այն եւս առաջնային պէտք է դարձնել եւ ոչ միայն պահել այն ինչ կար, այլ դրա հիմքի վրայ ստեղծել նորը, որպէսզի մշակոյթը ապրի եւ զարգանայ:

– Պարզ է, որ ցանկացած ստեղծագործութիւն ընկալելի է երբ հասանելի է լինում հանրութեանը, դուք ինչպէ՞ս էք փորձում Ձեր աշխատանքը հասանելի դարձնել ժողովրդին եւ ինչպէ՞ս էք կապ հաստատում Ձեր լսարանի հետ:

– Հնարաւորինս չափ այո՛, փորձում եմ կապի մէջ լինել լսարանի հետ: Երբ հնարաւորութիւններ է լինում կենդանի շփումներ ենք ունենում, յատկապէս համերգներից առաջ, համերգներից յետոյ, միշտ սիրում եմ շփւել կապի մէջ լինել, կարծիքներ լսել, իսկ սոցցանցերում փորձում եմ աւելի ակտիւ լինել:

–Եթէ ստեղծագործութիւնը ծնւում է առաջարկից, ապա այսօր մշակութային արտադրանքի սպառողը ինչպիսի՞ պահանջներ ունի արւեստագէտից:

-Պահանջներ իհարկէ ունի, բայց այստեղ շատ կարեւոր է միայն չտրւել այդ պահանջին, եւ միանշանակ բացառել եւս պէտք չէ, թէ ինչ է պահանջւում, բայց ունկնդրի պահանջը կարող է շատ ցածր լինել եւ հիմնւած լինել մասսայական ազդեցութեան վրայ, ամբողջ աշխարհում: Իսկական արեւստագէտի, բովանդակութիւն ստեղծողի գործունէութիւնը կայանում է նրանում, որ այդ պահանջը ձեւաւորի ու այդ պահանջարկի նշաձողը բարձրացնի: Այսինքն որոշակի բալանս պէտք է գտնւի, որպէսզի միանգամից չվանես հանդիսատեսին, պատրաստես իրեն կամաց-կամաց որպէսզի ինքը կարողանայ ընկալել այն ինչ, որ աւելի բարձր է: Անհրաժեշտ է վաղ հասակից աշխատանք տանել, որ այն ինչ իրական արւեստագէտը ստեղծում է այն ընկալելի լինի:

– Այդ գործընթացը, որի մասին նշում էք «պատրաստել հանդիսատեսին կամաց–կամաց որպէսզի ինքը կարողանայ ընկալել այն ինչ, որ աւելի բարձր է», այդ գործընթացը ինչպէ՞ս էք պատկերացնում:

– Բոլորի համադրութիւնն է պէտք: Բայց, որպէս երաժիշտ կարող եմ ասել ազդեցութիւն պէտք է ունենալ հէնց երաժշտութեան միջոցով, բովանդակային զրոյցներն են կարեւոր, օրինակ յաճախ է լինում երբ ինչ-որ ոլորտի ներկայացուցիչներ հանդիպում, փորձում են տարբեր հարցերի համար պատասխաններ գտնել, նոյնիսկ համերգների ժամանակ, նոյնիսկ երբ դասախօսութիւններ եմ կարդում ազգային երաժշտութեան տարբեր գործիքների, ժանրերի ձեւաւորման եւ փոփոխութեան մասին: Այնպէս, որ այդ կապը ինքս ինձանից ինչքան, որ հնարաւոր է փորձում եմ դրա վրայ ազդեցութիւն ունենալ:

– Պարզ է, որ անհատական մակարդակում աշխատանքներին զուգահեռ նաեւ կարեւոր է պետական մակարդակում ազդեցութեան բարձրացումը, այնտեղ ինչպէս էք պատկերացնում փոփոխութիւնները:

– Ցաւօք այնտեղ եւս քաոտիկ իրավիճակներ կարելի է տեսնել դեռեւս գործում են անձինք, որոնք մակարդակային շեմը չեն յաղթահարել եւ պրոպագանդումը մասսայականի, գլոբալ, երեւոյթները ներկայացնում են որպէս ազգային արժէք: Կարծիք կայ, որ ինչ հին է չի կարող լինել, բայց ես իմ ամբողջ գործունէութեան ընթացքում ապացուցում եմ հակառակը, այդ գիտակցութիւնը պակասում է շատ շատերի մօտ:

– Պարոն Ոսկանեան, Սփիւռքի հետ կապը ինչպէ՞ս էք դիտարկում: Այլ Սփիւռքահայ երաժիշտների ցանցերի միջեւ կայուն կապի հաստատման ինչպիսի՞ միջոցներ էք պատկերացնում:

– Նոր նախագծեր ունեմ, վերջին տարիներին, ստեղծագործութիւն եմ ունեցել, որ կոչւում է ոսկի ալիք: Այստեղ էլ կայ համագործակցութիւն իմ ֆրանսահայ ընկերներից մէկի՝ Նայիրի Խաչատուրեանի հետ: Նրա հետ միասին ձայնագրութեան փուլը աւարտելուց յետոյ կը յանձնենք հանդիսատեսին, այդպիսով մեր մշակոյթին նոր գոյն կաւելանայ, կամերային երաժշտական խմբի մասնակցութեամբ: Համագործակցութիւն, որը հիմնւած է հայոց լեռնաշխարհի տարբեր շրջանների օրօրոցային երաժշտութեան վրայ: Նաեւ երկու ալբոմ եմ նախատեսում այս տարի թողարկել, որոնցից մէկը նոր երգեր են, միջնադարեան բանաստեղծական երգի հիմքի վրայ եւ միւսը իմ պրոդիւսեր մենեջերի հետ, որը նաեւ իմ կինն է: Նրա հետ հիմնել ենք երաժշտական արտադրողութեան ընկերութիւն, որի հիմնական նպատակն է նաեւ համախմբել Սփիւռքում գործող իրապէս լաւ արւեստ ստեղծող արտիստներին, համախմբել եւ փորձել իրենց ճանաչելի դարձնել ամբողջ աշխարհում:

Սփիւռքի հետ կապը միշտ եղել է՝ ե՛ւ հրաւէրներով ե՛ւ շրջագայութիւնների ընթացքում, ե՛ւ համագործակցութիւնների տեսքով, որովհետեւ Սփիւռքում էլ կան մեր աւելի բարձր արւեստի հետ առնչութիւն եւ, նաեւ այդ առաքելութիւնն էլ կայ, որ պէտք է կատարենք: Ռաբիսութիւնն ընդհանրապէս կենցաղավարութեան մէջ է: Այնպէս, որ շատ ուշադիր պէտք է ընտրել այն ինչ լսում ենք եւ այն ինչին տեղ ենք տալիս:

– Շնորհակալութիւն պարոն Ոսկանեան:

– Ես նոյնպէս շնորհակալ եմ:

 Զրոյցը՝ ՍԻՒՆԷ ՖԱՐՄԱՆԵԱՆԻ