ԽՄԲԱԳՐԱԿԱՆ. ՑԵՂԱՍՊԱՆ ՅԱՆՑԱԳՈՐԾԻ ԱՆԲԱՐՈՅԱԿԱՆՈՒԹԻՒՆԸ

Նախօրէին լրահոսում տեղեկութիւն յայտնւեց այն մասին, որ Իսրայէլի վարչապետ Բենիամին Նեթանիահուն հայկական եւ ասորական ծագումով փոդքասթեր Պատրիկ Բէթ-Դէյւիդի հետ հարցազրոյցում յայտարարել է, որ ճանաչում է Հայոց Ցեղասպանութիւնը։

Հարցին, թէ ինչո՞ւ Իսրայէլի ոչ մի վարչապետ չի ճանաչում Օսմանեան կայսրութեան կողմից 20-րդ դարի սկզբին իրականացւած ցեղասպանութիւնները, Նեթանիահուն պատասխանել է. «Ես հէնց նոր ճանաչեցի։ Ահա, խնդրեմ»։

Պատրիկ Բէթ-Դէյւիդը X-ի իր էջում տեղադրել է հարցազրոյցը ու կից գրել. «Վարչապետ Նեթանիահուն պաշտօնապէս ճանաչում է Օսմանեան կայսրութեան կողմից իրականացւած հայերի, ասորիների եւ յոյների ցեղասպանութիւնը»։

Ոչինչ չասող այս յայտարարութիւնը, հայ հանրութեան որոշակի հատւածների մօտ ընդունւեց ոգեւորութեամբ, որպէս մի քայլ՝ «պատմական արդարութեան վերականգնման ուղղութեամբ»:

Ցաւօք, պարզւում է, որ մեր իրականութիւնում դեռեւս կան չափազանց վառ երեւակայութեամբ միամիտ անհատներ, որոնք պարզապէս անկարող են տեսնելու բուն իրականութիւնն այն մասին, որ այս յայտարարութիւնը ոչ թէ բարոյական կամ պատմական պաշտօնական դիրքորոշում է, այլեւ անբարոյ, կոպիտ քաղաքական հաշւարկ:

Թուրք-իսրայէլական սրւած յարաբերութիւնների ֆոնին, Նեթանիահուն պարզապէս պահը բաց չթողնելով, օգտագործել է Հայոց Ցեղասպանութեան թեման, Էրդողանին սադրելու եւ սեփական արտաքին քաղաքական շահերը սպասարկելու համար, ինչպէս դա տեղի է ունեցել վերջին տարիների ընթացքում, երբ որեւէ խնդրի շուրջ սրւել են Իսրայէլի յարաբերութիւնները Թուրքիայի հետ, եւ յանկարծ իսրայէլցի պաշտօնեաները յիշել են Հայոց Ցեղասպանութեան փաստն ու խօսել են դրա ճանաչման հնարաւորութեան մասին:

Այս համատեքստում, առաւել մտահոգիչ ու վրդովեցուցիչ է այն փաստը, որ այս յայտարարութիւնն արւում է այն ղեկավարի կողմից, որն ուղղակիօրէն պատասխանատուն է մեր աչքերի առջեւ տեղի ունեցող մէկ այլ՝ Գազայի ցեղասպանութեան համար:

Արդարամիտ ու ազատատենչ մարդկութիւնն այսօր խօսում է այն մասին, որ Իսրայէլի գործողութիւնները Գազայում կրում են ցեղասպանական բնոյթ։ Քաղաքացիական բնակչութեան զանգւածային սպանդը, ենթակառուցւածքների համակարգւած ոչնչացումը, հումանիտար ճգնաժամի դիտաւորեալ խորացումը, եւ իրենց հայրենի բնակավայրերից պաղեստինցիների հարկադրաբար արտաքսելու քաղաքականութիւնը համապատասխանում են ՄԱԿ-ի՝ «Ցեղասպանութեան կանխման եւ պատժման կոնւենցիայի» սահմանումներին։ Յանցագործութիւնն այնքան բացայայտ ու ակնյայտ է, որ այն թաքցնել չեն կարողանում անգամ Իսրայէլի ամենամօտ դաշնակիցները, որոնք ստիպւած, ուղղակի կամ անուղղակի, խօսում են Իսրայէլի գործողութիւնների անթոյլատրելիութեան մասին:

Նեթանիահուն, այս ողջ յանցագործութիւնների գլխաւոր պատասխանատուն, չի էլ թաքցնում իր կառավարութեան իրական նպատակը՝ Գազայի տարածքի ապաբնակեցումն ու վերջնական օկուպացիան։

Մի կողմ թողնելով Գազայի ցեղասպանութիւնը եւ վերադառնալով հայկական իրականութեանը, պէտք է նշենք, որ մեր ժողովրդի հաւաքական պատմական յիշողութիւնը դեռեւս թարմ է եւ չի հասցրել մոռացութեան տալու այն փաստը, որ Նեթանիահուի ղեկավարած Իսրայէլը խախտել է նաեւ նւազագոյն բարոյական այն շեմը, որը թոյլ կը տար խօսել արդարութիւնից կամ ցեղասպանութիւնների դատապարտումից։

Մենք չենք մոռացել, որ արցախեան 44-օրեայ պատերազմի ժամանակ Իսրայէլը ռազմավարական նաշանակութեան ինչպիսի աջակցութիւն էր ցուցաբերում Ադրբեջանին, լայնածաւալ կերպով զինում էր այդ երկրի զինւած ուժերին՝ մատակարարելով յարձակողական սպառազինութիւն, այդ թւում՝ անօդաչու թռչող սարքեր, որոնք Ադրբեջանը լայնօրէն կիրառեց ոչ միայն ռազմաճակատում, այլեւ Արցախի խաղաղ բնակչութեան դէմ։

Փաստ է, որ իսրայէլական տեխնոլոգիաների կիրառումը նպաստեց պատերազմում բեկումնային իրավիճակ ստեղծելուն եւ դարձաւ այն կարեւոր գործօններից մէկը, որը յանգեցրեց Արցախի հայաթափմանը՝ արցախահայութեան զանգւածային տեղահանմանը, ինչն իրաւական տեսանկիւնից բնութագրւում է որպէս էթնիկ զտում՝ ցեղասպանութեան տարրերով։

Վերադառնալով ներկային, պէտք է նշենք, որ դեռեւս թարմ են ընդամէնը մի քանի ամիս առաջ Իրանի վրայ Իսրայէլի կազմակերպած ագրեսիայի պատկերները: Ագրեսիան, որին զոհ գնացին ոչ միայն երկրի ռազմա-քաղաքական ղեկավարութեան ներկայացուցիչները, այլեւ հազարից աւելի խաղաղ քաղաքացիներ, այդ թւում՝ գիտնականներ, բժիշկներ, կանայք ու երեխաներ: Նեթանիահուի անմիջական ղեկավարութեամբ իրականացւած այս պատերազմը նոյնպէս հակասում էր միջազգային օրէնքի եւ իրաւունքի բոլոր սկզբունքներին, եւ ակնյայտօրէն կրում էր ռազմական յանցագործութեան տարրեր:

Եւ հիմա այս բոլոր յանցագործութիւնների ակունքներում կանգնած մարդը՝ Նեթանիահուն ցինիկաբար փորձում է ձեւացնել, թէ իբր հանդէս է գալիս որպէս ցեղասպանութիւնների դատապարտող՝ օգտագործելով Հայոց Ցեղասպանութեան փաստը:

Սա ոչ միայն անբարոյ երեսպաշտութիւն է, այլ, նաեւ՝ վիրաւորանք։ Վիրաւորանք՝ նախ եւ առաջ հայ ժողովրդի, իսկ յետոյ՝ ողջ մարդկութեան համար։ Ցեղասպանութիւնը պէտք է ճանաչւի ու դատապարտւի մարդկային բարոյականութեան եւ արդարադատութեան սկզբունքներից ելնելով, այլ, ոչ թէ շահագործւի որպէս գործիք՝ սեփական քաղաքական շահերն սպասարկելու համար:

Իսրայէլն ու նրա առաջնորդը՝ իրենց ուղղակի եւ անուղղակի դերակատարութեամբ մարդկութեան դէմ իրականացւած վերոնշեալ /եւ ոչ միայն/ յանցագործութիւնների համատեքստում, պարզապէս կորցրել են բարոյական որեւէ իրաւունք՝ խօսելու ցեղասպանութիւնների մասին։

Իսկ ինչ վերաբերում է որոշակիօրէն Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչմանը, ապա այն չի կարող դիտարկւել որպէս քաղաքական գործիք՝ որեւէ պետութեան կամ քաղաքական գործչի ձեռքում։ Դա նախ եւ առաջ պատմական արդարութեան վերականգնման եւ ամբողջական հատուցման գործընթաց է՝ հիմնւած մարդու իրաւունքների համընդհանուր սկզբունքների վրայ, իսկ երբ այս եւ նման ցաւոտ իրադարձութիւնների ճանաչման թեման վերածւում է քաղաքական հաշւարկի, այլեւս դադարում է լինել արդարութեան վերականգնմանն ուղղւած բարոյական քայլ ու վերածւում է շահարկման միջոցի, ինչն աւելի ցաւոտ ու վիրաւորական է, քան դրա մասին լռութիւնը:

Բենիամին Նեթանիահուի յայտարարութիւնն այս համատեքստում չպէտք է դիտւի որպէս հայ ժողովրդի նկատմամբ յարգանքի նշան, այլեւ որպէս դաժան մանիպուլեացիա եւ փաստացի վիրաւորանք՝ դէպի հայ ժողովրդի պատմական ցաւը, որն օգտագործւում է քաղաքական պայքարի դաշտում՝ առանց բարոյական հիմքի։

Առ այդ, չպէտք է մոռանանք, որ այն քաղաքական գործիչը, ով ղեկավարում է ընթացիկ ցեղասպանական եւ ծաւալապաշտական քաղաքականութիւնը եւ աջակից է եղել մէկ այլ՝ էթնիկ զտմանը, չի կարող հանդէս գալ որպէս ցեղասպանութեան դատապարտող։

Ուստի Հայոց Ցեղասպանութեան ճանաչումը մենք պէտք է պահանջենք այն պետութիւններից, որոնք ունեն դրա համար պատմական, բարոյական եւ իրաւական նւազագոյն անհրաժեշտ տւեալներ։ Իսկ նրանք, ովքեր իրենց իսկ գործողութիւններով շարունակում են ցեղասպանութիւնների շղթան, պէտք է կանգնեն ոչ թէ հռետորական հարթակներում, այլ՝ միջազգային դատարանի առջեւ։