Միտոքոնդրիալ ԴՆԹ-ի տարբերակը կանխատեսում է մելանոմայի իմունոթերապիայի նկատմամբ կայունութիւնը

Նոր հետազօտութեան արդիւնքներն օգնում են բացայայտել տասնամեայ առեղծւածը, թէ ինչու մաշկի քաղցկեղի ամենամահաբեր ձեւով շատ հիւանդներ չեն արձագանքում քաղցկեղի բուժման նորագոյն մեթոդներին։ Մասնաւորապէս, հետազօտողները պարզել են, որ մետաստատիկ մելանոմայով այն հիւանդների ԴՆԹ-ն, որոնք չեն արձագանքել իմունային հսկիչ կէտերի արգելակիչներին, ունի տարբերութիւններ, որոնք չեն յայտնաբերւել բուժմանը արձագանքածների ԴՆԹ-ում։

Այս գենետիկական տարբերութիւնները ենթակայ են թեստաւորման եւ թոյլ են տալիս որոշել, թէ ով ամենաքիչ հաւանականութեամբ կարձագանքի հսկիչ կէտերի թերապիային՝ բուժման այն տեսակին, որը դարձել է այս հիւանդութեան դէմ պայքարի հիմքը։

Վերլուծելով մետաստատիկ մելանոմայով 1225 հիւանդի գենետիկական նիւթը՝ հետազօտութեան հեղինակները պարզել են, որ միտոքոնդրիալ ԴՆԹ-ի ժառանգական գենետիկական տարբերութիւնները, որոնք կոչւում են միտոքոնդրիալ T հապլոխումբ (HG-T), կանխատեսում են հսկիչ կէտերի իմունոթերապիայի նկատմամբ կայունութիւնը։ HG-T ունեցող հիւանդները 3,46 անգամ աւելի քիչ հաւանականութեամբ են արձագանքել հսկիչ կէտերի դեղամիջոցներին՝ ինչպէս առանձին, այնպէս էլ մէկ այլ արգելակիչի՝ իպիլիմումաբի հետ համակցութեամբ, համեմատած այլ միտոքոնդրիալ հապլոխմբեր ունեցող հիւանդների հետ։ Պարզւել է, որ HG-T-ն առկայ է մետաստատիկ մելանոմայով հիւանդների մօտ 12 տոկոսի մօտ։

Հետազօտութիւնը նւիրւած է եղել միտոքոնդրիալ հապլոխմբերին, որոնք զարգացել են ԴՆԹ-ում, որը սերունդը ժառանգում է միայն մօրից։ Միտոքոնդրիալ ԴՆԹ-ն տարբերւում է, այսպէս կոչւած, կորիզային ԴՆԹ-ից, որը փոխանցւում է ե՛ւ մօրից, ե՛ւ հօրից։ Միտոքոնդրիաները մարդու իւրաքանչիւր բջջի մասն են՝ հանդիսանալով նրա էներգետիկ կենտրոնը, եւ վաղուց յայտնի է, որ դրանք կարեւոր դեր են խաղում իմունային բջիջների զարգացման գործում։

Հետազօտութեան մէջ, որի արդիւնքները հրապարակւել են Nature Medicine ամսագրում, գիտնականները կենտրոնացել են միտոքոնդրիաների գենետիկայի վրայ՝ հաշւի առնելով վերջին տւեալները, որոնք վկայում են, որ այս բջջային էներգիայի աղբիւրներն անհրաժեշտ են իմունային բջիջների գործունէութեան համար։

Գիտնականները ենթադրել են, որ միտոքոնդրիալ ԴՆԹ-ի ժառանգական գենետիկական փոփոխութիւնները կարող են ազդել իմունային բջիջների՝ քաղցկեղի դէմ պայքարելու ունակութեան վրայ այն հիւանդների մօտ, որոնք ստանում են հսկիչ կէտերի թերապիա։

Այս դեղամիջոցներն արգելափակում են քաղցկեղի բջիջների փոխազդեցութիւնը հսկիչ սպիտակուցների հետ՝ մոլեկուլներ, որոնք գտնւում են իմունային T-բջիջների մակերեսին եւ կարեւոր դեր են խաղում իմունային պատասխանի անջատման գործում՝ առողջ բջիջների վրայ յարձակումից խուսափելու համար։ Արգելափակելով հսկիչ կէտերի փոխազդեցութիւնը՝ այս իմունային արգելակիչները կանխում են T-բջիջների ապաակտիւացումը՝ թոյլ տալով նրանց շարունակել գրոհել քաղցկեղի բջիջները։

Չնայած բուժման երկու սխեմաներն էլ՝ ինչպէս նիւոլումաբով մոնոթերապիան, այնպէս էլ իպիլիմումաբի հետ համակցութեամբ, արդիւնաւէտ են եղել բուժում ստացող բոլոր հիւանդների աւելի քան 50%-ի դէպքում, նոր վերլուծութեան արդիւնքները ցոյց են տւել, որ բուժմանը դրական արձագանքը նւազել է մինչեւ 18% HG-T ունեցող հիւանդների մօտ, որոնք զգալիօրէն կայուն են այս այլապէս արդիւնաւէտ բուժման մեթոդներից իւրաքանչիւրի նկատմամբ։

Իրենց եզրակացութիւնները հաստատելու համար հետազօտողները ստուգել են իրենց նախնական արդիւնքները նոյն տարիքի եւ սեռի մետաստատիկ մելանոմայով 675 հիւանդներից վերցւած նմուշների վրայ, որոնք բուժւել են հսկիչ կէտերի արգելակիչներով Մելանոմայի սաղմնային գծի իմունաուռուցքաբանութեան միջազգային կոնսորցիումին (IO-GEM) մասնակցող 13 ուռուցքաբանական կենտրոններից որեւէ մէկում, այդ թւում՝ Նիւ Եօրքի Լանգոն համալսարանի Մելանոմայի դէմ պայքարի միջդիսցիպլինար կոոպերատիւ խումբը (IMCG)։ Այս լրացուցիչ վերլուծութեան արդիւնքները հաստատել են իմունոթերապիայի նկատմամբ կայունութեան եւ HG-T-ի միջեւ նոյն կապը։

news.am