Մարդու մարմնում ցուրտ եւ տաք ջերմաստիճանների ընկալումը միջնորդւում է տարբեր նէյրոնային ուղիներով

Nature Communications-ում հրապարակւած նոր ուսումնասիրութիւնը պարզել է, որ մարդկանց մօտ ցուրտ եւ տաք ջերմաստիճանների ընկալումը տեղի է ունենում տարբեր նեարդային ուղիներով։

Այս յայտնագործութիւնը մեծապէս ընդլայնում է մեր պատկերացումները այն մասին, թէ ինչպէս է նեարդային համակարգը մշակում զգայական տեղեկատւութիւնը։

Միչիգանի համալսարանի հետազօտողները, այդ թւում՝ համահեղինակ Բօ Դուանը, առաջին անգամ քարտէզագրել են մաշկից մինչեւ ուղեղ սառը ընկալման նեարդային ուղին՝ օգտագործելով մկների մոդելներ։ Նրանք պարզել են, որ մաշկի վրայ գտնւող յատուկ ընկալիչները, որոնք զգում են 15–25°C ջերմաստիճանները, ակտիւացնում են զգայական նէյրոններ, որոնք ազդանշաններ են փոխանցում ողնուղեղի միջոցով դէպի ուղեղ։ Սակայն, հիմնական յայտնագործութիւնն այն էր, որ այս ազդանշանները ուժեղացւում են ողնուղեղի մասնագիտացւած ինտերնէյրոնների կողմից։

 

Երբ այս բջիջները անջատւեցին, մկները դադարեցին արձագանքել ցրտին, ինչը հաստատեց նրանց եզակի դերը ցրտի ընկալման մէջ։

Նախկինում կարծում էին, որ բոլոր ջերմաստիճանի զգացողութիւնները փոխանցւում են մէկ ընդհանուր ուղով։ Այս նոր ուսումնասիրութիւնը ցոյց է տալիս, որ ջերմաստիճանի սպեկտրի տարբեր մասերը օգտագործում են տարբեր նեարդային շղթաներ՝ ուղեղին ազդանշաններ փոխանցելու համար։ Գիտնականները ենթադրում են, որ նմանատիպ մեխանիզմներ գոյութիւն ունեն նաեւ մարդկանց մօտ։

Այս յայտնագործութիւնը նոր ուղիներ է բացում ջերմաստիճանի, ցաւի եւ քորի ընկալման ուղիների միջեւ փոխազդեցութիւնների ուսումնասիրութեան համար, ինչպէս նաեւ կարող է նպաստել թիրախային բուժումների մշակմանը, օրինակ՝ քիմիաթերապիայի հետեւանքով առաջացած սառը ալոդինիայով հիւանդների համար: Առաջադէմ պատկերագրական եւ գենետիկական տեխնիկաների կիրառմամբ հետագայ ուսումնասիրութիւնները կօգնեն աւելի լաւ հասկանալ ջերմաստիճանի նեարդային մշակումը:

News.am