Շատերը հիասթափւած են Բաքւում ստորագրւած համաձայնագրից

COP29-ի մասնակիցները տարեկան 300 միլիարդ դոլար են խոստացել՝ օգնելու համար աւելի աղքատ եւ խոցելի երկրներին յարմարւելու կլիմայի փոփոխութեանը եւ մինչեւ 2035 թւականը իրենց տնտեսութիւններն անցում կատարել «կանաչ» էներգիայի:

Զարգացող երկրները՝ Հնդկաստանից մինչեւ Կուբա, որոնք պահանջել էին աւելի քան մէկ տրիլիոն դոլար օգնութիւն, տեղնուտեղը դատապարտեցին գործարքը՝ այն «վիրաւորական» որակելով:

Վերջնական համաձայնագրի հիմնական նորամուծութիւնն այն է, որ Արեւմուտքը մտադիր է հարցնել այլ խոշոր խաղացողների, որոնք դեռեւս նշւած են որպէս զարգացող տնտեսութիւններ, դրանց թւում՝ Չինաստանը եւ Պարսից ծոցի երկրները:

Թէեւ զարգացած երկրներին իսկապէս կոչ է արւում «առաջնորդել» 300 միլիարդը մոբիլիզացնելու հարցում, տեքստը յստակօրէն սահմանում է, որ ցանկացած յատկացում բազմակողմ ֆինանսական հաստատութիւններից, ինչպիսին են ԲՐԻԿՍ-ի Նոր զարգացման բանկը կամ Ասիական ենթակառուցւածքային ներդրումների բանկը, հաշւի կառնւեն:

Համաժողովի վերջին օրերին ֆինանսական բանակցութիւնների խափանման հավանականութիւնը բաւականին իրական էր թւում։

Ուրբաթ (նոյեմբերի 22-ին) զարգացող երկրները «կատակով» մերժեցին հարուստ արդիւնաբերական երկրների՝ դրանց թւում՝ ԵՄ-ի, ԱՄՆ-ի եւ Ճապոնիայի առաջարկը՝ 2035 թւականից սկսած տարեկան 250 միլիարդ դոլարի տրամադրումը:

Ըստ քաղաքացիական հասարակութեան դիտորդների՝ վերանայւած առաջարկը հետագայում հասցւել է 300 միլիարդ դոլարի:

«Նւազ զարգացած երկրների» խումբն անմիջապէս յայտարարեց, որ դա անընդունելի է, որից յետոյ նրանց միացաւ Փոքր կղզի պետութիւնների դաշինքը (AOSIS) եւ լքեց բանակցային դահլիճը։

G77+Չինաստան խումբը, որն ընդգրկում է Լատինական Ամերիկայի, Աֆրիկայի եւ Ասիայի երկրների մեծ մասը, նշել է, որ կը համաձայնի 500 միլիարդ դոլարի չափին: Բայց դա կարծես հասու չէ արեւմտեան հարուստ երկրների գրպանին:

 

ԱՄՆ կլիմայի հարցերով բանագնաց Ջոն Պոդեստան յարձակման ենթարկւեց: Կլիմայի ակտիւիստները բղաւում էին «ամօթ», մեղադրելով Բայդէնի վարչակազմին «հաիշւները վճարելուց» հրաժարւելու մէջ։

«Իհարկէ, Թրամփի օրօք աւելի լաւ չի լինի, բայց այն, ինչ նրանք անում են Բայդէնի օրօք, իսկապէս ամօթալի է»,- ասում է Գլոբալիզացիայի միջազգային ֆորումի տնօրէն Վիկտոր Մենոտին, երբ անվտանգութեան աշխատակիցները Պոդեստային դուրս բերեցին կողքի դռնից:

«Սա այն կլիմայական եւ բնապահպանական արդար օրակարգը չէ, որի համար նա ընտրւել է»,- յաւելում է Մենոտին:

Դրանից յետոյ բաւականին երկար յարաբերական անդորր էր, բանակցութիւններն ընթանում էին փակ դռների յետեւում։

«Բոլորս շատ քրտնաջան աշխատել ենք վերջին երկու շաբաթւայ ընթացքում, եւ ես գիտեմ, որ մեզանից ոչ ոք չի ցանկանում հեռանալ Բաքւից առանց լաւ արդիւնքի»,-յայտարարել է COP29-ի նախագահ Մուխթար Բաբաեւը:

«Ժամանակը մեր կողմից չէ»,-ասել է նա երկշաբաթեայ գագաթնաժողովի մասնակիցներին: «Խնդրում եմ ակտիւացնել երկխօսութիւնը»:

Բացի կարեւոր ֆինանսաւորման փաստաթղթից, մասնակիցները միաժամանակ համաձայնութեան են եկել ՄԱԿ-ի կողմից աջակցւող ածխածնի համաշխարհային շուկա ստեղծելու կանոնների շուրջ: Այն կը խթանի ածխածնի առեւտուրը՝ երկրներին խրախուսելով նւազեցնել արտանետումները եւ ներդրումներ կատարել կլիմայի պաշտպանութեան նախագծերում:

Euronews