Այս իշխանութիւնները հաւատարիմ են մեղաւորներ փնտրելու իրենց էութեանը

Step1.am-ի զրուցակիցն է ՀՅԴ անդամ, ԱԺ «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Արթուր Խաչատրեանը։

– Պարո՛ն Խաչատրեան, իշխանութիւններն ընդդիմութեանն են մեղադրում Արցախը յանձնելու հարցում, ինչպէ՞ս էք գնահատում սա։

– Այո, Ադրբեջանի կողմից Արցախի էթնիկ զտումից եւ ժամանակաւոր բռնազաւթումից յետոյ այս իշխանութիւններն իրենց էութեանը հաւատարիմ սկսեցին մեղաւորներ փնտրել։ Եւ, իհարկէ, իրենց համար մեղաւոր են բոլորը, իրենցից բացի։ Այս անգամ որպէս մեղաւոր կարգեցին Արցախի Հանրապետութեան իշխանութիւններին, բոլոր քաղաքական ուժերին, քանի որ Արցախի Հանրապետութեան նախագահի ընտրութիւնը խորհրդարանում քաղաքական կոնսենսուսի արդիւնք էր։ Ինչպէս նաեւ մեղադրեցին Հայաստանի ընդդիմութեանը, մասնաւորապէս, Դաշնակցութեանը։ Այս իշխանութիւնները, որոնք դեռեւս 2022 թւականին ճանաչեցին Արցախի նկատմամբ Ադրբեջանի ինքնիշխանութիւնը, որոնք դաւաճանեցին ՀՀ յանձնառութիւնը՝ լինել Արցախի Հանրապետութեան անվտանգութեան երաշխաւոր, որոնք դաւաճանեցին 1992 թւականի յուլիսի 8-ի որոշումը, որում նշւում է՝ «Հայաստանի Հանրապետութեան համար անընդունելի համարել միջազգային կամ ներպետական ցանկացած փաստաթուղթ, որտեղ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութիւնը նշւած կը լինի Ադրբեջանի կազմում», հիմա ուրիշներին են մեղադրում։

Բայց, ինչպէս յայտնի է, պատերազմը քաղաքականութեան շարունակութիւնն է: Այս իշխանութիւնների քաղաքականութիւնը եղել է Արցախի հարցը թօթափելը։ Փաշինեանն այս տարւայ ապրիլին խորհրդարանում Արցախը համարեց պաւադոկ, թոկ՝ Հայաստանի վզին գցւած։ Եւ բնականաբար ինքը պէտք է ամէն ինչ անէր, որպէսզի այդ թոկը կը տրւէր, որպէսզի Հայաստանը ազատւէր «բեռից»։ Իսկ այս իշխանութիւններն Արցախը բեռ էին համարում։ Եւ բնականաբար պատերազմը շատ ձեռնտու էր իրեն, որովհետեւ ինքն ազատւեց բեռից, եւ Ալիեւին, որովհետեւ Ալիեւն ստացաւ այն, ինչ 30 տարուց աւելի չէր կարողանում ստանալ։

Բայց, եթէ այս իշխանութիւնների սիրտն իրօք ցաւեր Արցախի համար, հիմա ամէն ինչ կանէին Արցախի Հանրապետութեան հարցը համաշխարհային քաղաքական օրակարգում պահելու համար, հասնելու նրան, որ աշխարհը ճանաչէր Արցախի ժողովրդի վերադարձի իրաւունքը, Հայաստանում պահպանելու Արցախի Հանրապետութեան պետական կառոյցները։ Բայց հիմա ամէն ինչ անում են, որպէսզի այդ իրաւունքները վերանան։ Տեսէք, թէ ինչ սարսափով են խօսում Արցախի Հանրապետութեան վտարանդի կառավարութեան մասին։ Սրանց փորացաւը մէկն է՝ ժողովրդին ցոյց տալ, որ տեսէք՝ ինչ տեղի ունեցաւ Արցախում, երբ փոխւեց երկրի ղեկավարը։ Եւ հետեւաբար նոյնը կը լինի նաեւ Հայաստանում, եթէ յանկարծ Փաշինեանի փոխարէն այլ ուժեր գան։ Այնպէս որ, այս իշխանութիւնը փորձում է իր այս լպրծուն քաղաքականութեամբ իր վրայից պատասխանատւութիւնը թօթափել, այլոց մեղաւոր կարգել եւ ժողովրդին վախեցնել, խաբել հնարաւոր հետեւանքներով, թէ ինչ կարող է լինել, եթէ իրենց փոխարէն գան ազգային ուժեր։

– ՀՀ իշխանութիւնները յամառօրէն չեն խօսում այն մասին, որ գալով Հայաստան՝ Արցախի նախագահը յայտարարեց, որ չեղարկում է Արցախը լուծարելու մասին իր յայտնի հրամանագիրը։ Սա ի՞նչ է փաստում։

– Հայաստանի իշխանութիւնները ոչ միայն չեն խօսում այդ մասին, այլ նաեւ որեւէ մէկին թոյլ չեն տալիս խօսել։ Երբ ասում ենք, որ Արցախի նախագահը երկրորդ հրամանագիրն է ստորագրել, սկսում են ասել՝ եթէ այդքան լաւն էր, առաջինն ինչո՞ւ ստորագրեց։ Նիկոլ Փաշինեանը նոյեմբերի 9-ի այդ կապիտուլեացիոն փաստաթուղթն ստորագրեց, ասելով՝ դա ստորագրեցի, որպէսզի 20 հազար (յետոյ դարձրեց 35 հազար) զինւոր շրջափակման մէջ չյայտնւէին։ Նախ ես չեմ կարծում, թէ պատերազմական գործողութիւնների թատերաբեմում 35 հազար զինւոր է եղել, երկրորդ, 35 հազարին շրջապատելու համար 100 հազարից աւելի զինւորի անհրաժեշտութիւն կար։ Հիմա, եթէ Սամուէլ Շահրամանեանը ստիպւած ստորագրեց, որովհետեւ հակառակ դէպքում թուրքերը կը մտնէին Ստեփանակերտ եւ այլ բնակավայրեր, քանի որ 100 հազար բնակչութիւն ունեցող Արցախը միայնակ էր մնացել 10 մլն.-նոց Ադրբեջանի դէմ, եւ արդէն զոհերի թիւը ոչ թէ մի քանի հարիւր կը լինէր, այլ մի քանի հազար, անամօթաբար մեղադրում են Սամուէլ Շահրամանեանին։

– Խորհրդարանական ընդդիմութիւնը Հայաստանի Ազգային ժողովում շեշտադրո՞ւմ է, որ Արցախի Հանրապետութիւնը լուծարւած չէ, հնարաւո՞ր է այս ուղղութեամբ յայտարարութեան նախագիծ կամ այլ նախաձեռնութիւն լինի։

– Հայաստանի Ազգային ժողովի խորհրդարանական ընդդիմութիւնը բազմաթիւ անգամներ յայտարարել է, որ Սամուէլ Շահրամանեանն անձամբ չեղարկել է այդ հրամանագիրը։ Ինքն ընդհանրապէս նման հրամանագիր ստորագրելու իրաւունք չունէր, դա անիմաստ թղթի կտոր է եղել, ստորագրել է, որպէսզի փրկի մարդկանց կեանքերը։ Բայց քանի որ կան Նիկոլ Փաշինեանի նմանները, եւս մէկ թուղթ է ստորագրել՝ ասելով, որ սրանով նախորդ թուղթը չեղեալ է յայտարարում։

– Երբ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյեանը խորհրդարանում հարցադրում արեց՝ իսկ ընդդիմութիւնը ո՞նց է պատկերացնում բռնի տեղահանւած արցախցիների վերադարձը Արցախ, ձեր խմբակցութեան անդամները խօսեցին ինքնավարութեան մասին։ Ընդհանրապէս ընդդիմութիւնը խօսում է ինքնավարութեան մասին, սա ինչպէ՞ս կը մեկնաբանէք։

– Չէ, ինքնավարութեան մասին չենք խօսում։ Մենք ասում ենք՝ պէտք է ապահովել Արցախի ժողովրդի վերադարձի իրաւունքը՝ էթնիկ զտման հիմքի վրայ։ Այսինքն՝ մարդիկ ենթարկւել են էթնիկ զտման, կազմակերպւած դուրս են մղւել Արցախի Հանրապետութիւնից՝ իրենց բնօրրանից, հետեւաբար, պէտք է ապահովել նրանց կազմակերպւած վերադարձը Արցախի Հանրապետութիւն։ Արցախի Հանրապետութիւն վերադառնալու համար պէտք է ապահովւեն նրանց անվտանգային երաշխիքները, այսինքն՝ տրւեն միջազգային երաշխիքներ, միջազգային խաղաղապահ ուժեր։ Պէտք է ապահովւի Արցախի եւ Հայաստանի ապահով ցամաքային կապը, եւ Արցախի հայ բնակչութեանը պէտք է տրւի առնւազն ինքնակառավարման իրաւունք։ Եւ ամենակարեւորն է՝ Արցախի վերջնական կարգավիճակի հարցը պէտք է վերադառնայ քաղաքական քննարկումների օրակարգ։

– Արցախի ժողովրդի ներկայացուցիչների հետ քննարկումներ կա՞ն այս հարցերով, ի՞նչ են ուզում արցախցիները։

– Իհարկէ, մենք միշտ մեր արցախցի գործընկերների հետ քննարկում ենք, խօսում ենք։ Իրենք ուզում են վերադառնալ իրենց հայրենիք, վերակերտել իրենց պետականութիւնը եւ խաղաղ ապրել իրենց երկրում։ Մարդիկ հասկանում են, որ Ադրբեջանի ենթակայութեան տակ իրենց գոյութիւնը չի կարող երաշխաւորւած լինել։

ՌՈԶԱ ՅՈՎՀԱՆՆԻՍԵԱՆ