Գիտնականները յայտնաբերել են ուղեղի հատւածներ, որոնք կապւած են կակազութեան հետ

Brain ամսագրում հրապարակւած նոր հետազօտութիւնը յայտնաբերել է ուղեղի ցանցի յատուկ հանգոյց, որն առանցքային դեր է խաղում կակազութեան զարգացման մէջ:

Քենթերբերիի համալսարանի (UC) դոցենտ Քեթրին Թեզի ղեկավարած հետազօտութիւնը ուսումնասիրել է կակազութեան երկու տարբեր տեսակներ՝ բնածին եւ ձեռքբերովի՝ ցոյց տալու համար խօսքի խանգարման յստակ նեարդային հիմքը:

«Կակազութիւնն ազդում է մեծահասակների մօտ 1%-ի վրայ եւ կարող է յանգեցնել հաղորդակցութեան լուրջ խնդիրների եւ սոցիալական անհանգստութեան, սակայն կակազութեան պատճառը դեռեւս անյայտ է»,- նշում են գիտնականները: Կակազութիւնն ամենից յաճախ առաջանում է որպէս զարգացման խանգարում, բայց կարող է առաջանալ նաեւ ուղեղի կիզակէտային վնասւածքի հետեւանքով ինսուլտից կամ այլ նեարդաբանական հիւանդութիւններից յետոյ: Թէեւ ուսումնասիրութիւնների մեծամասնութիւնը կակազութեան այս տարբեր տեսակներին դիտարկում է որպէս առանձին պայմաններ, այս ուսումնասիրութիւնը իւրօրինակ մօտեցում է ցուցաբերում՝ համադրելով տւեալների հաւաքածուն՝ տեսնելու, թէ արդեօք մենք կարող ենք ընդհանուր կապ յայտնաբերել»:

Հետազօտութիւնը, որն իրականացւել է Տուրկուի համալսարանի (Ֆինլանդիա), Տորոնտոյի համալսարանի, Բոստոնի համալսարանի եւ Հարվարդի բժշկական դպրոցի Բրիգամի եւ Կանանց հիւանդանոցի հետազօտողների հետ համատեղ, օգտագործել է երեք անկախ տւեալների հաւաքածու. հրապարակւած գրականութիւնից ստացւած նէյրոգենիկ կակազութեան դէպքերի վերաբերեալ դէպքերի մասին զեկոյցներ, ինսուլտից յետոյ ձեռք բերւած նէյրոգեն կակազութիւն ունեցող կլինիկական հիւանդների խումբ, կաթւածից յետոյ կակազող եւ կայուն զարգացման կակազութեամբ մեծահասակներ:

«Մենք օգտագործեցինք առաջին երկու տւեալների հաւաքածուները եւ վնասւածքների ցանցի քարտեզագրումը` ստուգելու համար, թէ արդեօք ձեռքբերովի կակազութիւն առաջացնող վնասւածքները համապատասխանում են ուղեղի ընդհանուր ցանցին: Այնուհետեւ մենք օգտագործեցինք տւեալների երրորդ հաւաքածուն՝ ստուգելու, թէ արդեօք այս ախտահարման վրայ հիմնւած ցանցը համապատասխան է կակազութեան զարգացմանը: Ուսումնասիրելով տւեալների հաւաքածուներից իւրաքանչիւրը՝ մենք կարողացանք բացայայտել կակազութեան ընդհանուր ցանցը՝ նեղացնելով այն դէպի ձախ փորոքի որոշակի հատւած, որը պատասխանատու է շուրթերի եւ դէմքի շարժումների, ինչպէս նաեւ խօսքի ժամանակի եւ յաջորդականության համար: Մենք նաեւ յայտնաբերել ենք խօսքի պատկերման եւ կակազութեան հետազօտութեան համար հետաքրքրութիւն ներկայացնող երկու լրացուցիչ նոր շրջաններ, մասնաւորապէս՝ կլաուստրումային շրջանը եւ ամիգդալա-ստրիատալ հանգոյցը: Սրանք ուղեղի փոքր հատւածներ են՝ ընդամէնը մի քանի միլիմետր լայնութեամբ, ինչի պատճառով դրանք հակւած են չբացայայտւել նախորդ ուսումնասիրութիւնների ժամանակ: Սա ցոյց է տալիս հաւանական կակազող կապը։

Ձեռքբերովի կակազութիւն ունեցող մարդկանց համար սա լաւ բացատրութիւն է տալիս, թէ ինչ կարող է տեղի ունենալ: Երբ նայում էք կակազութեան այս հատւածին, թւում է, որ շարժումների յաջորդականութիւնը հիմնական դժւարութիւնն է եւ, հետեւաբար, այն կարեւոր կողմը, որի վրայ պէտք է կենտրոնացնենք մեր բուժումը: Յայտնաբերւած ցանցային շրջանները նաեւ պատկերացում են տալիս կակազութեան ժամանակ յուզական ռեակցիաների հետ հնարաւոր կապերի մասին»,- եզրակացրել են գիտնականները:

NEWS.am Medicine