Ինչի՞ կը յանգեցնի Անտարկտիկայում ծովասառոյցի ծածկոյթի կտրուկ նւազումը
«ԱԼԻՔ» – Նոր հետազօտութիւնը ցոյց է տալիս, որ Անտարկտիկայի ծովասառոյցի կորուստը Հարաւային ովկիանոսում նոր փոթորիկների կարող է յանգեցնել: Գիտնականները պարզել են, որ 2023 թւականին Անտարկտիկայի ծովասառոյցի ծածկոյթի նւազումը պատճառ է դարձել, որ ովկիանոսը յաւելեալ ջերմութիւն արձակի մթնոլորտ:
Ջերմութեան այս կորուստը կարող է խաթարել ովկիանոսային հոսանքների շրջանառութիւնը եւ աւելի յաճախակի փոթորիկներ առաջացնել այն տարածքներում, որտեղ ծովի սառոյցը նւազել է: Անցեալ տարի ծովասառոյցի ծածկոյթը 1990-2015 թւականներին ընկել է միջինից գրեթէ կիսով չափ չորս շրջաններում. Բելինգսհաուզէնի ծովում եւ Ուեդելի եւ Ռոսի արտաքին ծովերում, որտեղ ծովասառոյցի ծաւալը նւազել է 80%-ով, եւ Էնդերբի ցամաքում, որտեղ այն նւազել է 50%-ով:
2024 թւականի ամբողջական տւեալների լրակազմը դեռ հասանելի չէ, սակայն շարունակւող ցածր ծածկոյթը վկայում է շարունակական միտումի մասին:
Ծովային սառոյցի այս կտրուկ կորստի հետեւանքները հասկանալու համար ովկիանոսագէտները վերլուծել են օդի եւ ծովի միջեւ գոյութիւն ունեցող ջերմային հոսքը, ինչպէս նաեւ 2023 թւականին Անտարկտիկայի սառցէ ծածկոյթի փոփոխութիւնները:
Nature հանդէսում հրապարակւած հետազօտութեան մէջ գիտնականները պարզել են, որ նոր բացւած ովկիանոսի մակերեսը ջերմութիւնը գրեթէ մէկուկէս անգամ աւելի արագ է կորցնում, քան նախորդ տարիներին: Ջերմութեան կորստի այս աճը կարող է հեռուն գնացող հետեւանքներ ունենալ: Օրինակ՝ ջերմութեան կորուստը յանգեցնում է նրան, որ ովկիանոսի մակերեսին մօտ գտնւող ջուրը սառչում է, ինչը յանգեցնում է նրան, որ այն աւելի խիտ է դառնում, քան նախորդ տարիներին: Քանի որ այս խիտ մակերեսային ջուրը խորտակւում է, այն կարող է խաթարել աւելի խոր ովկիանոսի հոսանքները եւ Հարաւային ովկիանոսում տեղի ունեցող շրջանառութիւնը:
Ովկիանոսի եւ մթնոլորտի միջեւ ջերմային հոսքի փոփոխութիւնը կարող է նաեւ նպաստել Անտարկտիկայի վրայ աւելի յաճախակի փոթորիկների առաջացմանը, քանի որ մթնոլորտն աւելի շատ ջերմութիւն է կլանում:
Դիտարկելով ուժեղ քամիներով օրերի թիւը՝ որպէս փոթորկի յաճախականութեան ցուցանիշ՝ հետազօտողները պարզել են, որ 2023 թւականի յունիսին եւ յուլիսին մի քանի տարբեր շրջաններում սառոյցի կորստի միջինը 1990-2015 թւականներից միջին 9,1 փոթորկի օրւայ համեմատ 11,6 փոթորիկ օր է եղել: Որոշ շրջաններում, օրինակ՝ հիւսիսային Ուեդել ծովում, ամսական եւս 7 օր փոթորիկներ են մոլեգնում։
