Լաւրովի այցը Երեւան՝ առանց բեկումների ու առանցքային որոշումների․ ինչո՞ւ Երեւան այցելեց ՌԴ ԱԳ նախարարը

«ԱԼԻՔ» – Եռամեայ ընդմիջումից յետոյ օրերս երկօրեայ աշխատանքային այցով Հայաստանում էր ՌԴ ԱԳ նախարար Սերգէյ Լաւրովը։

Վերջին երեք տարին կարելի է համարել հայ-ռուսական յարաբերութիւնների ամենալուրջ ճգնաժամը, որը երբեւէ եղել էր Հայաստանի ու Ռուսաստանի նորագոյն պատմութեան յարաբերութիւնների շրջափուլում։

Սա այն շրջանն էր, երբ թէ օբիեկտիւ, թէ սուբիեկտիւ պատճառներից ելնելով՝ Հայաստանում խորացան եւ խորացւեցին հակառուսական տրամադրութիւնները՝ իրենց մեծ հետքը թողնելով արդէն միջպետական յարաբերութիւնների վրայ։ Եւ Լաւրովի այցը ցոյց տւեց հայ-ռուսական յարաբերութիւններում առկայ նոր իրողութիւնները՝ Ռուսաստանի յարմարւողականութիւնը եւ ՀՀ իշխանութիւնների անվերադարձ արեւմտականութիւնը։

Եւ թերեւս պատահական չէր, որ Լաւրովի այցի օրը ՀՀ ԱԳ նախարար Արարատ Միրզոյեանը ելոյթով էր հանդէս եկել Եւրոպական միութեան Արեւելեան Եւրոպայի եւ Կենտրոնական Ասիայի դեսպանների տարածաշրջանային հաւաքի մեկնարկին, որտեղ պատասխանել է ԵՄ պաշտօնեաներին հետաքրքրող հարցերին:

«Հայաստան-ԵՄ. կառուցելով ընդհանուր ապագայ» ելոյթում արտգործնախարար Միրզոյեանը նշել էր․ «Հայաստանը կատարել է անշրջելի ընտրութիւն՝ դէպի ժողովրդավարութիւն, դէպի խաղաղութիւն, դէպի Եւրոպա։ Մենք վստահ ենք, որ այս վճռական քայլերին մեր եւրոպացի գործընկերները կը պատասխանեն նոյնքան համարձակ եւ ռազմավարական ներգրաււածութեամբ՝ ամրապնդելով իսկապէս փոխադարձ եւ վերափոխող գործընկերութիւնը։ Այդպիսով, մենք ձգտում ենք ոչ միայն աջակցութեան, այլեւ գործընկերութեան, ոչ միայն խրախուսանքի, այլեւ կայուն ներգրաււածութեան»։

Այս ձեւակերպումները չափազանց յստակ են եւ չեն կարող տարատեսակ մեկնաբանութիւնների արժանանալ, ՀՀ ԱԳ նախարարը յայտարարեց, որ ՀՀ-ն կատարել է ընտրութիւն յօգուտ Եւրոպայի եւ նոյնպիսի ընտրութիւն, համարձակ քայլ ակնկալում է Եւրոպայից։

Սակայն ոչ պակաս ուշագրաւ էին Երեւանում Լաւրով-Միրզոյեան ասուլիսում ՀՀ ԱԳ նախարարի մեկնաբանութիւնները։

Միրզոյեանը յայտարարեց, որ ՀՀ իշխանութիւնների օրակարգում ՌԴ-ի հետ յարաբերութիւնները վերաֆորմատաւորելու հարց չկայ։

«Արդեօ՞ք պատրաստւում ենք վերաֆորմատաւորել մեր դաշնակցային յարաբերութիւնները ՌԴ-ի հետ, ուզում եմ շատ ուղիղ պատասխանել՝ ոչ: Մեր մտադրութիւնները միմեանց նկատմամբ յստակ գրւած են թղթի վրայ, եւ դրանք որեւէ մէկը չի լուծարել: Միեւնոյն ժամանակ յայտնի են հայաստանեան կողմի մտահոգութիւններն այն մասին, որ բաւարարւած չենք ՀԱՊԿ-ի շատ կոնկրետ իրադարձութիւններին տւած արձագանքով, եւ յայտնի է, որ մենք սառեցրել ենք մեր գործունէութիւնն այդ կառոյցի շրջանակում»,- ասաց Միրզոյեանը։

Նա նաեւ նշեց, թէ աւելի հեռուն գնացող հետեւութիւններ չի անի, բայց արձանագրեց, որ Սերգէյ Լաւրովի հետ քննարկումները կառուցողական են, դրանք ունեն նաեւ խնդրայարոյց, ինչպէս նաեւ դրական դինամիկա ունեցող հարցերի կոմպոնենտ։

Սակայն անորոշութեան հետ մէկտեղ էլ՝ նախարարներն այս այցի ընթացքում ստորագրեցին Հայաստանի Հանրապետութեան արտաքին գործերի նախարարութեան եւ Ռուսաստանի Դաշնութեան արտաքին գործերի նախարարութեան միջեւ 2025-2026 թթ. համար խորհրդակցութիւնների ծրագիրը, ինչպէս նաեւ յայտարարւեց, որ աշխատանքներ են տարւում Կապանում ՌԴ հիւպատոսութեան բացման ուղղութեամբ։

168.am-ի հետ զրոյցում, գնահատելով այս այցը եւ հայ-ռուսական յարաբերութիւնները, ռուս վերլուծաբան Ստանիսլաւ Տարասովն ասել է, որ այս այցը պէտք չէ համարել ինչ-որ բանի աւարտ ու ինչ-որ բանի սկիզբ հայ-ռուսական յարաբերութիւններում։

Ըստ նրա՝ դրանցով ոչինչ չի փոխւում, պարզապէս Հայաստանն ու Ռուսաստանը պահպանում են յարաբերութիւնները, հետեւաբար՝ պահպանում են դրանց անբաժանելի մաս հանդիպումները, զանգերը, շփումներն ու այցերը։

«Ուստի սա ընթացիկ այց էր, որը տեղի ունեցաւ հայկական կողմի հրաւէրով։ Յարաբերութիւնները պահպանելու համար հարկաւոր են շփումներ, աշխատանքային, խորհրդակցական ծրագրեր եւ այլն։ Սակայն այն փոփոխութիւնը, որն իրականացրել են ՀՀ իշխանութիւնները դէպի Արեւմուտք, իրականում չի փոխւել։ Յայտարարութիւնների բովանդակութիւնը չի փոխւել, պարզապէս, հաշւի առնելով աշխարհաքաղաքական իրողութիւնները, Արեւմուտքի անվստահ քայլերը Երեւանի ուղղութեամբ, ՀՀ իշխանութիւնները մի փոքր այլ կերպ դիրքաւորւեցին։

Բայց կրկնեմ, որ ՀՀ իշխանութիւնների յայտարարութիւնների բովանդակութիւնը, քայլերը դէպի Արեւմուտք չեն փոխւել, Ռուսաստանի ուղղութեամբ՝ եւս, այդ անվստահութիւնը նկատւում է յայտարարութիւնների տողատակում։ Սակայն չկայ այլ ելք, քան շարունակել յարաբերութիւնները, քանի որ Ռուսաստանը չի հեռանում Հարաւային Կովկասից, պահպանում է ազդեցութիւնը, ԵՄ-ն չի պատրաստւում ընդունել Հայաստանին՝ որպէս անդամ, ուստի սրանք դիրքորոշումներ են, որոնցից երեւի թէ ելնում են Երեւանում։ Սակայն չեն դադարում ինտենսիւ համագործակցութիւն կառուցել ԵՄ-ի հետ, եւ Երեւանը պատրաստւում է յաջորդ տարի հիւրընկալել Եւրոպական քաղաքական համայնքի միջոցառումը, որեւէ պատահական երկիր կամ ԵՄ-ից հեռու գտնւող երկիր դա չի անում»,- նման կարծիք  է յայտնել ռուս վերլուծաբանը։

Նրա որակմամբ՝ այցի ընթացքում առանցքային պայմանաւորւածութիւններ ձեռք չեն բերւել, բեկումներ չեն գրանցւել։

«Կարծում եմ՝ ռուսական կողմի համար կարեւոր էր, որպէսզի հայաստանեան հասարակութիւնը ճիշտ ընկալի Ռուսաստանի դիրքորոշումը Ղարաբաղի հարցում, ուստի նախարար Լաւրովը մի քանի դրւագով Երեւանում անդրադարձաւ այդ հարցին, որպէսզի պարզ լինի, որ այն, ինչ տեղի ունեցաւ այդ ռեգիոնում, Ռուսաստանի պատասխանատւութիւնը չէ։

Ըստ իս՝ պատահական չէր ուշադրութիւնը հէնց այդ թեմայի նկատմամբ, հայաստանեան տրամադրութիւնները Ռուսաստանի համար կարեւոր են։ Թէ այդ անդրադարձերն ի՞նչ կը փոխեն, բարդ է ասել, սակայն դա նաեւ ՌԴ վերաբերմունքի դրսեւորում էր։

Պատահական չէր նաեւ անընդհատ շեշտադրումները ՀՀ ընտրութեան ազատութեան վրայ, դրանով ՌԴ-ն յստակ ուղերձ է յղում, որ բնականոն է վերաբերւում այն ընտրութեանը, որը կատարել են ՀՀ իշխանութիւններն արտաքին քաղաքական բլոկում։

Ներկայումս կայ պրակտիկ համագործակցութիւն, ՀՀ-ն յարաբերութիւնները դրել է փոխշահաւէտութեան սկզբունքի վրայ, Ռուսաստանի համար իրերի դրութիւնը կարծես դեռ ընդունելի է, ինչ կը լինի յետոյ՝ ՌԴ-Արեւմուտք բանակցութիւնների աւարտից յետոյ, բարդ է ասել։

Սակայն, կարծում եմ, ՌԴ նախագահի մեծ եւրասիական համայնք ձեւաւորելու նախաձեռնութիւնը կարեւոր է, որը նախանշելու է շատ ուղղութիւններով ՌԴ աշխատանքը»,- ասել է Տարասովը։