Ինչո՞ւ է Փաշինեանը յայտարարում «Չորրորդ Հանրապետութեան» մասին. մեկնաբանում է ռուս վերլուծաբանը
«ԱԼԻՔ» – Իշխող Քաղաքացիական պայմանագիր կուսակցութեան 7-րդ համագումարի ընթացքում Փաշինեանը ներկայացրեց կուսակցութեան հռչակագիրը՝ ՔՊ-ն հռչակում է Հայաստանի 4-րդ Հանրապետութեան հաստատումը՝ որպէս առաջիկայ ռազմավարական անելիք։ Հռչակագրում նաեւ նշւում է, որ այդ նպատակով «Քաղաքացիական պայմանագիր» կուսակցութիւնը 2026 թւականի խորհրդարանական հերթական ընտրութիւններում Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարման իր մանդատը եւս 5 տարով երկարաձգելու հայցով դիմելու է ժողովրդին՝ ակնկալելով ձեւաւորել սահմանադրական մեծամասնութիւն, իսկ ընտրութիւններում ժողովրդի վստահութեան քւէն ստանալուց յետոյ նախաձեռնելու է համաժողովրդական հանրաքւէի միջոցով Հայաստանի Հանրապետութեան նոր Սահմանադրութեան ընդունման գործընթաց։
Համագումարին յաջորդած ճեպազրոյցի ընթացքում Փաշինեանն արդէն ասաց, թէ Հայաստանի «Չորրորդ Հանրապետութիւնն» արդէն հաստատւած է, Երրորդ Հանրապետութիւնը ՀՀ Հանրապետութիւնն է, ժառանգութիւնը, ինքնութեան մի մասը։ «Բայց, ինչպէս ասացի, մենք նոր փուլ ենք թեւակոխում։ Եթէ նշելու լինէինք մի քանի առանցքային տարբերութիւն, այդ տարբերութիւններից թերեւս առաջնայինը կուզէի նշել խաղաղութիւնը»,- ընդգծեց Փաշինեանը։ Նրա կարծիքով՝ «Չորրորդ Հանրապետութիւնը» հաստատւած է, խաղաղութեամբ, Ալմաթիի հռչակագրի վերահաստատմամբ, ստեղծւած է Կիրանցով եւ Ոսկէպարի եկեղեցիով։
«Նոր սահմանադրութեան օրակարգն է գալիս դա լրացնելու, որովհետեւ ես ուզում եմ նշել էական տարբերութիւնները՝ ԵՄ անդամագրմանն ուղղւած քայլերի ակտիւացումը, այդ ամենի առանցքում խաղաղութիւնն է եւ նոր քաղաքական բովանդակութիւնը, որը ձեւակերպւած է իրական Հայաստանի գաղափարախօսութեան մէջ։ «Չորրորդ Հանրապետութիւնը» ստեղծւած է, այսօր բոլորիս ուշադրութիւնն ենք հրաւիրում այդ փաստի վրայ եւ մեր առաջիկայ անելիքները ցանկանում ենք ձեւակերպել այնպէս, որ այդ փաստը դառնայ նաեւ ձեւակերպւած իրականութիւն։ Շատ կարեւոր եմ համարում արձանագրել, որ «Չորրորդ Հանրապետութեան» հեղինակը ժողովուրդն է, մենք չենք։ Մենք «Չորրորդ Հանրապետութիւնը» ձեւակերպողներն ենք միայն, ինչպէս ես ասացի, ՀՀ գերդաստանների սնուցող մայրերին լսելով եւ նրանց թիկունքում կանգնած նահապետ հայրերի լռածը լսելով։ Դա համակարգային աշխատանք է, մենք փորձել ենք հռչակագրում ընդհանուր գծերով մի քանի կէտեր նշել։ Աւելի լայն համատեքստում իրական Հայաստանի գաղափարախօսութիւնն ամբողջութեամբ դրա մասին է»,- նշեց Փաշինեանը։
Ռուս թուրքագէտ Վիկտոր Նադէին-Ռաեւսկին 168.am-ի հետ զրոյցում, անդրադառնալով «Չորրորդ Հանրապետութիւն» հռչակելու Փաշինեանի յայտարարութեանը, ասել է, որ դա տարօրինակ է, բայց նաեւ անսպասելի չէ՝ հաշւի առնելով ՀՀ իշխանութիւնների որդեգրած քաղաքականութիւնը։ Սա, նրա խօսքով՝ բաւականին մեծ ուշադրութեան կարժանանայ ՀՀ գործընկեր երկրների կողմից, քանի որ առանցքային յայտարարութիւն է։ Ըստ նրա՝ ՀՀ իշխանութիւնները վերջին տարիներին հետեւողական քաղաքականութիւն են վարում երկրում արմատական փոփոխութիւններ իրականացնելու համար, եւ այդ ամէնը սկսւեց պատերազմում Արցախի կորստից։
«Այսինքն՝ սա ինչ-որ տեղ նաեւ որոշ ձախողումներ կոծկելու համար է։ Եթէ ՀՀ իշխանութիւնը մտադիր է փոխել ՀՀ Անկախութեան հռչակագիրը, հիմնարար փաստաթուղթը՝ ՀՀ Սահմանադրութիւնը, խօսում է Հայաստանի մասին, որը, կարելի է ասել, յետպատերազմեան Հայաստանն է, դրան տալով իրական Հայաստան անւանում, չի խօսում ԼՂ-ի, Հայոց Ցեղասպանութեան մասին, ձգտելով կարգաւորել յարաբերութիւններն Ադրբեջանի ու Թուրքիայի հետ, փոխելով Ռուսաստանի հետ յարաբերութիւնների բնոյթը եւ շարժւելով դէպի ԵՄ, ապա այդ ամէնը ցանկանում է ձեւակերպել եւ հաստատել ինչ-որ նոր հովանու ներքոյ»,- նկատել է փորձագետը։
Նա նշել է, որ փորձելով մոռացութեան մատնել Երրորդ Հանրապետութիւնը ձեւաւորած քաղաքական հիմքերն ու արժէքները, ջանում է դնել նոր հիմքեր, քանի որ նախորդները նաեւ կորսւել են։ «Հայ-ռուսական յարաբերութիւններում եւս, ուշադրութիւն դարձրէք, որ լարւածութեան սուր փուլն անցաւ, քանի որ ՀՀ իշխանութիւնները ձգտեցին դրանցում հաստատւած խորութիւնը, ռազմավարական խորքը վերացնել, թողնելով, իրենց բնորոշմամբ, փոխշահաւէտ յարաբերութիւններ։ ԵՄ-ի հետ յարաբերութիւնների հեռանկարը յստակ չէ, բայց ակնյայտօրէն ՀՀ իշխանութիւնները, չնայած հեռանկարի անորոշութեանը, գնալու են ԵՄ անդամակցութիւն որդեգրելու ճանապարհով։ Այսինքն՝ բոլոր ուղղութիւններով ՀՀ իշխանութիւնները փորձում են արմատական փոփոխութիւնների գնալ, գաղափարախօսական աշխատանք են իրականացնում, հանում են Արարատ լեռան պատկերը, փորձում են հայկական ինքնութեան հետ դրա ասոցացումը չէզոքացնել։ Այս ամէնը հաշւի առնելով՝ սա չի զարմացնում։ Սակայն գլխաւորն այն է, թէ հայ ժողովուրդն աջակցո՞ւմ է այս օրակարգին, թէ՞ ոչ։ Ոչ պակաս կարեւոր են նաեւ աշխարհաքաղաքական զարգացումները, որոնք ծաւալւում են Հարաւային Կովկասի շուրջ, այստեղ արմատական փոփոխութիւնների, ռեգիոնալ նոր վերադիրքաւորումների հնարաւորութիւնն աւարտւած չէ՝ կախւած յատկապէս Ռուսաստան-Եւրոպա-ԱՄՆ բանակցութիւններից»,- ասել է վերլուծաբանը։
Զրոյցը՝ ԱՐԱՔՍ ՄԱՐՏԻՐՈՍԵԱՆԻ
